D vitamini eksikliği bakın neye sebep oluyor! İşte D vitamini eksikliğinin önemli belirtileri

D vitamini, hem yetişkin hem çocuk sağlığı için gerekli olan vitaminler arasında yer almaktadır. D vitamini eksikliğinde hem yetişkinlerde hem de çocuklarda çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bu nedenle vitamin seviyelerinin istenilen düzeyde olması çok önemlidir. 'Güneş girmeyen eve doktor girer' atasözünün doğruluğu gün geçtikçe yeni çalışmalarla destekleniyor. Bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara karşı koruma sağlayan D vitamininin eksikliği birçok hastalığa davetiye çıkarabiliyor. Uz. Dr. Aytaç Karadağ, D vitamini eksikliğinin yol açtığı sorunlar ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi. İşte D vitamini eksikliğinin önemli belirtileri... GÜNEŞTEN DOĞRU FAYDALANIN Güneşin zararlı ışınlarının çeşitli cilt hastalıklarına sebep olduğu bilinse de güneşten tamamen kaçınmak da birçok sağlık sorununa yol açabilmektedir. Türkiye güneş gören bir iklime sahip olmasına rağmen çalışmalarda özellikle doğu illerinde % 90 oranında D vitamini eksikliği görülmektedir. Vücudun gereksinim duyduğu D vitamininin % 90'ı güneş ışığıyla, % 10'u gıdalarla alınabilmektedir. Bu nedenle sadece uygun beslenmek D vitamini ihtiyacını karşılayamamaktadır. D vitamini oluşturabilecek UV-B ışınları 11.00 - 15.00 saatleri arasında yeryüzüne indiği için, en faydalı zaman dilimi bu aralıktadır. Bu saatlerde koruyucu faktör kullanmadan 30 dakika tüm vücut olarak güneşlenildiğinde 20 bin ünite, sadece yüz, diz altı bacaklar ve eller olarak güneşlenildiğinde ise 3 bin ünite D vitamini alınabilmektedir. D vitamini yağda eriyebilme özelliğine sahip olduğu için vücutta depolanabilmekte ve kış aylarında düzeyi yavaşça azalmaktadır. UV-A olarak adlandırılan sabah ve akşamüzeri güneş ışınlarının ise D vitamini üretimine katkısı olmadığı gibi üretilen vitaminin yapısını da bozabilmektedir. PLAZA HASTALIĞINDAN KORUNUN Çok katlı, güneş görmeyen ofis ortamında çalışanların sayısı her geçen gün artmaktadır. Ofis çalışanlarında güneş ışınlarını yetersiz almaya bağlı D vitamini eksikliği sık görüldüğü için aynı zamanda 'Plaza hastalığı' olarak da isimlendirilen D vitamini eksikliği, yorgunluk hissini artırmaktadır. Özellikle mesai saati bittikten sonra adımları taşıyamayacak kadar bitkin, yapılan eforla uyumsuz bir yorgunluk hissi, mutsuzluk, konsantre olmakta zorluk çekmek, dikkati toparlayamamak, az yenmesine ve düzenli spor yapılmasına rağmen kilo vermekte zorluk yaşamak gibi problemler yaşanıyorsa D vitamini düzeyine baktırılması tavsiye edilmektedir. D VİTAMİNİ EKSİĞİNİ KAPATMAK İÇİN BU BESİNLERİ BOL BOL TÜKETİN Güneşten yeterince faydalanamadığımız sonbahar ve kış aylarında somon, sardalya, ton balığı, uskumru, balık yağı, karaciğer, yumurta sarısı, güneş görmüş mantar, süt, peynir, yoğurt, tereyağı, maydanoz, ısırgan otu gibi D vitamininden zengin gıdaların bolca tüketilmesi tavsiye edilmektedir. EKSİKLİĞİ BU HASTALIKLARA YOL AÇABİLİYOR Eskiden sadece kemik erimesi yaptığı bilinir ve halk arasında güneş vitamini ya da kemik vitamini olarak adlandırılırdı. Ancak yeni çalışmalarla 2000 kadar genin bozuk ve eksik çalışmasına neden olduğu saptandı. D vitamini eksikliğinin yol açabileceği hastalıklar şöyle sıralanmaktadır; * Unutkanlık, dikkat eksikliği, konsantrasyon zayıflığı, multipl skleroz, Parkinson, yaşlılıkta Alzheimer hastalığı ve çocuklukta otizm yaptığı bilinmektedir. * D vitamini eksikliğinde depresyon, bipolar bozukluk gibi psikolojik rahatsızlıklar, kronik yorgunluk, yaygın kas-kemik ağrısı, kemik erimesi, insülin direnci, büyüme gelişme geriliği