ABD'li uzmandan kritik uyarı: Corona virüs salgınından korunmak için en az 1 yıl daha maske takmalıyız

Corona virüs salgını Çin'de yayılmasından bu yana dünyada etkisini göstermeye devam ediyor. Uzmanlar corona virüs ile ilgili dikkat çeken açıklamalarda bulunuyor. ABD'nin Florida eyaleti Sağlık Dairesi Genel Sekreteri Dr. Scott Rivkees, corona virüs salgını konusunda uyarılarda bulundu. Salgından korunmak için en az bir yıl maske takılması gerektiğini söyleyen Rivkees, 'Maske takmak bizim yeni normalimiz olacak ve kendimizi buna alıştırmamız gerekiyor' dedi. İşte Dr. Scott Rivkees'in dikkat çeken corona virüs açıklamaları... ABD'nin Florida Eyaleti Sağlık Dairesi Genel Sekreteri Scott Rivkees, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınından korunmak için en az bir yıl maske takılması gerektiğini bildirdi. CBS Miami isimli televizyon kanalına konuşan Genel Sekreter Scott Rivkees, 'Aşı olana kadar, maske takmak bizim yeni normalimiz olacak ve kendimizi buna alıştırmamız ve korunmamız gerekiyor.' ifadelerini kullandı. Rivkees, 'Maske takma gerekliliğinin ne kadar süreceği' sorusuna ise, ''Eğer daha uzun sürmezse bir yıl.'' cevabını verdi. Çevrede mücadelesi zor bir virüs olan Kovid-19 var oldukça bu tarz önlemlerin alınmasının zorunluluğuna değinen Rivkees, yeni bir aşı bulunana kadar maske takarak insanların hem kendini hem de etrafındakileri virüsten korumuş olacağını belirtti. Haberde, Ulusal Alerji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü Müdürü Dr. Anthony Fauci ve diğer uzmanların da, 12 ila 18 ay daha bir aşı yapılamayacağı yönündeki görüşleri paylaşıldı. Florida Sağlık Departmanı verilerine göre, salı günü itibarıyla eyalet genelinde yaklaşık 200 bin kişi teste tabi tutulurken 21 bin 367 pozitif vaka ve 524 ölümün kayıtlara geçtiği öğrenildi. Florida'da 24-26 Nisan tarihlerinde Kovid-19 vaka ve ölüm sayısında zirvenin görülmesi bekleniyor. CORONAVİRÜS NEDİR? Coronavirüs (koronavirüs) nedir, büyük bir virüs ailesidir. Orta kısmında 'genetik materyali', etrafında 'zarf' adı verilen kısım ve 'protein çıkıntılar'dan oluşur. Korona virüsü 1960 yılında tespit edilen, birkaç çeşidi olan bir rahatsızlıktır. Daha çok hayvanlarda görülen virüs, ilk kez insanlarda da görülmeye başlandı. Şu anki salgın ilk olarak 2019'un Aralık ayında Çin'in Wuhan şehrinde ortaya çıktı. CORONAVİRÜS BELİRTİLERİ NELERDİR? Coronavirüs ( Koronovirüs ) hastalığı, 2-14 gün süren bir kuluçka süresinden sonra birden başlayan yüksek ateş (39 derece), Hastalık genellikle orta-ağır bir klinik seyir göstermektedir. Hastalığı ağır olarak geçiren ve bu hastalık nedeniyle hayatını kaybeden kişilerin büyük kısmı ileri yaştaki (65 yaş ve üzeri ), altta yatan hastalıkları olanlar, akciğer hastalıkları, organ yetmezlikleri, kanser, diyabet, bağışıklığı baskılayan hastalıklar, organ nakilleri olanlar, bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanan kişilerden oluşmaktadır. Genç sağlıklı erişkinlerde hastalık nispeten hafif seyretmektedir. KORONAVİRÜS HASTALIĞI (COVID-19) TANISI NASIL KONUR? Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) tanısı bu hastalığa özel geliştirilen tanı kitleriyle konulmaktadır. Fakat tanının klinik muayenede konması için aşağıdakilerin belirtilerin gözlemlenmesi gerekmektedir. Geçmeyen öksürük nöbetleri COVID-19 YENİ KORONAVİRÜS HASTALIĞI VE BELİRTİLERİ Şekil olarak kral tacına benzediğinden dolayı latince taç anlamına gelen 'corona' adı verilmiştir. Korona Virüsü (Corona Virüsü) ateşi yükseltiyor. Kuluçka döneminin 4 güne kadar kısaldığı en fazla da 14 gün olduğu belirtiliyor. Kuluçka döneminde kişi hiçbir belirti