MİT'in atası Teşkilat-ı Mahsusa'nın kurucusu ve ilk başkanı... Teşkilatın Kafkasya, Orta Doğu, Afrika ve Orta Asya'ya kadar geniş bir coğrafyada yürüttüğü onlarca özel harp faaliyetinin baş mimarı... Balkan Savaşları sonrası kurulan ve 52 gün varolan Batı Trakya Türk Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı... 2. Meşrutiyeti tetikleyen Şemsi Paşa suikastının planlayıcısı... İttihat Terakki'nin önemli aktörlerinden... Trablusgarp'tan Balkanlara oradan Irak'a uzanan savaşlara katılmış etkili bir subay... Süleyman Askeri Bey'den bahsediyoruz. Milli İstihbarat Teşikatı'na göre Türk istihbaratının kurucusu... Ve tüm bunları 31 yıllık ömrüne sığdırmış önemli bir şahsiyet.
ÇALKANTILI BİR TARİH
14 Nisan 1915'te vefat eden Süleyman Askeri Bey, çalkantılı bir tarih sahnesinde yaşa da tam olarak nasıl biri olduğuyla ilgili bilgilerimiz az. Ki onunla ilgili bilinenler de ne kadar doğru, o da şüpheli. İstihbaratçı olmasından dolayı bu doğal karşılanabilir belki ama sanki tarihin tozu üzerini örtmüş gibi.
14 YILLIK ARAŞTIRMA
Tarihçi Süleyman Tekir, Kronik Kitap'tan çıkan Süleyman Askeri Bey kitabında işte o tozu kaldırıyor Süleyman Askeri Bey'in üzerinden. 2008'de başlayan araştırmaları sonucu da ilk defa gün yüzüne çıkan belge ve bilgilerle bu büyük kahramanın yaşamını anlatıyor bize. Bunu yaparken de yaptığı araştırmalarla Süleyman Askeri Bey ile ilgili kimi iddiaların doğruluğunu ya da yanlışlığını da ortaya koyuyor. Tuğgeneral olan babası Halil Vehbi Paşa'nın oğlu olarak dünyaya gelen ve ailede başka askerlerin olmasından dolayı Süleyman Bey de askerliği meslek seçiyor. Askeri olarak anılması da bu yüzden zaten... İlk görev yeri İzmir sonra Manastır... Buralarda İttihat Terakki'nin en önemli isimlerinden biri oluyor. 2. Meşrutiyet'in fitili yakan Şemsi Paşa suikastını planlıyor ve uygulanmasını sağlıyor. İtalyanlara karşı Enver Paşa, Mustafa Kemal Paşa ile birlikte savaşmak için Trablusgarp'a gidiyor. Sonra Balkanlar'a gidiyor. Batı Trakya Türk Cumhuriyeti'ni kuruyor. Bulgaristan'ın 1. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı saflarında savaşa girmesinde büyük emeği var. Teşkilat-ı Mahsusa'yı kurmakla o savaş koşullarında onlarca operasyonu yürütüyor. Irak Cephesi'nde yaşanan sıkıntıları gururuna yediremeyip 14 Nisan 1915'te intihar ederek yaşamına son veriyor.
HEM MUSTAFA KEMAL PAŞA İLE HEM DE ENVER PAŞA İLE ARKADAŞ
Mustafa Kemal Paşa ve Enver Paşa ile Trablusgarp'ta birlikte İtalyanlara karşı savaşan Süleyman Askeri Bey, aynı zamanda ikilinin de yakın arkadaşıydı. Bunun için ikili arasında iletişimi sağlayan isimlerden de biri. Mesela Yunan Savaşı tehlikesine karşı Enver Paşa, Mustafa Kemal'in görüşünü merak edince Süleyman Askeri Bey'den onunla konuşmasını istiyor. Mustafa Kemal de Enver Paşa'dan kimi isteklerini Süleyman Askeri Bey aracılığıyla bildiriyor. Mesela Mustafa Kemal, Sofya'da Süleyman Askeri Bey'e Irak'ta yapılan yığınaktan bahsediyor ve Irak komutasının kendisine verilmesi için Enver Paşa ile konuşmasını söylüyor. Süleyman Askeri Bey bu isteği Enver Bey'e iletiyor.
KUŞÇUBAŞI EŞREF'İN KISKANDIĞI İSİM
Teşkilat-ı Mahsusa'nın önemli isimlerinden biri de Kuşçubaşı Eşref olarak biliniyor. Trablusgarp ve Batı Trakya başta olmak üzere Süleyman Askeri Bey ile Kuşçubaşı Eşref'in yolları birçok kez kesişmiş. Yazar Süleyman Tekir kitapta Kuşçubaşı Eşref'in Süleyman Askeri Bey'i kendine rakip olarak gördüğünü yazıyor. Öyle ki Eşref, Teşkilat-ı Mahsusa'nın ilk başkanının Süleyman Askeri Bey değil kendisi olduğunu da iddia ediyor. Yazar da bu iddianın Eşref'in onu kendine rakip olarak görmesindeki en büyük delil olduğunu yazıyor.
İLK İSTİHBARATÇI
İzmir'de annesini ziyaret ettiği sırada 2 Temmuz 1914'te Talat Paşa imzalı bir telgraf gelir Süleyman Askeri Bey'e. Acil olarak İstanbul'a çağrılıyordur. 30 Kasım 1913'te müfrezeleri kurulmuş olan Teşkilat-ı Mahsusa'ya resmi bir kimlik kazandırma vakti gelmiştir. 2-3 Ağustos 1914'te bu karar alındı ve Süleyman Askeri Bey de ilk başkanı olarak atandı. Teşkilat, İstanbul Nuruosmaniye Şeref Sokağı'nda, Tasvir'i Efkar matbaasının karşısındaki 32 numaralı özel bir dairede faaliyet gösteremeye başladı. Süleyman Askeri Bey'in karargahı ise Meserret Otel'di. Teşkilat-ı Mahsusa doğrudan Enver Paşa'ya bağlıydı. Fiilen Balkan Savaşları sırasında kurulan teşkilat daha sonra onlarca operasyon düzenledi. Bunların birçoğunu Süleyman Askeri Bey planladı.
ÖMER SEYFETTİN'IN FALCISININ ACI TAHMİNİ
Edebiyatçı olarak bilinen Ömer Seyfeddin aslen askerdi ve Süleyman Askeri Bey'in de yakın arkadaşlarından biriydi. Süleyman Askeri Bey'in ilk görev yeri İzmir'di. İzmir'de karşılaştıklarında Ömer Seyfeddin biraz da eğlenmek için Süleyman Bey'i bir falcıya götürmüş. O sıralar yüzbaşı olan Süleyman Bey'e falcı yakın zamanda vali olacağın söylemiş. Sonra da "İlerleyen yıllarda intihar edeceksin" demiş. Süleyman Askeri Bey, batıl şeylere inanmayan bir kişilik olarak falcıya "Monşer haydi valiliğe bir şey demeyeyim. Ama katiyen kendimi öldürme ihtimali yoktur" demiş. Ama falcı haklı çıkacaktır. Süleyman Askeri Bey, Basra Valisi olacaktır ilerleyen yıllarda. Sonra da 1915'te intihar edecektir. Ömer Seyfeddin, Süleyman Askeri Bey'in ölümü sonrası 1919 Kasım'ında İfham'daki Vehim ve Fal başlıklı yazısında anlatıyor olayı. Süleyman Tekir bu yazısı bulup aktarıyor bize.