gözlenebilmektedir. * Bağışıklık sisteminin zayıf çalışmasına neden olarak sık tekrarlayan enfeksiyonlar gelişebilmektedir. * Astım, kurdeşen gibi alerjik rahatsızlıklara neden olabilmektedir. * Şeker hastalığına yakalanma riskini 8 kat artırabilmektedir. * Bağırsaklarda kalsiyum ve magnezyum emilimini artırdığı ve böbreklerden atılımını azalttığı için kalsiyum-magnezyum eksikliğine de yol açabildiği görülmektedir. * D vitamini eksikliğinde metabolizma yavaşladığı için özellikle bel ve basen bölgesinde yağlanma artışı gözlenebilmektedir. * Düzenli spor yapmasına ve diyetine uymasına rağmen kilo veremeyenlerin D vitamini düzeyine baktırması önerilmektedir. * En sık meme ve prostat olmak üzere 16 ayrı kanser gelişiminde etkisi olduğu saptanmıştır. Hipertansiyon, kalp yetersizliği, kardiyovasküler hastalıklardan korunma açısından da önemlidir. AŞIRIYA KAÇMAYIN! D vitamini birikebilen vitamin olduğu için fazlalığında çeşitli zehirlenme bulguları gösterebilmektedir. Böbrek taşı, böbrek yetersizliği, yalancı beyin ödemi tablosu, ani kalp ölümü, bulantı, kabızlık, algı bozuklukları, kontrolsüz hızlı kilo kaybı gibi sorunlara yol açabilmektedir. Bu nedenle kan düzeylerinde eksiklik saptanmaması durumunda gereksiz ilaç kullanımından kaçınılması gerekmektedir. Özellikle son yıllarda D vitamini kullanımı suiistimal edilebilmektedir. Vitaminler, vücut hücrelerinin kendini yenileyebilmesi, büyüyüp gelişebilmesi ve enerji üretebilmesi için elzem organik bileşiklerdir. İnsan vücudunda sentezlenemeyen, sentezlense bile yetersiz olan vitaminler, dışarıdan besinlerle ya da takviye ilaçlarla desteklenmelidir. A, B12, E ve diğer vitamin eksikliği belirtileri nelerdir? İşte vitamin eksikliğinin belirtileri... A VİTAMİNİ Eksikliğinin belirtileri: A vitamini karaciğerde depolandığı için yetersiz alındığında önce karaciğerdeki depolar azalıyor, ardından kanda miktarı düşüyor. A vitaminin eksikliğinde sıklıkla görme ile ilgili problemler ortaya çıkıyor. Gece körlüğü, gözün parlaklığını yitirerek aşırı kuruması, gözyaşının yetersiz salgılanması bu sorunlardan bazıları... Ayrıca A vitamini bağışıklık sisteminde de görev aldığı için eksikliğinde halsizlik ortaya çıkabiliyor ve enfeksiyon riski artabiliyor. Uzayan A vitamini eksikliği ise vücutta geri dönüşü olmayan sağlık sorunlarına neden olabiliyor. KAYNAKLARI: Karaciğer, yumurta sarısı, tereyağı gibi hayvansal besinler; koyu yeşil yapraklı, sarı ve turuncu renkli sebzelerde bulunuyor. Günde 5 porsiyon sebze ve meyve yemek A vitaminini yeterli miktarda almaya yardımcı oluyor. Gereğinden fazla alınırsa karaciğerde büyüme, ciltte pul pul dökülme, sinir sisteminde bozukluklar, avuç içinde ve ayak tabanlarında renk değişimi, mide bulantısı gibi sonuçlar görülebiliyor. EMİLİMİNİ ARTIRMAK İÇİN: A vitamini yağda çözünen ve yağ aracılığı ile taşınan bir vitamin olduğundan emilim için diyetle alınan yağ miktarı son derece önemli. Eğer yağın sindirimi için pankreastan salgılanan pankreatik enzimler ve safra asidinde herhangi bir problem yoksa diyetle alınan A vitamininin emilim oranı yüzde 80-90'ı buluyor. Bununla birlikte çinko ve E vitamini eksikliği A vitamini metabolizmasını bozabiliyor çünkü bu iki besin A vitaminin emilim, taşınma ve hareketlerinde önemli bir rol oynuyor. FOLİK ASİT Eksikliğinin belirtileri: Folik Asit azaldığında kan hücrelerinin olgunlaşma süreci bozuluyor. Aynı zamanda hamilelikte vücut için önemli yüzde 50 artış gösteriyor. Eksikliğinde; anne karnındaki bebekte 'nöral tüp' adı verilen ve yapı beyin dokusundan başlayıp, boylu boyunca omuriliği de içine alarak aşağı doğru uzanan yapıda sorun olabiliyor. Ayrıca