Dünya Sağlık Örgütü tarafından obezite, diyabet, kalp damar hastalıkları ve zihin sağlığının bozulması dünyanın en büyük sağlık sorunları ilan edilmiş durumda. Üstelik ne yazık ki, günümüz dünyası modern yaşam koşuşturması içinde sağlıklı besinlere ulaşmamız giderek daha da zorlaşıyor. Uzman Diyetisyen Merve Karademir"e, son dönemde öne çıkan Ketojenik diyetle ilgili merak ettiklerimizi sorduk. Karademir bize ketojenik diyetin temellerini anlattı.
ÖNCELİKLE KETOJENİK DİYETİN TEMELLERİ NEDİR ?
Ketojenik diyetin temeli, yüksek yağ, düşük karbonhidrat ve ideal oranda protein tüketimine dayanmaktadır. Temel amaç ise yağsız beslenmenin tam aksine, sağlıklı yağ kaynaklarını bolca tüketerek vücudun temel enerji ihtiyacını sadece yağlardan karşılamaktır. Yani 'ketozis' dediğimiz durumun gerçekleşmesidir.
BU DİYETTE HANGİ BESİNLER ÖNE ÇIKIYOR? PATLAMIŞ MISIR, YULAF EZMESİ VE YOĞURT GİBİ ATIŞTIRMALIKLAR YENEBİLİYOR MU?
Ketojenik diyette yüzde 70 yağ kaynaklarını sağlayabilmek adına özellikle sağlıklı yağ içeriği yüksek besinler ön planda oluyor. Sağlıklı yağ kaynağı olarak ketojenik diyette; her gün et-tavuk-hindi-balık- yumurta- keten tohumu, chia tohumu, çiğ fındık, çiğ badem, iç çiğ kabak çekirdeği, ay çekirdeği , ceviz gibi yağlı tohumlar- Hindistan cevizi ve yağı- zeytinyağı- tereyağı kullanılmalıdır. Karbonhidrat kaynağı olarak da sadece yeşil- beyaz (kök sebzeler hariç) sebzeler çok önemlidir. Patlamış mısır yulaf ve yoğurt tüketimi günlük alınan karbonhidrat miktarını aşacağından dolayı tüketilmesini önermiyorum. Sebze ve bazı meyvelerden alınan lif oranı yüksek karbonhidrat kaynakları günlük alınması gereken miktarı tamamlıyor. Tüketilebilen besinler anlamında oldukça zengin olan ketojenik diyet, bu anlamda tercih edenler tarafından kolaylıkla yapılabiliyor.
PEKİ KETOZİS NEDİR, ZARARLI BİR ŞEY MİDİR?
Ketozis, vücudun temel enerji kaynağı olarak yağları kullanmasıdır. Ketozisteki vücut, küçük enerji molekülleri olan keton cisimciklerini üretmektedir. Keton cisimcikleri, vücutta az karbonhidrat, ideal protein tüketilmesiyle ve yağın karaciğerde kullanılmasıyla üretilir. Karbonhidratların yapıtaşı olan glikozun olmadığı durumda da vücutta ketonlar enerji olarak kullanılır. Sonuç olarak, organların ve metabolizmanın çalışması yağlardan sağlanır.
Özellikle 'ketozis' ve 'ketoasidozis' birbirine sıklıkla karıştırılmaktadır. Ketoasidozis, vücuttaaşırı keton birikmesiyle ortaya çıkan istenmeyen durumlardan birisidir. Bu yüksek kan şekerinin oluşturduğu bir durum olup, yoğun asidoz yani kan PH'ında düşüş gözlenir. Sağlıklı ve doğru uygulanan ketojenik beslenme de ketoasidozis görülmesi beklenmez. Ketozis durumu ise ketojenik beslenme uygulandığında doğal olarak ortaya çıkan enerji üretimi olup zararlı değil aksine gerekli olduğu yapılan bilimsel çalışmalarda da görülmüştür. Ketoziste oluşan keton cisimciklerinin oluşumu yüksek kan şekerine bağlı oluşmaz, düşük kan şekerine bağlı olarak oluşur ve asidoz durumu gözlenmez.