göstermeyebilir. Ama bu dönem tamamlandıktan sonra belirtiler halsizlik, yorgunluk, iştah kaybı, boğaz ağrısı, öksürük olabilir. New Korona Virüs'ün belirti anlamında İnfluenza Virüsü ile bir farkı yoktur. KORONAVİRÜS NASIL BULAŞIR? Yeni Coronavirüsün,( yeni verilen adıyla Covid-19 ) diğer Coronavirüsler gibi solunum salgıları ile bulaştığı düşünülmektedir. Hasta kişilerden öksürük, hapşırık, gülme, konuşma sırasında çevreye saçılan virüs içeren solunum salgısı damlacıkları, sağlam kişilerin ağız, burun ve gözlerine temas ederek bu kişilerin hastalanmasına neden olur. Hastalığın bu şekilde insandan insana bulaşması için 1 metreden daha yakın temas gereklidir. Bugünkü bilgiler ışığında yeni Coronavirüsün (CoVid-19) et, süt, yumurta gibi gıdalarla bulaşmadığı söylenebilir. İnfluenza virüsü ile Korona Virüsünü ayırmak gerek. İnfluenza'daki antijenik değişiklik çok hızlı olur. İnfluenza'nın hastalık yapma, yayılma kuvveti daha hızlı ve çoktur. Sars, Mers Cov ve New Corona virüsleri değişik antijenik yapıdalar ve farklılar. Son salgında henüz etolojik kaynak net olmasa da Wuhan kentinde deniz ürünlerinin yenmesiyle bulaştığı iddia ediliyor. Korona virüsünün, değişik deniz ürünlerinden insanlara geçtiği saptanmış. Daha sonra bu yiyecekleri yiyenlerde değil, mikrobu alan insanların solunum çıktılarıyla, çevresindekilere bulaştığı. Daha sonra sağlık çalışanlarına bulaştığı iddia ediliyor. CORONAVİRÜSTE KİMLER RİSK ALTINDA YER ALMAKTADIR? Yaşlılar Daha Çok Dikkat Etmelidir. İki yaşın altındaki çocuklar ve 70 yaşın üstündekiler risk altındadır. Kalabalık yerlere girerken dikkat etmeliler. İnsanlara yaklaşırken dikkat etmeliler. Su ve sabun hijyen açısından çok önemli. Gerek görülürse cerrahi maske takılabilir. Tabi hasta olanların da sorumlulukları var. Hapşırırken, elimizle kapatmamız, mendili çöpe atıp elimizi yıkamamız gerekiyor. KORONAVİRÜSTEN KORUNMA YOLLARI Coronavirüs ( Koronovirüs ) hastalıktan korunmak için henüz geliştirilmiş bir aşı yoktur. Bu nedenle korunmada şimdilik en etkili yöntem virüsle enfekte olan kişilerle temas etmekten kaçınmaktır. Bugün için ülkemizde CoVid-19 ile enfekte olan kişi saptanmamıştır. Bu nedenle, şu an için toplumda özel bir önlem alınmasına gerek yoktur. Ancak çok sayıda grip, nezle yapan virüsün insanlar arasında dolaşmakta olduğu kış aylarında sadece CoVid-19'dan değil, diğer tüm solunum virüslerinden korunmak için de önlem alınmalıdır. Coronavirüs, üst solunum yolu enfeksiyonlarının bulaşmasını önlemek için aldığımız önlemler,yeni Coronavirüs (CoVid-19) için de geçerlidir. El temizliğine dikkat edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca normal sabun ve suyla yıkanmalıdır. Antiseptik veya antibakteriyel içeren sabun kullanmaya gerek yoktur. Eller yıkanmadan ağız, burun ve gözlerle temas edilmemelidir. Hasta insanlarla temastan kaçınmalıdır (mümkün ise en az 1 m uzakta bulunulmalı). Özellikle hasta insanlarla veya çevreleriyle temas ettikten sonra eller yıkanmalıdır. Herhangi bir viral solunum yolu enfeksiyonu ( grip, nezle gibi ) geçirmekte olan kişinin öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağzını tek kullanımlık kağıt mendil ile örtmesi, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içini kullanması, kullanılan mendilin mutlaka çöpe atılması ve sonrasında ellerin yıkanması önerilir. Yine hasta olan kişilerin mümkünse kalabalık yerlere girmemesi, eğer girmek zorunda kalıyorsa ağız ve burnunu kapatması, tıbbi maske kullanması önerilmektedir. Tek kullanımlık maskenin en fazla 6-8 saat kullanılması, yenisi ile değiştirilmesi ve kullanılan maskenin çöpe atılması ve sonrasında ellerin