Sinop'ta Hz. İsa’nın çarmıha gerildiği haçı muhafaza eden taş sandık bulundu

Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın desteğiyle 9 yıl önce başlatılan Sinop kent merkezindeki 2 bin 300 yıllık tarihe sahip olduğu vurgulanan Balatlar Yapı Topluluğu'nda kazı çalışmaları devam ediyor. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gülgün Köroğlu'nun başkanlığında sürdürülen kazı çalışmalarında bugüne kadar on binlerce eser ortaya çıkarıldı. Kazı çalışmaları kapsamda 5 ve 6'ıncı yüzyıllar arasında tarihlenen Gaziantep ve Antakya Zeugma Antik Kenti'nin mozaiklerine benzer mozaikler, 7'nci yüzyıla ait mezar odaları ortaya çıkarıldı. Kazı çalışmalarında Hz. İsa'nın çarmıha gerildiği haçı içinde muhafaza ettiği tahmin edilen taş sandık da bulundu. Hristiyan dünyası tarafından kutsal kabul edilen eser Sinop Arkeoloji Müzesi'nde muhafaza altında tutuluyor. Sinop'un bir liman kenti olduğunu ve insanlığın en eski yerleşim yerlerinden birisi olduğunu belirten Sinop İl Kültür ve Turizm Müdürü Hikmet Tosun, hem kent tarihi hem de dünya tarihinin aydınlatılması bakımından Balatlar Yapı Topluluğu kazısının önemine vurgu yaptı. Tosun, 'Müzemizin zenginleşmesinde buradaki kazı çalışmaları çok etkili oldu. Müzede şu an 2 bin eser sergiliyoruz, depomuzdaki eser sayısı ise 11 bin ve bu eserlerin hepsi de bu kazı alanından çıktı. Çok önemli bulgular da ortaya çıktı, bu kazı çalışmasını Yunanistan ve İtalya'da takip ediyor. Burada yer alan kilise ayrıca bir Aziz Fokas Kilisesi'dir. Aziz Fokas'ın bizim inancımızdaki karşılığı Hıdrellez zaviyesidir. İnanca göre, denizde darda kalan insanlara Aziz Fokas yardım eder. Onun için deniz yoluyla kente gelen insanlar, bu alanı çok geziyorlar' dedi. Sinop'un bir antik kent olduğunu anlatan Tosun, M.Ö. 112-63 yılları arasında yaşamış Pontus Kralı Mitridat'ın sarayının ve heykelinin bu bölgede olabileceğini kaydetti. Tosun, kazı alanında erken Roma, geç Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı medeniyetlerinin izlerinin bulunduğunu belirterek, şunları söyledi: 'Kazı çalışması ilerledikçe bu alanın otel, ambar, hamam, eğlence yeri olarak kullanıldığını görüyoruz. Hatta Mitridat'ın sarayının burada olduğunu düşünüyoruz. Bütün dünyanın peşinde olduğu, İngiliz kitaplarında 'sarayın önünde' diye tabir edilen Mitridat heykelinin de burada olduğu söyleniyor. 6. Mitridat, Roma'yı 42 defa yenen bir adam, tarihte çok önemli bir üne sahip. Önümüzdeki dönemlerde yapılacak kazılarda belki o heykele de ulaşacağız. Mitridat'ın sarayını ve heykelini bulduğumuz gün, Sinop'a bir milyon turist gelecek. Hz. İsa'nın, çarmıha gerildiği gerçek haçını içinde muhafaza etmiş olabilecek bir taş sandık bulundu. Hristiyan dünyası tarafından kutsal kabul edilen bir eser bu. Hatta Fener Rum Patriği Bartholomeos, heyetiyle buraya geldi ve inceleme yaptı. Sinop'ta; Ortodoks dünyasının, Rusya coğrafyasının, Yunanistan ve İtalya'nın takip ettiği bir kazı çalışması var.' Tosun, bu alanın bir ören yeri olarak hizmete sunulduğunda Karadeniz turizmine büyük katkı sağlanacağını da ifade etti. