Pek çoğu arkadaş mağduru. Yaşları 13-18 arasında değişen İstanbul Maltepe Çocuk ve Gençlik Kapalı Ceza İnfaz Kurumu'na yılda bin çocuk uğruyor. Yakında okul dönemi başlıyor ve bu çocuklar bu süreci cezaevinde geçirecek. Çocuk tutuk evi, infaz koruma memurlarından koğuş sistemine kadar büyük gelişim gösterse de, buradaki çocuklar ilk günlerini şöyle anlatıyor: "Burada geçirdiğiniz bir gece yeter büyümenize!"
Çocuk cezaevine ilk girdiğimde sekiz aylık hamileydim. Karnı burnunda, duyguları tavan yapmış bir gebe olarak çocukların kaldığı koğuşları dolaştıkça, içten içe ağlamıştım. Aradan 14 yıl geçmiş. Kıyaslama yapılamayacak bir iyileşme olmuş. 70-80 çocuk bir arada bir yatakhanede kalırken, şimdi dokuz çocuğa bir ünite düşüyor. Her birinin ayrı odası var. Her koğuşun da bir infaz koruma memuru. Bildik infaz memurlarından farklılar. Genç, güleryüzlü, pedagoji eğitimi almış, üniversite mezunu her biri. Koğuşun dışında değil, içinde bütün gün tutuklu çocuklarla beraberler. Avrupa Birliği cezaevi uygulamalarından bir proje bu. İlk İstanbul Maltepe Çocuk Cezaevi'nde başlamış ve görülmüş ki, çocuklar arasında yaşanan kavgalar yok denecek kadar azalmış. Ne kadar temiz, personeli ne kadar güler yüzlü de olsa orası bir ceza infaz kurumu.
Konuştuğum çocuklar, "Burada geçen ilk gece, yeter büyümenize," diyor. Kutup Dalgakıran'la Maltepe Çocuk Ve Gençlik Ceza İnfaz Kurumu'ndayız. Telefonlarımızı, dijital olan her şeyi kapıya bırakıyoruz. Not almak için sadece defterim benimle kalıyor. Kimliğimizle retina eşleştirmesi yapılıyor. Her kapıdan geçerken gözümüzle bir noktaya bakmak zorundayız. Yeşil ışık sarı olunca, kapı geçiş veriyor. Çocukların olduğu bölüme üç ayrı kapıdan geçiyoruz. Her kapıda ceza infaz koruma memurları... Onların da sorunları ayrı ayrı. Yeri gelmişken meslekte yıpranma payı, bayram mesaileri için ek ücret telep ediyorlar. 14 yıl öncesinin ceza infaz korumalarına hiç benzemiyorlar. Güler yüzlü, esprililer. "İyi kalplileri mi seçiyorlar?" diye soruyorum bizi kapıda karşılayan cezaevi müdürü Naci Yıldız'a? Mesleğinde 20. yılı. E Tipi, F Tipi, kadın, erkek cezaevi, hepsinde çalışmış. "Çocuklarla uğraşmak zor ve güzel," diyor. Çocuklarla ailelerini buluşturduğu aylık pazar kahvaltısı, Türk cezaevi tarihinde bir ilk olmuş. Her ayın ilk pazar günü bir koğuş çocuk, aileleriyle bir araya geliyor. Çocuklar sevdikleri yemekleri annelerine sipariş ediyor. Yaprak sarma, kıymalı börek, çikolatalı pasta! Yiyecekler Naci Yıldız'ın izniyle içeri alınıyor. Çocuklar şimdiden listeleri yapmaya başlamış bile... Bu pazar da şenlik var, sıradaki koğuşta!
İNFAZ KORUMA MEMURLARINDAN AĞABEYLER YARATTIK
- Hangi suçlar ağırlıklı?
- Cinsel istismar, hırsızlık, yağma, yaralama, bir iki cinayet vakası var. Ergenlik döneminde öfkeyi kontrol edememekten işlenen suçlar oluyor. Bazen de kız arkadaşla yaşanan küçük sorunlar bile çocuğun buraya gelmesine sebep olabiliyor. Kızın ailesi şikayet ediyor, çocuk kendini cezaevinde buluyor. Burada tutuklu çocuklar bulunuyor. Aşağı yukarı bütün suç gruplarından çocuklar var.
- Bu çocuklarla sürekli bir aradasınız... Sizi şaşırtan neler var?
- Ailenin çocukları yönlendirme noktasında bir kopukluk var. Çoğu, savrulmuş ailelerin çocukları. Çocuklar bu çağlarında edinilmesi gereken birtakım şeyleri edinmemiş olara geliyor cezaevine. En temel şeyleri bile yapmayan var. Saygıdır, eğitimdir, inançtır birçok şey eksik kalıyor çocuklarda. Çevrenin etkisi mi, kötü arkadaş etkisi mi? Ailelerin çoocuklarını boş bırakması mı? Bilemiyorum. Cezaevinde altı vaizimiz var. Her hafta çocuklara konuşmalar yapmaya geliyorlar. Mesela ramazanda çocuklar arasındaki kavga dövüşün, yok denecek kadar sıfırlandığına tanık olduk. Öyle çocuklar gördük ki, iletişim becerileri çok başarısız, kendini ifade edemiyor. Ailesinden hiçbir şey görmemiş. Birçoğu İstanbul'a göç etmiş çok çocuklu ailelerden geliyor. Bazı çocuklar evden, memleketten kaçıyor, İstanbul'a geliyor. Birinci gün iş bulamıyor, ikinci gün iş bulamıyor, beşinci gün bulamıyor, altıncı gün illaki sizin cüzdanınıza sarılıyor. Hırsızlık suçundan buraya geliyor.
