Derya Büyükuncu (d. 2 Temmuz 1976), sırtüstü ve kelebek kategorilerinde yüzmüş olan Türk yüzücü. Toplam altı kez (1992, 1996, 2000, 2004, 2008, 2012) olimpiyatlarda yarışan ilk yüzücü olma unvanını Lars Frölander ile birlikte paylaşmaktadır. Derya Büyükuncu, Türk spor tarihinde 27 yıl milli takıma hizmet eden tek Türk sporcusudur. 1985-2012 yılları arasında yaklaşık 500 kez yüzme rekoru kırmış olup 500 kez milli takımda yer aldı.

Milli rekortmen yüzücü ilk milli yarışını 9 yaşında yüzdü. Bulgaristan'da düzenlenen 1985 Balkan Yaş Grupları Yüzme Şampiyonası'nda 12 yaş grubunda yarışarak 9 yaşında bronz madalyanın sahibi oldu.

İzmir'de düzenlenen 1987 Balkan Yaş Grupları Yüzme Şampiyonası'nda beş altın madalyanın sahibi oldu.

Bulgaristan'da düzenlenen 1988 Balkan Yaş Grupları Yüzme Şampiyonası'nda 12 yaş grubunun Balkan rekorunun sahibi olurken beş altın madalyanın sahibi oldu.

Yunanistan'da düzenlenen 1989 Balkan Yaş Grupları Yüzme Şampiyonası'nda beş altın madalyanın sahibi oldu. 1989 yılında 100 metre sırtüstünde 1 dakikanın altında yüzen ilk ve tek Türk yüzücüsü oldu.

Romanya'da düzenlenen 1990 Balkan Gençler Yüzme Şampiyonası'nda üç altın madalyanın sahibi oldu. 100 m sırtüstünde Balkan Gençler rekorunu ve 3 yeni Türkiye rekorunu kırdı. Balkan Gençler Yüzme Şampiyona'sında rekor kıran ve üç altın madalya birden kazanan ilk Türk yüzücü ünvanını kazandı.

Belçika'da düzenlenen 1991 Avrupa Gençlik Olimpiyatları'nda 2 altın madalyanın sahibi oldu. Derya Büyükuncu 1991 yılında Türkiye'de "Yılın Sporcusu" ünvanını elde etti.

İngiltere'de düzenlenen 1992 Avrupa Gençler Yüzme Şampiyonası'nda altın madalya kazanıp 100 metre sırtüstünde Avrupa rekoru kırdı. Avrupa Gençler Şampiyonası'nda altın madalya kazanan ve Avrupa rekoru kıran ilk ve tek Türk yüzücü oldu.

Fransa'da düzenlenen 1993 Akdeniz Oyunları'nda 200 metre sırtüstünde Akdeniz Oyunları rekoru kırarak altın madalyanın sahibi oldu.

Amerika'da düzenlenen 1993 Amerika Yüzme Şampiyonası'nda 100 metre sırtüstünde zamanın Dünya rekortmeni ve şampiyonu olan Jeff Rouse'u geçerek U.S.Open rekorunu kırıp altın madalyanın sahibi oldu. Derya Büyükuncu aynı şampiyonada 200 metre sırtüstünde de altın madalyanın sahibi oldu.

Amerika'da düzenlenen 1994 Amerika Liselerarasi Yüzme Şampiyona'sında 100 metre sırtüstü ve 100 metre serbestte hem Liselerarası Yüzme Şampiyona rekoru hem de Amerika Liselerarası rekorunu kırarak altın madalyanın sahibi oldu. (2012 itibariyle halen 100 metre sırtüstü rekoru Derya Büyükuncu'ya ait olup rekoru kırılamamıştır.) 1994 yılında Amerika'da "Yılın Yüzücüsü" ünvanını elde etti. Amerika'da dünyaca ünlü "Swimming World" dergisine kapak olan ilk ve tek Türk sporcu ve yüzücü oldu.

1994, 1995, 1996, 1997 ve 1998 yıllarında 100 metre sırtüstü, 200 metre sırtüstü ve 100 metre kelebek stillerinde University of Michigan okul rekorlarını kırarak birçok altın madalyanın sahibi oldu. 1994, 1995, 1996, 1997 ve 1998 yıllarında Big Ten Conference rekorlarının sahibi oldu. 1996 ve 1998 yıllarında Big Ten Conference'ta "En Başarılı Yüzücü" ünvanını elde etti.

