TURKOVAC aşısı Ankara'ya ilk sevkiyatını gerçekleştirmesinin ardından araştırmalar hız kazandı. Acil kullanım onayı alan ve seri üretimi başlayan yerli Koronavirüs aşısıyla ilgili detaylar yaşanan bu gelişme sonrası araştırma konusu haline geldi. "TURKOVAC aşısını kim üretiyor, varyantlara karşı koruyor mu, ne kadar etkili, inaktif mi?" soruları bu noktada yanıt arıyor. Bilindiği üzere Sağlık Bakanı Koca, aşının yıl bitmeden yaygın kullanıma başlayacağını kaydetmişti. Peki, TURKOVAC aşısını kim üretiyor, varyantlara karşı koruyor mu, ne kadar etkili, inaktif mi? İşte detaylar...
TURKOVAC AŞISINI KİM ÜRETİYOR?
TURKOVAC (geçici adı ERUCOV-VAC), Türkiye Sağlık Bakanlığı ve Erciyes Üniversitesi tarafından geliştirilmiş inaktif tipte bir COVID-19 aşısıdır. Veteriner hekimProf. Dr. Aykut Özdarendeli'nin ekip liderliğiyle aşı Türkiye'de Acil Kullanım Onayı almıştır.
İlk çalışmalar
Özdarendeli'nin SARS-CoV-2'yi izole etmesi ve gen haritasını çıkarmasıyla[8] aşı çalışmaları başladı.
Faz-1 ve Faz-2
Aşının Faz-1 çalışmaları 44 gönüllü, Faz-2 çalışmaları ise 250 gönüllü üzerinden yürütüldü.Çalışmalar sonucunda, Sinovac'ın ürettiği CoronaVac aşısından daha etkili olduğu belirtildi.
Faz-3
Nisan 2021 ayında, Faz-2 çalışmalarının ikinci doz uygulaması tamamlandığı ve Faz-3 çalışmaları için gönüllüler arandığı belirtildi. Aşının ekimde üretim, kasımda ise acil kullanım onayının alınması öngörüldü.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, yerli Covid-19 aşısı TURKOVAC'ın Faz-3 çalışması için gönüllü olmak üzere 846 bin 451 kişinin başvurduğunu bildirdi.
22 Haziran 2021'de Faz-3 çalışması için ilk aşı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da video konferans ile katıldığı Ankara Şehir Hastanesi'nde uygulandı. Aşının ismi de bu tarihte duyuruldu.
Ağustos 2021'de Özdarendeli, aşının İngiliz (Alfa) varyantına karşı yüzde yüz etkili olduğunu belirtti.
Faz-3 çalışmaları devam ederken CoronaVac ile karşılaştırmalı çalışmalar başladı.
9 Eylül 2021'de Fahrettin Koca, aşının acil kullanım onayına müracaat edecek duruma geldiğini ve onay alması halinde ekim ayında seri üretime geçilebileceğini duyurdu.
25 Kasım 2021'de Fahrettin Koca, aşının Acil Kullanım Onayı başvurusunun yapıldığını açıkladı.
Uluslararası çalışmalar
Faz-3 çalışmalarının Azerbaycan, Polonya, Macaristan, Özbekistan, Pakistan, Arjantin, Kolombiya, Paraguay, Kırgızistan, KKTC ve Malezya'da yürütülebileceği belirtildi.
VARYANTLARA KARŞI NE KADAR ETKİLİ?
Yerli aşı adayı Turkovac'ın çeşitli varyantlar üzerinde etkinliğine yönelik çalışmalar da yürütülüyor.
Bu çerçevede aşının "Alfa varyantına karşı yüzde 100 etkili olduğu" belirlenirken, izole edilen Delta varyantı üzerindeki incelemeler devam ediyor.
Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Rektörü Prof. Dr. Mustafa Çalış, Prof. Dr. Aykut Özdarendeli tarafından Kovid-19'a karşı geliştirilen Turkovac aşısının İngiliz (Alfa) varyantına karşı etkili olduğunu daha önce yaptıkları çalışmayla ortaya koyduklarını söyledi. Çalış, ERÜ'nün projesiyle Özdarendeli ve ekibinin Delta varyantına yönelik de çalışma başlattığını, bu varyantın izole edilmesinde de başarı elde ettiklerini kaydetti.
TURKOVAC YAN ETKİLERİ
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara, elde edilen ön verilere göre, Turkovac uygulanan kişiler arasında Covid-19'u ağır geçiren olmadığını, ayrıca yerli aşının hatırlatma dozunda da antikor seviyelerini hızla yükselttiğini bildirdi.