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gülgün Köroğlu, başkanlığında sürdürülen kazı çalışmalarında bugüne kadar on binlerce eser ortaya çıkarıldığını açıkladı. Prof. Dr. Köroğlu, kazı çalışmaları sırasında Hz. İsa'nın çarmıha gerildiği haçın bir parçasını içinde muhafaza ettiği tahmin edilen taş sandığın da bulunduğunu belirterek 'Tüm bunlar gösteriyor ki Balatlar bölgesinde 5'inci ve 6'ncı yüzyıllarda önemli bir kilise var ve bu kilise, ziyaret edilen bir hacılık merkezidir. Balatlar bölgesinde aslında bu iki eser yok, bunların dışında da çok önemli eserler bulundu. 5'inci ve 6'ncı yüzyıllara ait döşeme mozaikler bulundu. Bu mozaikler de en az bu taş sandık kadar önemlidir. Daha sonraki yüzyıllara ait oda mezarlar da bulundu. Bu mezarlar da benim için çok önemli. Bu oda mezarlar daha varlıklı insanlara ait. Ayrıca 18'inci ve 20'nci yüzyılları arasındaki Rum Ortodoks inancına sahip din adamlarına ait mezarlar da gün yüzüne çıkarıldı. Bu din adamlarının bazıları çok üst düzey ve bu din adamları tören kıyafetleriyle gömülmüşlerdi ve yarı oturur vaziyettelerdi. Bu oturuş şekli, Hz. İsa yeniden yeryüzüne indiğinde saygı ifadesiyle hemen kalkmak içindir. Öte yandan din adamlarının kıyafetleri ve diğer aksesuarları (kemer, yüzük, toka, düğme, ayakkabı, terlik, çorap) çürümemişti, parçalar halinde bulduk. Bulunan eserler, da gerekli izinler alındıktan sonra laboratuvarda incelenmek ve onarılmak üzere İstanbul'a getirildi' dedi. Prof. Dr. Gülgün Köroğlu, Balatlar için Mitridat'ın sarayı denildiğini belirterek, 'Fakat buranın saray olduğuna dair şu an için bir buluntu yok. Burası Roma dönemine ait büyük bir hamam kompleksidir. Fakat Sinop Müzesi'nin yaptığı arkeolojik kazılarda çok zengin Roma dönemine ait mozaikleri bulundu ve bu alan Balatlara çok yakın. Bu mozaikli alan saraysa, diğer bölümler sarayın bahçesi olabilir. Çünkü Pontus Krallığına ait Helenistik kalıntılar da, Balatlar'da yapılan kazı çalışmaları sırasında bulundu. Efsaneler, aslında özünde gerçek bir payda içerebilir. Bu sarayın, Pontus Kralı Mitridat'ın sarayının bir parçası olması mümkündür. Fakat Roma hamamı yapılırken büyük ihtimalle bu sarayın bazı bölümleri kaldırıldı ve hamam inşa edildi. O nedenle kazı çalışmaları sırasında küçük buluntular ortaya çıkıyor. Yeni kazı çalışmaları yapıldıkça büyük Roma yapısının diğer bölümleri de gün ışığına çıkacak. En sonunda restorasyon çalışmaları yapılacak ve tüm çalışmalar tamamlandığında belki Karadeniz'in en büyük Roma hamamı burada olacak. Bu alanda geç Roma dönemine ait önemli bir hamam yapısı var. Çünkü boyutu itibariyle bir imparatorluk hamamı. Toprak altında çıkacak çok fazla bölüm var. Bu yapı için 5'inci ve 6'ncı yüzyıllar çok önemli. Çünkü Hıristiyanlık serbest bırakılmış ve resmi din olmuştur. Bu süreçten sonra hamamın bazı bölümleri yeni dine hizmet etmek için kilise ve manastıra dönüştürülmüş. Bu yapı daha sonra 13'üncü yüzyılda parlak bir dönem yaşıyor, bu dönemde de Selçuklular bölgeye egemen oluyor ve yapının bazı bölümlerini Hıristiyanlara bırakıyor. 18'inci ve 20'ncı yüzyılları arasında yine Sinop'un yerli Rum Ortodoks cemaatinin kullandığı ve Meryem Ana'ya adanmış bir manastır mevcut' ifadelerini kullandı.