Romanya'da düzenlenen 1996 Balkan Büyükler Yüzme Şampiyonası'nda beş altın madalyanın sahibi oldu.

İtalya'da düzenlenen 1997 Akdeniz Oyunları'nda bronz madalyanın sahibi oldu.

Kanada'da düzenlenen 1998 Dünya Kupası'nda altın madalyanın sahibi oldu. Dünya Kupası'nda madalya kazanan ilk ve tek Türk yüzücü oldu.

Portekiz'de 1999 Avrupa Büyükler Yüzme Şampiyonası'nda 200 metre sırtüstünde gümüş madalyanın sahibi oldu. Portekiz'in başkenti Lizbon'da düzenlenen 1999 Avrupa Büyükler Şampiyonası'nda 100 metre sırtüstünde gümüş madalyanın sahibi oldu. 1999 Avrupa Kısa Kulvar Yüzme Şampiyonası finalinde 52.88'lik dereceyle yüzdü ve 53 saniyenin altında yüzen ilk Türk yüzücü oldu.2008 yılının Haziran ayında ise 200 metre sırtüstü yarışlarında 1.58.82 yüzerek Türkiye'de bu mesafeyi 2 dakikanın altında yüzen ilk sporcu oldu.


Atina'da düzenlenen 2000 Dünya Büyükler Yüzme Şampiyonası'nda 100 metre sırtüstünde bronz madalyanın sahibi oldu. 2000 FINA Dünya Kısa Kulvar Şampiyonası'nın 100 m sırt üstü kategorisinde ABD'li Neil Walker ve Kübalı Rodolfo Falcon'un ardından bronz madalyanın sahibi oldu.

Helsinki'de düzenlenen 2000 Avrupa Büyükler Şampiyonası'nda 100 metre sırtüstünde bronz madalyanın sahibi oldu.

İtalya'da düzenlenen 2006 Dünya Kupası'nda 100 metre sırtüstünde ve 200 metre sırtüstünde iki altın madalyanın sahibi oldu.

İtalya'da düzenlenen 2008 Dünya Kupası'nda 100 metre sırtüstünde altın madalya kazandı.

2008 yılında Olimpiyat A Barajını geçen ilk ve tek Türk yüzücü ünvanını elde etti ve Pekin Yaz Olimpiyatları'na katıldı.

İstanbul'daki Abdi İpekçi Spor Salonu'nda yapılan 2009 Avrupa Kısa Kulvar Yüzme Şampiyonası'nda, 200 m sırtüstünde 1.51.08 ile Türkiye rekoru kırarak finale çıkan Büyükuncu, finalde 1.51.54'lük derecesiyle Avrupa beşincisi oldu.

2010 yılında yapılan Yok Böyle Dans televizyon programına katılmak için Dubai kentinde yapılan 10. Dünya Kısa Kulvar Yüzme Şampiyonası'nda 50 ve 100 metrede yarışmadığı iddiasıyla Türkiye Yüzme Federasyonu tarafından sözleşmesi fesh edildi ve ardından "görevini ihmal ettiği" ve "basın yoluyla federasyonun kurumsal niteliğine hakaret" ettiği gerekçesiyle disiplin kuruluna sevk edildi.

Derya Büyükuncu iddialara, Dünya ve Avrupa Şampiyonaları arasındaki zamanın kısa olduğu, iyi sporcuların bu kadar yakın yarışlara katılmadığı ve kendisinin Avrupa Şampiyonasını hedef alarak beşinci olduğu sözleriyle yanıt verdi.Sporcu, Yüzme Federasyonu Disiplin Kurulu tarafından yapılan soruşturmada suçsuz bulundu.

2012 yılında, altıncı olimpiyatı olan 2012 Yaz Olimpiyatları'na katılarak Olimpiyat Oyunları'na en çok giden yüzücü olarak rekor kırdı.


Yarışma programları

2010 yılında yapılan Yok Böyle Dans yarışmasında beşinci olmuştur. Yarışma, işitme engelliler yararına yapılmıştır. 2011 yılında yapılan Survivor Ünlüler - Gönüllüler yarışmasında birinci olmuştur.