İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), Muhsin Ertuğrul Sahnesi'nde Evrensel Mevlana Âşıkları Vakfı ile birlikte Şebiarus Töreni düzenlemiş, kadınlı erkekli sema yapılmasına ve geleneğe aykırı uygulamalar sergilenmesiyle tepkilere neden olmuştu. Hz. Mevlana'nın 22. kuşak torunu Esin Çelebi Bayru, İBB'nin örf ve âdete aykırı bir şekilde yaptırdığı sema töreni için Mevlana ailesinin tepkili olduğunu ilk kez SABAH'a açıkladı. Çelebi, geleneğe uygun Şeb-i Arus töreninin ayrıntılarını da anlattı. STK'lar ve Prof. Dr. İsmail Güleç de 700 yıllık geleneğe aykırı şekilde tertiplenen törene tepki gösterdi.
"ÖRFÜN, ÂDETİN BOZULMUŞ OLMASI ÜZÜNTÜ YAŞATTI"
Mevlana'nın 22. kuşak torunu, Uluslararası Mevlana Vakfı Başkan Vekili Esin Çelebi Bayru, "Sema Ayini Şerifi Kur'an-ı Kerim tilavetiyle başlar. Bilindiği gibi Kur'an-ı Kerim Arapça inmiştir ve Sema Ayin-i Şerifinde de Arapça okunur. Ondan sonra Hz. Mevlana'nın Peygamber Efendimize (s.a.v) yazmış olduğu Nat'ı Şerif bestelenmiş şekli ile okunur. Sonra Allah'ın Ol emrini sembolize eden kudüm sesi ve yaradılışı temsil eden ney sesinin arkasından semazenler sema etmeye başlarlar. Sema eden semazenler içlerinden Allah lafzını söyleyerek Sema ederler. Sema ayini sırasında genellikle Hz. Mevlana'nın Divan-ı Kebir'inden veya Mesnevisinden Farsça bölümler okunur. Ondan sonra Kur'an-ı Kerim tilaveti ve yine dua ile tamamlanır. Ayini Şerif 700 küsur senedir bu şekilde yapılan ve nefis terbiyesini anlatan bir törendir. Ayrıntıları belli, yüz yıllar öncesinden yazılı olarak bize gelen örfün, âdetin o şekilde geleneğin dışına çıkarılması aile, yakınları ve bu yolda bilgi açısından söz sahibi hocalar tarafından hiç hoş karşılanmadı, büyük bir üzüntü yarattı" diye konuştu.
"KADINLI ERKEKLİ SEMA AYİNİ MEVLEVİ ÂDETİ DEĞİL"
Ayrıca Çelebi, "Mevlevihanelere, bu yolda Hakka hizmet etmek isteyen, buluğ çağını aşmış delikanlılar kabul edilmiştir. 700 yılı aşkın bir zamandır okul gibi eğitim vermiş olan Mevlevihane'lerde erkekler eğitim görmüşlerdir. Kız çocuklarının okula gönderilmesi 200 yılı bile bulmamaktadır. Ondan evvel kız çocukları okula gönderilmemiş, evde eğitim görmüşler. Bu ne Mevlevi âdeti, ne Türk örf âdeti, ne de İslam âdeti, bu dünyanın âdeti. O yüzden Meydan-ı Şerifte kız çocukları olmamıştır. Onlar Semahanelerin kadınlar mahfili bölümlerinde Sema etmişlerdir" ifadelerini kullandı.
"İBB'NİN YAPTIĞI SEB-İ ARUS TÖRENİNDE BİRÇOK YANLIŞ VAR"
* İstanbul Medeniyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Güleç:
"İstanbul Medeniyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Güleç, Şeb-i Arus töreniyle ilgili yapılan hataları anlattı. Güleç, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin Şebr-i Arus düzenlemek istemesinin güzel bir şey olduğunu ama yanlışları olduğunu ifade etti. Güleç, "Çok önemli ve değerli bir gün olan Şeb-i Arus Mevlevilik geleneği içinde yetişmiş bir kişi tarafından yapılıp yönetilebilir. Buna diğer insanların, grupların ya da bir başkasının yönetme düzeltme hakkı yoktur, gelenek içerisinde buna izin verilmez. En büyük hata Şeb-i Arus düzenlemeye yetkili olmayan bir grubun haddi ve hakkı olmadan böyle bir işe girişmeleri. İkinci itirazım Şeb-i Arus töreni münasebetiyle düzenlenen merasimini tahrif edilmiş olmasıdır. Gelenekte olmadığı halde kadınlarla erkekler semaya çıkarak bir de mutrib heyetinde hanım sazende bulundurdular. Aşrı Şeriflerin, Nat-ı Mevlana'nın Arapça ve Farsça okunması gerekirken Türkçe okuyarak tahrif ettiler. Buna da hakları yok. Bu ikisi Mevlevileri için kutsal kabul edilen 700 yıldan beri değiştirilmeyen bir husustu ve değiştirilemez. Ancak hanımların sema edip etmeme meselesi başka bir mevzu, bizim itiraz ettiğimiz 17 Aralık'ta Sebr'i Arus töreninde, kadınlarla erkeklerin birlikte semaya çıkmasına. Yoksa gelenek içerisinde usulünce ve adabınca kadınların kendi aralarında sema ettiklerini biliyoruz. Gelenek korunmazsa törenin nerede duracağı nereye gideceği belli olmaz. Önümüzdeki sene yine Mevlevilikten uzaktan yakından ilgisi olmayacak şekilde bu arkadaşlarımızın dans kıyafetleri giyerek, semayı da dans kaligrafisine dönüştürerek çıkmayacakları ne malum? 'Saz heyeti arasına hazır hanım almışız, bir şey olmuyor' deyip çello, org, gitar gibi başka sazları saz heyetine koymayacakları ne malum?"
"ŞEB-İ ARUS EMANETİMİZDİR"
* Konya Sivil Toplum Kuruluşları Platformu açıklaması:
"İBB organizasyonuyla düzenlenen ve temel değerlerimiz, inançlarımız ve kimliğimize doğrudan saldırı niteliğindeki şaklabanlıkları kabullenmemiz mümkün değildir. Anılan toplantıda sergilenen tavırlar öncelikle bizlere ve toplumumuza hakaretin ötesinde harimi ismetimize bir tasalluttur. Gerek Sema heyetinin teşekkülünde, gerekse icrasında sergilenen gayri İslami, gayri ahlaki tavır ve hareketler dikkatimizden kaçmadı. Hazreti Pir'in değerlerini hedef alan bu toplantı ve muhteviyatını şiddetle kınıyoruz. Ayrıca, anılan toplantıda sergilenen Tek Parti dönemi alışkanlıkları ile Kuran'ın ve ibadetlerimizin aslından koparılarak, güya Türkçeleştirilmesi provasını da not ediyoruz."
