Türkiye bor madenlerini çıkaramıyor mu? Türkiye'nin bor madeni rezervleri ve bu rezervleri çıkarması geçmişten günümüze her zaman tartışma konusu olmuştur. Kimine göre Türkiye bor madenini kendisi çıkaramıyor, kimine göre de dış güçler tarafından çıkarması engelleniyor. Peki bu söylemler ne kadar doğru, gerçekliği nedir? Bor madenini ve bor üzerine yapılan 'senaryoların' gerçekliğini sabah.com.tr sizler için araştırdı... Hazırlayan: Murat Arifoğlu Uzmanlar açıklık getirdi İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Mühendisliği bölüm Başkanı Prof. Dr. Orhan Kural ve Yurt Madenciliği Geliştirme Vakfı Başkanı Prof. Dr. Güven Önal görüşlerini belirterek konuya açıklık getirdi. İşte uzmanlara göre bor gerçeği; Prof. Dr. Orhan Kural: 'Her yerde Bor madeninin çıkarılmadığına dair sorular soruluyor ve konuşuluyor. Bor ve petrol yatakları gibi madenlerimiz var, çıkarılmıyor deniyor. Ben bunları ilkokuldayken de dinlerdim, üniverstedeyken de. Böyle bir şey mümkün değil. Türkiye gelişmesin diye madenlerin çıkarılmaması imkansız. Ekonomik olan her şey açığa çıkarılır.' 'Bu yanlış bir söylentidir. Sadece bor madenlerimiz için değil bütün madenlerimiz için de geçerlidir. Bugün her şey muntazam olarak takip ediliyor. Biz İTÜ maden mühendisliği bölümü olarak da her türlü çalışmalarımızı sürdürüyoruz.' Prof. Dr. Güven Önal: Bunların hepsi birer efsanedir 'Bence bu söylentiler efsanedir. Kendi kendimize, kendimizi mazur göstermek için ürettiğimiz bir düşüncedir. Bugün Türkiye bor madenlerini yeterli düzeyde üretiyor.' Türkiye'yi kimse engellemiyor 'Dünya'da Bor üretiminde birinci sıradayız. Madenciliğimiz gelişerek böyle bir konuma geldi, kimse de bizi engellemiyor.' Bor madeninin geliştirilmesi için 'Türkiye'nin kendi teknolojisini geliştirmesi gerekmektedir. Tabii ki rakibimiz olan ülkelerden teknolojiyi alamayız bu konuda, ama biz kendimizi geliştirirsek çok daha iyi yerlere gelebiliriz. Bugün Türkiye bor üretiminde birinci sıraya gelmiştir. Zaten en büyük rezerv Türkiye'dedir. Dolayısıyla tüm bu söylentiler geçerli değildir.' Neler yapılmalı? 'Bor üzerine daha fazla araştırmalar yapılmalı. Borun ileri teknolojide kullanımı için gelişmiş ülkelerde çalışmalar yürütülüyor. Bu teknolojiyi elinde bulunduranlar bunu bize vermez. Zaten Türkiye'deki Bor enstitüsü'nün kurulma nedeni de buydu. Bor'un çok yüksek değerli ürünlere dönüştürülebileceği araştırmalar ve Bor'un hidrojen tutucu olarak kullanımına yönelik ve değişik alanlarda kullanımını geliştirecek araştırmalar yapılmalı...' Bor Enstitüsü'nün çalışmaları Bu araştırmaların sonuçlarını Türkiye'de uygulamaya giderek dünyadaki diğer ülekelere bu ürünlerin pazarlanması sağlanmalıdır. Bor ensttisünün kurulma nedeni de budur. Bor'da bizim en büyük rakibimiz Amerika'dır. Şu anda. 2. sırada olan ABD Uzun yıllar ilk sırada olma özelliğini korumuştu. Bugün ise ilk sırada Türkiye yer alıyorlıyor. İleri tekonolojide kullanamıyoruz Her ne kadar ABD'den daha fazla üretim yapsak da bunu ileri teknolojide kullanamıyoruz. bu teknolojiyi ABD bize vermez. Onu da verirse elimizdeki bütün bor madenlerini değerlendiririz ve onlar devre dışı kalır. onun için o teknolojileri Türkiye'de geliştirip onları Türkiye'de üretmek ve pazarlamak zorundayız. Bor olayını abartıyoruz 'Gelişmiş ülkelerde 100 yıllık tarihi olan bor işletmeler bulunuyor. Bizim onların ulaştığı teknolojiye ulaşmamız için zamana ihtiyacaımız var. Bor olayı Türkiye'de biraz abartılıyor. Borun çok kullanım alanı var, tüm bu alanlara girebilmemiz için hem büyük yatırımlara hem de bilgilere ihtiyaç var. Bor enstitüsü bu görevi yürütüyor yatırımı yapmaksa şu anda devlet kuruluşu olan Eti Maden İşletmeleri'ni görüyoruz. çünkü hala özel işletmelere açılmıyor.' BOR HAKKINDA Bor nedir nerelerde kullanılır? İlk üretimi Bor madeni dünyadaki 109 elementten biri olan oluşumu 60 milyon yıl öncesine ulaşan madendir.Bu nedenle hemen yakın çevremizde yer alan toprakta, suda, bitkilerde ve diğer canlılarda Bor'a rastlamak mümkündür. Dünyada ilk borik asit üretimi İtalya'da gerçekleştirilmiştir. Kaynaklar: *Eti Maden, *Bor Enstitüsü, *genbilim.com Türkiye'de tarihi - Bor işletmeleri'nin kamulaştırılması Türkiye'nin Bor ticareti Türkiye'de Bor Madeni'nin bulunduğu şehirler : BOR'UN KULLANIM ALANLARI Bor'un diğer kullanım alanları Seramik ve polimerik malzemelerde Tarımda, TEMİZik VE BEYAZLATMA SANAYİİSİNDE KULLANIM Füze / Uçuş Yakıtları İnşaat-Çimento Sektöründe Mukavemet artırıcı ve izolasyon amaçlı (Daha sağlam, hafif ve depreme-ısıya dayanıklı binaların yapılmasında, yalıtımda). Cam Elyafı Ahşap Koruma Nükleer Uygulamalar Metalurji Otomobil Hava Yastıkları, Antifriz Atık Temizleme Borlu Katı Yakıtlar/Hücre Yakıtları/(Fuel Cells) Enerji Üretimi ve Isı Depolama Dünya Bor Tüketiminin Sektörel Dağılımı 440 bin ton ile % 24,4 370 bin ton ile % 20,6 Borosilikat Camlar 165 bin ton ile % 9,2 350 bin ton ile % 19,4 120 bin ton ile % 6,7 95bin ton ile % 5,3 260 bin ton ile % 14,4 Rusya ( Dünya rezervinde 3. sırada ) A.B.D. ( Dünya rezervinde 2. sırada ) Türkiye ( Dünya rezervinde 1. sırada ) Toplam rezerv: 1.176.000 - DÜNYA BOR REZERVLERİ - Görünür ekonomik rezerv: 3.000 Bin Ton Kazakistan Peru Görünür ekonomik rezerv: 4.000 Bin Ton Şili Görünür ekonomik rezerv: 8.000 Bin Ton Bolivya Görünür ekonomik rezerv: 4.000 Bin Ton Arjantin Görünür ekonomik rezerv: 2.000 Bin Ton Çin Görünür ekonomik rezerv: 27.000 Bin Ton