Çalışanlar, öğrenciler, ev hanımları herkes yaz tatili hayali kuruyor. Uzun aylar boyunca, o tatlı günlere hazırlanıyor... Kimi deniz tatilini seviyor kimi kendisini dağa, yaylaya vuruyor, kimi de köyüne gidiyor. Herkesin tatili kendine... Uzmanların tatil dönüşü sendromu diye adlandırdığı durum ise birçoğumuz için geçerli...Sabah kalkmak istemiyorsunuz, hele işe gitmek zulümle eşdeğer... Hadi işe gittiniz, motivasyon hak getire... Günlük hayatınız size tat vermiyor, hep o tatlı tatil günlerini özlüyorsunuz... Sizin için hazırladığımız testi çözün ve tatil dönüşü sendromuyla yüzleşin. Ve unutmayın tatil keyif almak için var.
Koca bir yıl, yazın vereceği biriki haftalık o molayı hayal ediyor şehir insanı. Tatili... Mutluluğu, huzuru, alınacak hayati kararları, sağlıklı düşünme aralığını o zaman dilimine erteliyor. Hatta kimileri borç, harç, kredi üçlüsüyle üç-dört maaşını erkenden teslim ediyor tatile... Sadece bankadan değil, hayattan çekilen nakit avansla borçlanıyor. Dakika bir gol bir stresi! Karar vermesi, yer seçmesi, yolculuğu derken büyük umutlar yüklenen tatilin kendisi bir yorgunluğa dönüşüyor. Tatil dönüşü birçok kişi gündelik hayatına döndüğünde adaptasyon sorunuyla karşılaşıyor. Motive olamama, işten kaçma isteği, hatta daha bir yorgun hissetme. Psikoloji uzmanları tatil dönüşü sendromu diyor bu duruma!
Psikolog Mustafa Gödeş şu sözlerle girizgah yapıyor konuya: "Konfüçyüs der ki: Sevdiğiniz işi yaparsanız, bir gün bile çalışmış sayılmazsınız. Ancak günümüzde çok az sayıda insan bu şansa sahip. Birçoğumuz çok uzun saatler ve yorucu işlerde çalışıyoruz. Bütün bir yıl yazın gideceğimiz 5-10 günlük tatil için birikim yapıp hayal kuruyoruz. Özellikle lüks otellerde yaptığımız tatiller adeta cennetteymiş hissi yaratıyor. Böyle bir tatilin dönüşü ise bireylerde 'attan inip eşeğe binme' duygusu yaratıyor. Bu yüzden tatil yaparken de imkanları fazla zorlamamak gerektiği kanısındayım." Peki, psikoloji tatil dönüşü sendromunu, ya da tatil dönüşü depresyonunu nasıl tanımlıyor?
Gödeş meselenin bir adaptasyon sorunu olduğunun altını çiziyor: "Aslında bu durum depresyondan ziyade ruhsal yapımızın adaptasyon kabiliyetiyle ilgili. Adaptasyon kapasitesi yüksek olan bireyler bu süreci daha kolay atlatabilirken, adaptasyon kabiliyeti düşük olan kimseler için bu dönem zor geçiyor." Gödeş'in tatil sonrası yaşananlarla ilgili tespitleri de var. Ama özellikle uyardığı konu ise bu dönemde önemli kararlar almamak: "Bazı bireylerin tatil dönüşü sonrası hayatıyla ilgili önemli kararlar (iş değişikliği, evlenme, boşanma...) aldıkları sık görülür. Böyle durumlarda verilen ani kararlar gerçekten de bu sendromu bir depresyona dönüştürebilir. O yüzden tatil dönüşü sonrası ani ve önemli kararlar almamakta ve bir süre beklemekte fayda vardır. Özellikle ilk iki hafta öğle arası gibi mola süreleri iş yeri dışında ve keyif veren aktivitelerle geçirilmedir."
TARTAKLANARAK UYANMAK GİBİDİR
Psikoterapist Cem Keçe ise tatil dönüşü sendromunun, hangi hallerde depresyona doğru gidebileceğini şöyle anlatıyor: "Tatil bir armağan ise tatil dönüşü bir hüzündür. Çünkü şimdilerde hiçbir tatil yeterli değildir, çalışan ve tatili düşleyenler için... Tatil dönüşü bir tür yarım kalmışlıktır, güzel ve keyifli bir rüyadan tartaklanarak uyanmaktır, bir çocuğa dondurmayı tattırdıktan sonra elinden dondurmayı almak gibidir... Eğer tatil dönüşü hüzün ve yarım kalmışlık hissi çökkünlüğe ve iş motivasyonunda bir düşmeye yol açarsa, ne işe gitmek ne de evde kalmak rahatsız edici bir hale geldiyse, bir türlü günlük yaşama konsantre olunamıyorsa psikolojik yardım almam gerekebilir."
Psikolog Ayhan Altaş'ın sözleri ise bu sorunun nasıl oluştuğuna dair sorularımıza yanıtı niteliğinde: "Tatil dönüşünün sendroma dönüşmesi senede bir iki defa kafa dinlemeye fırsat bulan insanların tatile büyük anlamlar yüklemesi nedeniyle oluyor. Bu da beklentiyi artırıyor. Bazen sosyal medyada karşılaşıyorum. Tatil dönüşü paylaşımlar, genelde işe başlayacak olmanın verdiği isteksizlik üzerine oluyor. Bu da pazartesi sendromuna benzer bir tatil dönüşü sendromu oluşturuyor." Altaş'ın sorunun depresyona dönüşmemesi için altını çizdiği uyarı da meslektaşı Gödeş'i doğrular nitelikte: "Başlarda yaşanan uyum sorununun zamanla azalarak tekrar aynı tempoya alışıp iş hayatını devam ettirmesini bekleriz kişiden. Genelde bir hafta içinde kişiler tekrar yeni duruma alışır ve iş hayatına devam ederler. Beklediğimiz gibi uyum sorunu ve adaptasyon zamanla azalmıyor ve hatta daha da artıyorsa burada bir sorundan şüphelenebiliriz."
