Türkiye, Nisan ayında yapılması planlanan Anayasa değişikliği referandumuna kilitlendi. Referandumdan 'evet' çıkarsa, Türkiye'deki siyasi istikrarsızlık dönemlerinin tek sorumlusu olarak gösterilen Parlamenter sistem artık tarihe karışacak. Peki kamuoyu araştırmaları halkın tercihi konusunda ne söylüyor? 'Evet' ve 'Hayır' cephesi kendisini iyi ifade edebiliyor mu? Kararsızların kafa karışıklığı nasıl giderilecek? Bu soruları, siyasi kamuoyu araştırmaları ile tanınan GENAR'ın Başkanı İhsan Aktaş'a sorduk.
HALK DEĞİŞİM İHTİYACININ FARKINDA
Diğer seçim ve referandumlarla kıyasladığınızda kamuoyundaki heyecanı nasıl görüyorsunuz?
Türkiye'de siyaset insanların hayatında çok şey değiştirdiği için Türk toplumu siyasete oldukça meraklı. Dikkat edilirse bu referandum Cumhurbaşkanlığı seçimi kadar önemli görülüyor. Bunun temel sebebi de çok partili hayata geçtiğimiz yıldan bu güne kadar devlet sisteminin bütün vatandaşlara güven verecek şekilde kalıcı olarak oturmamış olmasıyla alakalıdır. Son olarak 15 Temmuz darbesi ile yüzleşen bu toplum nasıl yeni bir sistem arayışına girmesin?
ERDOĞAN'IN TEK BAŞINA OYU %60
'Evet' cephesi bu referandumda hangi argümanlarla meydanlara çıkacak?
AK Parti ve MHP, Cumhurbaşkanı'nı halkın seçmesiyle ortaya çıkan iki başlı yapıyı terkedip güçlü bir yürütme, yasama ve yargı sistemini amaçlıyor. AK Parti bu anlamda gelecek vadeden pozitif bir kampanya süreci yürütecektir. Evet cephesinin en büyük argümanı ise fikri temellerinin dışında Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın kendisidir. Bu Cumhurbaşkanlığı seçimi olsa alacağı oy oranı %60 civarındadır.
MHP'DEKİ FİRE BELİRLEYİCİ OLMAZ
MHP düşük yoğunluklu seçim kampanyası yürüteceği iddia ediliyor. Bu konuda MHP'den gelen bilgiler hangi yönde?
MHP ülke için kangren olmuş bir konuyu meclis gündemine getirmesi oldukça kıymetli bir iş yapmış oldu. Bu çıkışıyla doğrudan kendisini siyasetin merkezine oturtmuş, bir bakıma diğer partilerin anayasa üzerinde pozisyon alma hayalini de boşa çıkarmıştır. MHP Genel Merkezi ortaya koymuş olduğu bu olumlu tavrını seçim süresince de devam ettireceği kanaatindeyim.
MHP tabanı 'evet' konusunda fire verir mi?
Ben bu seçimleri bir önceki Cumhurbaşkanlığı seçimlerine çok benzetiyorum. Bu tür referandumlarda çok keskin cepheler oluşmuyor. Bugün için Evet-Hayır konusunda tereddütlü olan MHP'li bir kitleden elbette sözedilebilir. Propaganda süresince bu kafa karışıklığının partiden yana evrileceğini öngörüyoruz. MHP tabanının 'evet' konusunda fire elbette verebilir ama bunun ciddiye alınacak oranda olmadığını düşünüyorum.
CHP TABANI BLOK 'HAYIR' DEMEYECEK
CHP'den blok bir Hayır oyu bekliyor musunuz?
Kesinlikle beklemiyorum. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin hemen arkasında yapmış olduğumuz bir araştırmada CHP tabanında 8.9'luk bir seçmen kitlesinin Ekmelettin İhsanoğlu yerine Cumhurbaşkanı Erdoğan'a oy verdiğini tespit etmiş olduk. Bugün de benzer bir durum yaşayabiliriz. Bütün partilerin 'evet' ya da 'hayır'a oy verme tutumu, esnek bir kampanya süreci olacağının işaretlerini veriyor. Bu referandum kutuplaşmaya değil uzlaşmaya dönük bir kampanya süreci olacak
HDP'NİN TÜRKİYE İLE İLGİLİ SÖZÜ KALMADI
HDP neden ortalarda görünmüyor?
