Yaz gündönümü tarihi, en uzun gündüz hakkında bilgiler araştırılıyor. Bu bilgilerle 21 Haziran ekinoksu ile ilgili detaylar merak konusu olarak "21 Haziran Yaz Gündönümü ne zaman, nedir, özellikleri nelerdir, en uzun gündüz ne zaman, hangi tarihte olacak?" şeklindeki sorular üzerinden yoğun şekilde araştırmaya devam ediyor. Her yıl güneş ışınlarının Yengeç Dönencesine yılda bir defa dik olarak gelmesi sonucu Kuzey Yarım Kürede en uzun gün yaşanır ve yaz mevsiminin başlangıcı olarak kabul edilir. İşte Yaz gündönümü hakkında merak edilenler…
Yaz gündönümü, Güneş ışınlarının Yengeç Dönencesi'ne yılda bir defa (yaklaşık 21 Haziran'da) dik geldiği an. Kuzey yarımkürede en uzun gündüz yaşanır ve günler kısalmaya, güney yarımkürede en kısa gündüz yaşanır ve günler uzamaya başlar. Bu tarih, bâzı bazı ülkelerde kuzey yarımkürede yazın, güney yarımkürede kışın başlangıcı sayılır. Bununla beraber bâzı ülkelerde de yazın veya kışın tam ortası kabul edilir.
21 Haziran'da kuzey kutup dairesinde 24 saat gündüz yaşanırken, güney kutbunda ise 24 saat gece yaşanıyor. Ülkemizde en uzun gündüz süresini bugün en kuzeydeki Sinop yaşayacak. 21 Haziran gününde Türkiye, yaklaşık 15 saat gündüzü yaşar.
Güneş, ekinokslarda doğudan doğar ve o tarihlerde gün ve gece eşit uzunluktadır. Kesin konuşmak gerekirse, ekinoks zamanında aslında gün biraz daha uzun sürer, çünkü gündoğumu güneşin tepesinin ufukta gözükmesiyle başlar ve günbatımı da güneşin tepesinin ufuk çizgisinin altında kalmasıyla biter. Ayrıca kırılan ışınlar güneşin görüntüsünü ufukta yukarı taşırlar. Mart ekinoksundan sonra güneşin doğduğu yer kuzeye doğru ilerler, ta ki Haziran gündönümünde kuzeydeki en yüksek noktasına ulaşana kadar.
Bu noktada güneş sanki yerinde duruyormuş gibi gözükür, gündönümü (solstice) kelimesi de zaten Latince "duran güneş" anlamına gelen "solstitium" kelimesinden türemiştir. Güneş şimdi de Yengeç Dönencesi üzerinde zirvededir. Dönence (tropic) sözcüğü Yunanca dönmek kelimesinden türemiştir, çünkü güneş şimdi dönüp Oğlak Dönencesinin üzerinde zirvede olduğu güneydeki en yüksek noktasına ulaştığı Aralık Gündönümüne ulaşmadan önce, Eylül ekinoksunda tam doğudan doğarak güneye doğru ilerlemeye başlar.
