Türkiye tarihi bir tesadüfle, 12 Eylül Anayasası'nda, 12 Eylül darbecilerinin yargılanmalarına olanak sağlayan düzenlemeyi de içeren değişikliği yine 12 Eylül günü oylayacak. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) anayasa değişikliği referandumunun 12 Eylül'de yapılmasına karar verdi.
12 Eylül referandumunda Türkiye 30 yıllık geçmişiyle de yüzleşecek. Çünkü halkoylamasına sunulan pakette, Anayasa Mahkemesi ile Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun yapısını değiştiren önemli hükümlerin yanı sıra Anayasa'nın Geçici 15'inci maddesinin kaldırılması da bulunuyor. Bu madde, 12 Eylül darbesini gerçekleştiren Milli Güvenlik Konseyi, bu Konseyin yönetiminde kurulmuş hükümetlerin üyeleri ve dönemin Danışma Meclisi'nin kararlarını uygulayan her kademedeki uygulayıcılar hakkında dava açılamayacağını düzenliyordu. Halkoylamasından "evet" kararı çıkması halinde Geçici 15'inci madde de kalkmış olacağından bu madde kapsamına giren kişilerin yargılanması da mümkün olacak.
12 Eylül 2010'da yapılacak referandum Türkiye tarihindeki 6. referandum olacak. Türkiye siyasi tarihinde 5 kez denenen referandum seçeneği en son 2007'de kullanıldı. Şimdi bir kez daha gündemde. Peki Türkiye tarihindeki referandumlar nasıl sonuçlandı.
İşte Türkiye'nin, kiminde yasaklar, kiminde özgürlükler getiren referandum tarihi...
Türkiye'de ilk referandum, 27 Mayıs 1960 askeri müdahalesinin ardından hazırlanan 1961 Anayasası için yapıldı.
O yıllarda referandum sözü ilk defa kullanılıyor ve halkın büyük kesimince henüz bilinmiyordu.
Referandumun halkoylaması olduğunu halka anlatmak zor oldu ama sonuçta Anayasa 9 Temmuz 1961 günü yüzde 61,5 oyla kabul edildi.
Halk ezici çoğunlukla toplu sözleşme ve grev hakkının genişletilmesine TRT'nin ve üniversitelerin özerkliğine evet diyordu.
Türk halkı, referanduma ikinci kez yine bir askeri darbeden sonra gitti. Bu kez 1982 Anayasası halkın oyuna sunuluyordu.
7 Kasım 1982 tarihinde yapılan referandumda sandıktan yüzde 91,37 ile yine evetçiler çıktı.
Hayırcılar yüzde 8,63'te kalırken halk bu kez yıllarca tartışılacak ama bir türlü toptan değiştirelemeyecek Anayasa'ya evet diyordu.
Seçmen 1961 Anayasa'sında genişletilmesi için evet dediği kişişel hak ve özgürlüklerin bu kez daraltılması için evet diyordu.