halsizlik, aşırı huzursuzluk, gelişme geriliği, infeksiyon hastalıklarına karşı direnç düşüklüğü de görülebiliyor. KAYNAKLARI: Karaciğer ve koyu yeşil yapraklı sebzeler temek kaynakları. Ayrıca enginar, brokoli, pancar, bamya, maya ve kuru baklagiller da folik asitin doğal kaynakları arasında yer alıyor. EMİLİMİNİ ARTIRMAK İÇİN: Folik asit yüksek ısıya duyarlıdır. Bu nedenle bu vitaminden en verimli şekilde faydalanabilmek için özellikle sebzeleri çok yüksek ısıda ve uzun süre pişirmemek gerekiyor. B12 VİTAMİNİ Eksikliğinin belirtileri: B12 eksikliğinde ortaya çıkan belirtiler başka pek çok rahatsızlıkta da görülebildiğinden, bu belirtilerin vitamin eksikliğinden kaynaklandığını hemen anlamak mümkün olmayabiliyor. Bu nedenle genellikle teşhisi doğrulamak için kan testi gerekiyor. B12 vitamini eksikliği; beyin ve sinir sisteminde, özellikle ağır ve geri dönüşü olmayan hasarlara neden olabiliyor. Ayrıca kansızlık, dilin şişmesi veya iltihaplanması, cildin sararması veya solması, kol ve bacaklarda uyuşma ve karıncalanma, halsizlik, unutkanlık, hafıza kaybı ve dikkat dağınıklığı gibi şikayetlerle de belirti verebiliyor. KAYNAKLARI: Et, süt ürünleri, balık, kabuklu deniz ürünleri gibi hayvansal gıdalar B12 açısından en zengin besinler arasında yer alıyor. EMİLİMİNİ ARTIRMAK İÇİN: Gıdalardan yeterli miktarda B12 vitamini alınsa bile alkol ve sigara kullanımı, doğum kontrol hapları ve bazı ilaçların kullanımı B12 vitaminin emilimini azaltabiliyor. Bu vitamini vücutta en verimli şekilde kullanmak için sağlıklı beslenmek ve doktor kontrolü dışında ilaç kullanmaktan kaçınmak gerekiyor. C VİTAMİNİ Eksikliğinin belirtileri: Eksikliğinde diş eti kanamaları, eklemlerde şişme, anemi, demir emiliminin azalması gibi şikayetler görülüyor. KAYNAKLARI: Turunçgiller, kuşburnu, kivi, çilek, brokoli, kırmızı ve yeşilbiber, kavun, yeşil yapraklı sebzeler, domates, karnabahar ve patates C vitamini açısından en zengin besinler arasında. Kışın günlük tüketilmesi gereken 2-3 adet meyveyi C vitamini yüksek olan portakal, mandalina gibi turunçgillerden tercih etmek özellikle bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı oluyor. EMİLİMİNİ ARTIRMAK İÇİN: C vitamini ısıya ve ışığa karşı oldukça duyarlı bir vitamin. Bu nedenle sebzelerin serin bir yerde saklanması C vitamini kaybının azalmasına yardımcı oluyor. Ancak besinleri dondurmak ya da donma noktasına yakın ısılarda saklamak da yine vitamin kayıplarına yol açabiliyor. Besinleri ince doğramak, dilimlemek ya da kıymak da yiyeceklerdeki C vitamini kaybını önemli ölçüde artırıyor. Çünkü sebze ve meyvenin büyük bir yüzeyi havayla, ışıkla veya kaynatılırsa suyla karşı karşıya kalıyor. Bu teması mümkün olduğunca azaltmak için meyve ve sebzelere metal değdirmemek, el ile koparıp fazla bekletmeden tüketmek gerekiyor. Ayrıca meyvelerin kabuklarının soymak da vitamin kayıplarına yol açıyor. Tüm bunlarla birlikte sigara kullanımı, ağır stres ve travma da C vitamini seviyelerini düşürebiliyor. D VİTAMİNİ Eksikliğinin belirtileri: D vitamini eksikliğinde öncelikli olarak kemik dokusu etkileniyor. Son yıllarda yapılan araştırmalar, diyabetin ortaya çıkması ve D vitamini arasında da önemli bir ilişki olduğu gösteriyor. Bunun dışında; prostat, meme kanseri, Romatoid Artrit ve MS gibi otoimmün hastalıkların (bağışıklık sistemi hastalıkları) görülme oranı da D vitamini eksikliği ile artabiliyor. KAYNAKLARI: Besinlerde limitli olarak bulunan D vitamininin en iyi kaynakları; balık yağı, karaciğer, yumurta sarısı, süt, yosun ve mantar.. D vitamini fazla alındığında ise kanda kalsiyumun aşırı yükselmesine neden olabiliyor. Bu da sanılanın aksine