Fobiyi; herhangi bir duruma, nesneye, konuma dair aşırı bir şekilde korku duyulmasına neden olan bir kaygı durumu olarak tanımlayabiliriz. Fobiler, genellikle çocukluk, ergenlik dönemlerinde yaşanan stresli bir yaşantı sonucunda oluşurlar. Bazense kişinin yakın çevresinde bu durumu öğrenmeleri yolu ile fobiler oluşmaktadır.
Günlük hayatta fobi ve korku birbirinin yerine sıkça kullanılsa da aslında aynı şeyler değildir. Korku gerçekte de var olan, görünen tehditlere karşı verilen normal ve zararsız tepkilerdir. Aynı zamanda hayatta bizi istenmeyen durumlara karşı da koruyucu görevi üstlenmektedir. Örneğin yoğun bir trafikte araba çarpmasından korkarak alt geçitten geçmeyi tercih etmek genellikle yararımıza olacaktır. Fobi, tehlikenin var olan gerçek boyutuna bakmadan verilen aşırı tepkilerdir. Bu durum kişiyi korumaktan ziyade hayatını daha da zorlaştırır.
Örneğin görünen hiçbir tehdit olmadığı halde asansörden korkan birinin asansöre binmemek için her gün 10 kat çıkmak zorunda kalması bir fobidir. Kişi fobiye sahip olduğunda günlük hayatının tüm akışını değiştirebilir. Ve bunu yaparken de yaşamdaki tüm kontrolünü kaybedebilir.
Korku sadece korku duyulan şey ile karşılaşıldığında hissedilir ve kişi rahatsızlık duymaya başlar. Ama belirli bir süre sonra hayat devam eder. Örneğin yüksekten korkan bir kişi eğer yüksek bir katta oturuyorsa balkonuna gerekli korumalığı sağlayıp korkusunun hafiflemesine yardımcı olabilir. Balkonla ilgili bir deneyim yaşamadığı sürece de balkondan korktuğu aklına gelmeyecektir.
Fakat fobisi olan kişi tüm dikkatini ve enerjisini fobi duyduğu şeyden ve onunla karşılacak olma ihtimalinden kaçınarak yaşayabilir. Bu durum bazen daha da artar kişi sürekli fobiyi hissettiği durumdan kaçarak hayatını sürdürebilir.
FOBİLERLE NASIL BAŞA ÇIKILIR
1. ÖNCELİKLE FARKINA VAR, SONRA KABUL ET: Tedavide en önemli adım yaşanılan durumun önce anlaşılması sonrasında da kabul edilmesidir. Fobinizin farkında olun ve onu kabul edin. Fobiyle başa çıkmak onu yok saymaktan ziyade anlamakla başlar.
2. GÜVENLİ BÖLGELER OLUŞTURMA: Fobi yaşayan kişi, fobiden sürekli olarak kaçmaya çalışır. Fobiden kaçmaya çalışmak yerine kişinin kendisini güvende hissettiği bölgeler oluşturması faydalı olacaktır. Bu güvenli bölgeler kendinizi güvende hissettiğiniz yerler veya kişiler olabilirler.
3. AŞAMALI OLARAK MARUZ BIRAKMAK: Aşamalı olarak maruz bırakmak fobik durumlara kişinin yavaş yavaş kendisini maruz bırakarak kendisini fobik duruma karşı alıştırmaya çalışmasıdır. Bu durum korkulan durumla kişinin karşılaşmayı öğrenerek korkuyu azaltmaya çalışmasıdır.
4. NEFES VE RAHATLAMA EGZERSİZLERİ: Fobi karşısında yaşanan stres ve kaygıyı yönetmek için derin nefes egzersizleri, gerginliği azaltmak adına kas gevşetme hareketleri ve meditasyon gibi rahatlamayı destekleyecek aktivitelerden yararlanılabilir.
