Baharı karşılamak üzere Anadolu'da ve çeşitli toplumlarda Mayıs ayında kutlanan Hıdırellez günü, doğayla iç içe geçirilen, çeşitli ritüel ve geleneklerle kutlanılan özel bir gündür. Bu özel günün anlamını ve kutlanışını merak eden vatandaşlar Hıdırellez ne zaman, 2021 Hıdırellez hangi gün sorularına yanıt arıyor. İşte Hıdırellez ritüelleri ve gelenekleri ile Hıdrellez tarihi…
HIDIRELLEZ NEDİR?
Ruz-ı Hızır (Hızır Günü) olarak adlandırılan Hıdırellez günü, dünyada darda kalanların yardımcısı olduğu düşünülen Hızır ile denizlerin hakimi olduğuna inanılan İlyas'ın yeryüzünde buluştukları gün olarak düşünülür ve kutlanır. Hıdırellez'in UNESCO'nun 'İnsanlığın Somut Olmayan Kültür Mirası Listesi'ne alınması amacıyla 2010 yılında çalışmalar başlatılmıştır.
HIDIRELLEZ KÖKENİ
Hızır ve Hıdırellezin kökeni hakkında çeşitli fikirler ortaya atılmıştır. Bunlardan bazıları Hıdırellezin Orta Asya, Ortadoğu ile Anadolu kültürlerine ait olduğu; bazıları ise İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına ait olduğu yolundadır. Hıdırellez Bayramı'nı ve Hızır düşünüşünü tek bir kültüre mal etmek olanaksızdır. İlk çağlardan itibaren Mezopotamya, Anadolu, İran, Osmanlı itibâriyle Balkanlar ve hatta bütün Doğu Akdeniz ülkelerinde bahar ya da yazın gelişiyle belli başlı sevinç kutlamaları yapılmaktadır. Kimi yazılı eserler bu tipteki en eski ritüellerin milattan evvel Mezopotamya'daki Ur şehrinde yapıldığını göstermektedir. Kışın bitişiyle "Tammuz" ismi altında kutlanan bu ritüeller Mezopotamya ovasını sulayan Fırat ve Dicle nehirlerinin uyaran gücünü temsil etmektedir. Hristiyanlar, Rum Ortodokslar ve Katolikler de farklı isimlerle bugünü kutlar.
HIDIRELLEZ NE ZAMAN?
Türkiye'de Hıdrellez Bayramı 5 Mayıs'ı 6 Mayıs'a bağlayan gece kutlanır. 5 Mayıs Çarşamba ve 6 Mayıs Perşembe Hıdırellez Bayramı olarak kabul edilir.
HIDIRELLEZ GELENEKLERİ
Halk huzura kavuşmak ve türlü dileklerde bulunmak için kışın sona erdiği tabiatın uyandığı Hıdırellez gününde çeşitli çarelere başvurur. Anadolu'da halk genellikle beyaz elbiseler giyerek gün doğmadan önce yeşil ve bol sulu kırlara gidilip eğlenir. Kutlamalar yeşillik, ağaçlık alanlarda, su kenarlarında, bir türbe ya da yatırın yanında yapılmaktadır. Bu gibi yerlere bu nedenle Hıdırlık denildiği de olur. Anadolu'nun pek çok yöresinde baht açma törenleri yapılır. Ayrıca pek çok bölgede Hıdrellez'de yogurt mayalanır.