osteoporozu engellemediği gibi ilerlemesine bile yol açabiliyor EMİLİMİNİ ARTIRMAK İÇİN: D vitaminin öncüsü insan vücudunda sentezleniyor ve deride güneş ışığının etkisiyle aktif hale geliyor. Ancak güneş ışığının yetersiz olduğu ülkelerde ve kapalı ofis hayatının daha çok görüldüğü büyük şehirlerde D vitamini gerekli şekilde aktif hale gelemediği için mutlaka besin desteği gerekiyor. Güneş ışığının vücutta tam olarak etkili olabilmesi için vücutta herhangi bir koruyucu krem olmaması gerekiyor. Haftada en az 2 gün 5 dakika ile yarım saat arasında yüz, kollar ve bacaklar açıkta olacak şekilde güneş ışığında kalmak gerekiyor. İdrarla atılan vitaminler daha çabuk tükeniyor.Vitamin eksikliğinin vitamine göre değişkenlik gösterdiğini belirten Dyt. Ayça Kaplan, 'A,D,E,K vitaminleri yağda çözümlüyor. Yani bu vitaminler emilim sırasında diyet yoluyla alınan yağları kullanıyorlar ve karaciğer ile yağ dokusunda önemli miktarlarda depolanıyorlar. Bu nedenle bu vitaminlerin eksikliklerine çok sık rastlanmıyor ve eksikliğinde meydana gelen hastalıklar kendini çok geç gösterebiliyor. Ancak B ve C vitaminleri suda çözünen ve fazlası idrar ile vücuttan dışarı atılan vitaminler. Bu da eksikliklerinin çok daha çabuk ortaya çıkmasına neden oluyor' diyor. Bazı yapılan araştırmalarda E vitamini doğurganlığı artırmak için de vücutta bulunması gereken öneli bir vitamindir. İçerdiği güçlü antioksidan maddeler sayesinde organları yanı sıra cilt içinde önemli bir kaynaktır. Özellikle hücrelerin yenilenmesi için E vitaminine ihtiyaç duyulur. Yapılan araştırmalarda her 4 kişiden birinde bu eksiklik yaşanır. Metabolik sorunlarla belirti gösteren bu eksiklik için detaylı tetkikler gereklidir. Bu eksikliğin etkileyeceği durum sağlık açısından önemli olduğundan takviyeler uzman kontrolünde olmalıdır. E VİTAMİNİN FAYDALARI NELERDİR? - Beyin sağlığını koruyarak unutkanlık ya da genel hafıza problemlerinin yaşanmasını engeller. - A, K, demir ve selenyum gibi vitaminlerin depolanmasında yardımcı olur. - Vücuda giren yağları kontrol ederek damar tıkanıklığını önler. Bunun yanı sıra kötü kolesterol oluşumunu ve kap hastalıklarının riskini düşürür. - Serbest radikalleri azaltarak organların hücrelerini ve bağışıklığı kuvvetlendirerek kansere karşı kalkan oluşturur. - Kronik hastalıkların semptomlarını azaltır. E VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR? - Hastalıklara çabuk yakalanma ve hastalık sürelerinin uzaması - Beyinin sinirsel uyarıları almadığından denge problemlerinin yaşanması - Kulak uğultulması ve çınlaması - Cilt yüzeyinde ciddi hasarlar ortaya çıkması ve uzun süre iyileşmemesi - Yorgunluk vücutta halsizlik buna bağlı kemik ve eklemlerde şiddetli ağrılar - Yeme bozukluğu ve sindirim problemlerine bağlı rahatsızlıkların artması - Topukların, el içinin, dirsek ve dizlerde çabuk kuruma - Göz içerisinde azalan vitamin net görme gibi durumların yaşanmasını sağlar. GÜNLÜK E VİTAMİNİ NE KADAR OLMALIDIR? -14 yaş ve üzeri 15 milli gram -Hamile olanların 15 milli gram doğum yapanların ise 19 milli gram -Yetişkinlerin ise ortama gün içerisinde 15 - 20 miligram arası E vitamini almalıdır. E VİTAMİNİ BAKIMINDAN ZENGİN OLAN BESİNLER -1 su bardağı ayçiçeği günlük E vitaminin yüzde 80'ini karşılar. -Günlük tüketilen 1 fincan çiğ badem ve çiğ fındık E vitaminin yüzde 85'ini karşılar. -Bir avokado yüzde 20'sini karşılar. -Bir adet kivi yüzde 25'ini karşılar. -Bir tabak pişirilmiş ıspanak yüzde 45'ini karşılar. -Bir parça manga yüzde 25'ini karşılar. -Bir tabak kaynatılmış brokoli yüzde 40'ını karşılar -Günde ortalama tüketilen 5 orta boy domates ise günlük E vitaminin yüze 100'ünü karşılar.