PKK, HDP'nin siyaset yapma yeteneğini ortadan kaldırdı. Türkiye meseleleri ile alakalı hiçbir cümle kuramayan HDP'nin bu kampanya ile söyleyecek bir sözü maalesef yoktur. Bugün HDP ile aynı blokta yeralmak terörle özdeşleşmekle aynı anlama gelmekte gibi bir algı oluştu. HDP bu siyasetsizlik pozisyonunu kendi isteğiyle kuşandı. Gönül ister ki Anayasa yapım sürecinde HDP'li vekiller de olumlu rol üstlenselerdi. O zaman bölge insanına söyleyecek sözleri olurdu.
GÜNEYDOĞU'NUN ERDOĞAN'DAN BEKLENTİSİ VAR
Güneydoğu'da halkın referandum tercihi konusunda bir araştırmanız var mı?
7 Haziran 2015'te "HDP barajı aşsın mı" sorusuna Türkiye genelinde seçmenin yüzde 16'sı Evet oyu verdi. HDP barajı geçsin diyenlerin yüzde 57'si ise "AK Parti anayasayı değiştirecek çoğunluğu alarak meclise girsin mi" sorusuna evet cevabını vermişti. Burdan şu sonuç çıkıyor ki bölge halkının AK Parti'den ve Erdoğan'dan beklentisi var. Güçlenmiş, meselelerinin üzerine giden bir Türkiye'nin Kürt meselesini çözeceğine dair gizli bir ümit bölgede taşınıyor. Bu beklenti bölge halkının 'evet' ile ilgili tercihini de şekillendirecek.
SON ANA KADAR YARIŞ DEVAM EDECEK
Bugünden referandum sonucu açıklamak ne kadar gerçekçi?
Bu çok doğru bir soru. Bugün için yapılan hiçbir siyasi araştırmanın gerçeği yansıtacağını düşünmüyorum. Ancak şöyle bir analiz yapabiliriz. Bugün Sayın Cumhurbaşkanı'nın tek başına oyu %60'larda. AK Parti'nin oyu yüzde 50 bandında. MHP'nin oyu ise yüzde 12-13 bandında seyrediyor. Diğer taraftan CHP'nin oyu yüzde 25, HDP'nin oyu ise yüzde 8 civarındadır. Bu tabloya bakıldığında şartlar Evet lehinde gözükmektedir. Partilerin halkı ikna etme çabaları seçimin son gününe kadar devam edecektir.
EGE DIŞINDA BÜTÜN BÖLGELERDE 'EVET' ÖNDE
Bölgesel olarak bakıldığında 'evet' ve 'hayır' blokları hangi bölgelerde önde?
Söylediğim gibi taraflar meydana çıkmadan yapılmış bir kamuoyu araştırması doğru sonucu vermez. Ancak son yaptığımız araştırma doğrultusunda şunu söyleyebilirim. 'Evet' cephesi Ege bölgesi dışında bütün bölgelerde önde. Yani 7 bölgenin 6'sında şu an için 'evet' oyları önde.
MARMARA VE GÜNEYDOĞU ÇOK ÖNEMLİ
Sizce AK Parti ya da 'evet' cephesi propaganda döneminde hangi bölgelere önem vermeli?
Ege bölgesinin oyları kemikleşmiş olduğunu söyleyebiliriz. Bir iki puan oynatabilirsiniz. Ama Marmara ve Güneydoğu gibi bölgelerde seçmen tercihleri büyük oranda değişkenlik gösterebilir. Bu iki bölge ve nüfus yoğunluğu açısından özellikle Marmara çok önemli. Akdeniz bölgesi de siyasi rekabet olduğu bir bölge. Burası da ihmal edilmemeli. Karadeniz ve İçanadolu bölgesinde ise 'evet' cephesi açısından bir sorun olacağını düşünmüyorum. Ama ilk oy kullanılana kadar rehavete kapılmamak gerekir.
İYİ ANLATILIRSA %60'LAR YAKALANABİLİR
Oran vermekten kaçınıyorsunuz. Peki 'evet' oranının Türkiye'deki potansiyeli nedir?
AK Parti seçim konusunda çok tecrübeli bir parti. Seçim bitmeden sonucun belli olmayacağına kesin bir şekilde inanmaktadır. Bütün geçmiş tecrübeler göz önünde bulundurulduğunda şartların rehavete imkan tanımadığı ortada. Bazı detaylı araştırmalarda Evet'in potansiyelinin %60'larda olduğunu gördük. İyi bir kampanya yürütülürse Evet cephesi bu oranları yakalayabilir.
