Türkiye Çevre Ajansı, TOBB ve TESK, Depozito Saha Yönetimi Sistemi'nin kurulması ve işletilmesine ilişkin protokole imza atarak tarihi projenin temellerini dün resmen attı. Böylelikle sistemin kurumsallaşması amacıyla şirketleşme süreci de resmiyet kazanmış oldu. Proje kapsamında yurt genelinde kurulacak olan iade makineleri, Depozitosu Olan Ambalajlar (DOA) isimli dijital uygulamaya entegre edilecek. DOA logosu olan plastik, cam ve alüminyum içecek ambalajları, iade makineleri üzerinden maddi kazanca dönüştürülebilecek.
DİJİTAL CÜZDANDA PARALAR BİRİKECEK
İade edilen her ambalaj başına vatandaşa ücret ödenecek. Ulusal düzeyde depozito uygulaması başladığında netleşecek olan depozito bedeli, vatandaşın e-cüzdan hesabına aktarılacak. Cep telefonlarına DOA uygulamasını yükleyenler, QR kod okutup iade ettikleri ambalajların bedelini dijital cüzdanlarında biriktirebilecek.
YILDA 520 MİLYON EURO'LUK KAZANÇ
Sıfır Atık Projesi'nin yeni bir aşaması olarak tanımlanan depozito sistemi sayesinde Türkiye genelinde yılda yaklaşık 25 milyar adet ambalajın toplanması ve geri dönüşümü öngörülüyor. Uygulamadan sağlanan geri dönüşüm ve tasarruf ile birlikte yılda tahmini 520 milyon euroluk kazanç elde edilecek.
ÇAĞ ATLATACAK DÖNÜŞÜM
Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü iş birliği ile 1 Ağustos 2023'ten bu yana depozito kapsamında olan pet, cam ve alüminyum içecek ambalajları DOA logosuyla işaretlendi. Bugüne kadar 22 milyar adet içecek ambalajı depozito işaretli olarak piyasaya sürüldü. Proje sayesinde yerel yönetimlerin atık bertaraf maliyeti düşecek. Ham madde yerine geri dönüşüm malzemesi kullanılması ile emisyondan tasarruf sağlanacak. Geri dönüşüm malzemelerinin depolama sahalarına gitmesi engellenerek emisyondan tasarruf edilecek. Materyalin ekonomik değerine katkı sağlanacak.
SİSTEM NASIL ÇALIŞACAK?
Atık, iade makinesine atılmadan önce DOA isimli mobil uygulama akıllı telefona ya da tablete indirilecek. DOA uygulamasındaki 'Depozito İade İşlemi' butonuna basılacak. Telefonun ekranında çıkan kare kod, makine üzerindeki kare kod okuyucuya gösterilecek. Ardından atıklar makine haznesinden tek tek atılacak. İşlem tamamlandıktan sonra toplam iade tutarı, DOA dijital cüzdanına yüklenecek.
ŞİRKETLEŞME SÜRECİ BAŞLADI
İmza töreninde konuşan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, bu protokolle en kısa sürede projeye ilişkin kurumsal yapıyı oluşturacaklarını duyurdu. 20 milyardan fazla içeceğin depozito işaretli ambalajlarla piyasaya sürülmesini sağladıklarını kaydeden Kurum, "Türkiye Çevre Ajansı, TOBB ve TESK ortaklığında kurulacak olan şirket üzerinden kurumsal yapı oluşturulması hususunda mutabık kaldık. Bu protokolle paydaşlarımız, Depozito Saha Yönetimi Sistemi Operatörü olarak faaliyet gösterecek şirketin kuruluşunda yer alacaklar" ifadelerini kullandı.
BU YIL 81 İLE YAYILACAK
Türkiye'de her yıl yaklaşık 30-35 milyon ton civarında katı atık ortaya çıkmakta olduğunu kaydeden Kurum, "Bu atıkların hacim olarak yüzde 20-25'ini içecek ambalajları oluşturuyor. Artık ambalajlar sokaklarda, plajlarda, parklarda çevre kirliliğine neden olmayacak, orman yangınlarına yol açmayacak. Ambalajlar artık atık değil, depozito iade makinelerindeki hammadde olacak. İnşallah bu sistemi 2025 yılı içerisinde Sakarya'dan başlamak üzere kademeli olarak ülke genelinde yaygınlaştıracağız. Yıl sonunda da her il ve her ilçede asgari makine ve altyapı kurulumuyla ulusal depozito sistemine geçmiş olacağız" şeklinde konuştu.
