Türk dünyasında köklü bir geçmişe sahip olan Nevruz'un kökeni, II. yüzyıl Pers kaynaklarına dayanıyor. Bu bayramın en belirgin simgelerinden biri ise her yıl yakılan Nevruz ateşi. Baharın gelişini karşılamak için ateşin üzerinden atlanarak kutlamalar yapılıyor. Peki, Nevruz Bayramı hangi gün ve nasıl kutlanır? İşte Bahar Bayramı'na dair bilinmesi gerekenler…
NEVRUZ NEDİR?
Uzun ve sert kış aylarından sonra tabiatın baharla yeniden canlanmasını sembolize eden nevruz, Orta Asya'dan Anadolu'ya birçok coğrafyada toplumsal birliği, dayanışmayı, yardımlaşmayı sağlayan içeriğiyle yaşatılıyor.
Çin kaynaklarında, milattan önce 3. yüzyılda Hunların bahar aylarında şenlik düzenlediğinin yer alması dolayısıyla geçmişi o yıllara kadar dayandırılan nevruz, Türklerin Ergenekon'dan çıkış günü olarak da kabul ediliyor.
Kelime olarak "yeni gün" anlamına gelen bu özel günde, tabiatın canlanmasıyla yeni bir yılın başladığına ve ne kadar bolluk, bereket, yardımlaşma ve dayanışmayla geçirilirse tüm senenin o şekilde geçeceğine inanılıyor.
NEVRUZ BAYRAMI NE ZAMAN?
Nevruz Bayramı her sene 21 Mart'ta kutlanır. Nevruz'un her yıl bu tarihte kutlanmasının ise bir nedeni var. Güneş 21 Mart'a kadar güney yarımküreye daha çok ısı ve ışık verirken, bu denge 21 Mart'ta eşitlenip, daha sonra kuzey yarımküre lehine bozuluyor.
Nevruz 2024 yılında 21 Mart Perşembe gününe denk geliyor. Nevruz Bayramı resmi tatil günleri arasında yer almadığı için bugün de kamu kurumlarıyla eğitim kuruluşları kapalı olmayacak.
NEVRUZ NEDEN KUTLANIR?
Orta Asya'dan Balkanlara kadar uçsuz bucaksız bir coğrafyada insanlar tarafından farklı şekillerde kutlanmaktadır. Nevruz, her ulusun kendi kültür değerleriyle özdeşleştirip sembolleştirdiği, özü itibariyle baharın gelişinin kutlandığı coşkuyla karşılandığı bir gündür.
Gece ile gündüzün eşitlendiği 21 Mart'ta havalar ısınmaya, karlar erimeye, ağaçlar çiçeklenmeye, toprak yeşermeye, göçmen kuşlar yuvalarına dönmeye başlar. Bu ise bahar mevsiminin gelişinin habercisidir. Tüm bunlar sayesinde 21 Mart bütün varlıklar için uyanış, diriliş ve yaradılış günü olarak benimsenmiş ve yeni gününün gelişi bayram olarak kutlanılmaya başlanmış.
NEVRUZ RİTÜELLERİ || NEVRUZ'DA NE YAPILIR?
Orta Asya, Anadolu, İran coğrafyasında yoğun kutlanan Nevruz Bayramı'nın ritüelleri, nesilden nesile aktarılıyor.
Eski yılın bittiği, yeni senenin başladığı o güne günahlarından arınmış girmek isteyenler ateşten atlıyor. Yıkanmak ve sudan atlamak da arınmak için yapılan adetler arasında bulunuyor. Ateş ve sudan atlamak tüm nevruz kutlamalarındaki ortak unsurlardan biri olarak dikkati çekiyor. Eşya ve hayvanların da ruhlarının arınması için eşyalar tütsüleniyor, hayvanlar ateş arasından geçiriliyor.
Bugüne özel "nevruz sofrası" kuruluyor. Toplu halde oturulan sofrada, 7 çeşit yemek bulunuyor. Tüm yılın bolluk ve bereketle geçmesi için kurulan zengin sofrada, herkes her yemekten yiyerek, senenin o rahatlıkta geçmesini diliyor.
"Semeni" geleneği de uzun yıllardır yaşatılıyor. Bu gelenekte, tarımda bereketli bir yıl dileğiyle, nevruzdan önce kaplarda arpa, buğday çimlendiriliyor ve bunlar sofralara konuluyor.
Yeni yılı yeni kıyafetler giyerek karşılayan insanlar, öncesinde evlerini temizliyor, varsa yıkılan yerleri onarıyor, badanalarını yapıyor. İnsanlar, böylece yeni yılda her şeyin yeni olmasına özen gösteriliyor.
Nevruzda mezarlık ziyareti de sık görülen ritüellerden. Bu ritüel, atayla evladın buluşması olarak görülüyor. Kabir ziyaretlerinde atalara saygı gösterilerek, onların desteği isteniyor.
Nevruz Bayramı kutlamalarında yumurtaların tokuşturulması da yaygın görülüyor. Ayrıca spor müsabakaları düzenleniyor, şarkılar söylenip dans ediliyor, şairler şiir okuyor.
Nevruzun tarihi Ergenekon'a dayandırıldığından, o gün demir dövülerek Ergenekon'dan çıkış da kutlanıyor.
