Havzalı Mehmetoğlu Hüseyin (Altınkaynak), 14 Şubat 1922'de İtalya'daki Asinara Adası'ndan bir mektup yazıyor, kendisinden yıllarca haber alamayan ailesine. İyi olduğunu, onları özlediğini anlatıyor. Ama en önemlisi sağ olduğunun kanıtı bu mektup. 1. Dünya Savaşı sırasında askere alınan ve Kafkas Cephesi'nde Ruslara esir düşen Hüseyin Altınkaynak'ın İtalya'daki Asinara Adası'na gitmesinin öyküsü uzun. O, tarihimizin unutulan hikayelerinden olan Heimei Maru Gemisi'nin yolcularından biri. Esaret hayatı sırasında Yüzbaşı Lütfü'nün kağıt kalem temin edip onun gibi askerlere okuma yazma öğretmesi sonucu yazabiliyor bu mektubu. Lakin bu mektup hiçbir zaman Samsun'daki Gidirli Köyü'nde yaşayan ailesine ulaşmıyor.
Heimei Maru Gemisi'nin bir başka yolcusu Rizeli Hacıoğlu Hızır. 1900'lerin başında Karadağ'da sonra Balkan Savaşları'nda askerlik yapan Hızır Efendi, 1. Dünya Savaşı sırasında Sarıkamış'taki savaşta Ruslara esir düşüyor. Altı yıl sürüyor Hacıoğlu Hızır'ın esaret hayatı. Onun yazdığı mektup da ailesine ulaşmıyor.
Geminin bir başka yolcusu doktor Yusuf İzzettin Dolgungil. O da diğerleri gibi Sarıkamış'ta askeri doktor olarak görev yaparken Ruslara esir düşüyor. Yedi yıl esaret hayatı yaşıyor. 25 Mayıs 1921'de Pire Yarımadası'ndan bir mektup yazıyor Yusuf İzzettin. Fakat bu mektup da adresine ulaşmıyor. Üç askerin yıllar önce yazdıkları mektuplar yaklaşık bir asır sonra torunlarının elinde artık. Kızılay'ın arşivlerinde özenle saklanan bu asırlık mektuplar, yönetmen Hayriye Savaşçıoğlu'nun çektiği Yüzyıldır Açılmamış Mektuplar belgeseli sayesinde torunlarının eline ulaşıyor.
-Hacıoğlu Hızır Efendi-
BÖYLE BİNLERCE MEKTUP VAR
Aslında böyle binlerce mektup var. Kızılay'ın arşivlerinde bulunan bu mektuplarla ilgili yakın zamanda bir çalışma başlatılmıştı. 2018'de SABAH Pazar'daki haberimizde duyurmuştuk bu çalışmayı. Balkan Savaşları, 1. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı'nda esir düşen askerlerimizin yazdığı ve arşivlerde kalan bu mektupları, Kızılay onların torunlarına ulaştırmak için bir proje başlatmıştı. Amaç mektupları tasnif edip günümüz Türkçesine çevrildikten sonra sahiplerine teslim etmek. Zor ve meşakkatli proje tüm hızıyla sürerken, daha önce Heimei Maru Gemisi'nin hikayesini Vatana Giderken belgeselinde anlatan Hayriye Savaşçıoğlu, bu geminin yolcularından üç askerin mektubunu Kızılay'ın arşivinden elde ediyor. Zor olsa da onların torunlarına ulaşarak elden iletiyor bu yüzyıllık mektupları. Bu süreci de kendi imkanlarıyla çektiği Yüzyıldır Açılmamış Mektuplar belgeselinde anlatıyor.
-Hüseyin Altınkaynak, Kurtuluş Savaşı'na katılıp İstiklal Madalyası da kazanmıştı.-
Hüseyin Altınkaynak, Hızır Efendi, Yusuf İzzettin Dolgungil zorlu bir yolculuk sonucu anavatanlarına dönüyorlar aslında. Evlatları, torunları onların esaret hayatı yaşadıklarını biliyor. Lakin bu mektuplar dedelerinden torunlarına kalan çok önemli miraslar. Hayriye Savaşçıoğlu "Bu üç aileye mektupları verdiğim zaman dünyanın en değerli şeyini onlara vermişim gibi hissettiler. Dedelerine olan minnet duyguları, bu mektuplar sayesinde tekrar canlandı. Ayrıca dedelerinin esaret hayatıyla ilgili detaylara ulaştılar. Sanki geçmişe doğru önemli bir yolculuğa çıktılar" diyor.