yıkanması önerilir. CORONAVİRÜS HANGİ CANLILARDA HASTALIK YAPABİLİR ? Coronavirüsler, kuşlarda ve memelilerde hastalık yapabilirler. İnsanda hastalık yapanlara 'Human coronavirüs ( HCoV)'adı verilir. Sıklıkla kış ve ilkbahar aylarında hafif üst solunum yolu enfeksiyonları meydana getirirler. YENİ CORONAVİRÜS, BULAŞTIĞI HER KİŞİDE ÖLÜME NEDEN OLUR MU ? Yapılan incelemeler sonucunda , 65 yaşın üzerindeki kişilerde ve astım, diyabet, kalp hastalığı, KOAH gibi eşlik eden hastalığı olanlarda , bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanmak zorunda olanlarda virüsün ağır hastalık oluşturma riskinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bugünkü bilgilerimize göre virüsle enfekte olan kişilerin % 10-15'inde hastalığın ağır seyrettiği, yaklaşık %2 olguda da ölümle sonuçlandığı bilinmektedir. ALIŞVERİŞ YAPARKEN ELDİVEN TAKMALI MIYIZ? Eldiven kullanmak çok önemli bir konu. Eldiven sadece takan kişiyi korur. Doğru kullanılmazsa çevre için bulaş kaynağıdır. Eldiven uzun süreli işlemlerde işi tamamlayana kadar eldivenle kalıp işimiz bittikten sonra tıbbi atığa atabiliyorsak ve elimizi yıkayabiliyorsak eldiveni kullanalım. Kısa süreli bir işlemde mesela paraya değmemek için, kısa süreli bir iş yapıyorsak mükemmel. Ancak bunu yapmayacaksak ortak telefonu elleyecekseniz, ortak kullanım alanlarına dokunacaksanız bu bir mikro organizmanın başka bir yere taşınması anlamına gelecektir. Hijyen için taktığınız eldiven bir bulaş kaynağı olacaktır. Sağlık personelleri dışında bence kesinlikle eldiven takılmamalıdır. KORONAVİRÜS ANTİBİYOTİKLE TEDAVİ EDİLİR Mİ? Covid 19 bir viral enfeksiyondur. Virüslerin tedavisinde antibiyotik işe yaramaz. Virüslerin tedavisinde antiviral adı verdiğimiz ilaçlar kullanılır. Antibiyotikler, bakterilerin oluşturduğu enfeksiyonlarda işe yarar. Bunu unutmayalım. KORONAVİRÜS CANSIZ YÜZEYLERDE YAŞAYABİLİR Mİ? Virüs cansız yüzeylerde yaşar ancak ne kadar yaşar bu önemlidir. Virüs, yüzeyde canlı bir hücre yoksa, kurulukla, ısıyla, ortamın dezenfektanla temizlenmesiyle virüs canlılığını yitirecektir. Virüs 24 saat cansız yüzeylerde yaşamaktadır. Ortamı sık sık dezenfekte edersek iyi olur. KORONAVİRÜSE KARŞI SİRKE VE KEFİRİN FAYDALARI VAR MI? Sirke iyi bir dezenfektandır. Yüzey temizliğinde kullanılabilir. Çiğ yenen yeşilliklerin üzerinde bir çamur varsa suyla yıkandıktan sonra sirkeyle temizlenmesi gözle görülmeyen mikro organizmaların yok edilmesi için iyi bir yöntem. Kefir iyi bir probiyotik. Bir çok hastalığı engelleyebildiği gösterilmiştir. Marketlerde hazır satılan kefirlerin içeriğini bilmiyorum. Daha çok evde yapılan kefirleri tercih edebiliriz. Elbette turşu, kefir, sirke, bunların hepsi bağışıklık sistemimizi dolaylı olarak arttıran şeyler. Virüsten korunmak için, kelle, paça çorbası, kefir gibi şeyler tüketmeliyiz gibi cümlelere itibar etmeyelim. Hiçbiri virüsten tam korunmak için başarılı yöntemler değildir. Virüsten korunmak için tek bir yöntem var o da su ve sabunla ellerinizi yıkayacaksınız. ÇİN'DEN GELEN MALZEMELERDE KORONAVİRÜS VAR MIDIR? Çin'den gelen malzemelerin virüsle enfekte olduğunu düşünmek çok yanlış. Herhangi bir virüsün canlı kalabilmesi için canlı bir hücre içinde kalması gerekiyor. Cansız yüzeylerde virüs özelliğini kısa süre içinde canlılığını yitiriyor. Koronavirüs 24 saat içinde içinde yok olduğunu biliyorduk. Ancak 3, 4 güne kadar canlı kalabildiği söyleniyor. Bu sebeple Çin'den gelen malzemeler bulaştırıcı değildir diyoruz. Ancak siz ayrım yapmadan dezenfektanla bir temizliğini yapabilirsiniz. DIŞARDAN EVE GELDİĞİMİZDE NASIL TEMİZLENMELİYİZ? Bu koronavirüs salgını sırasında değil her zaman yapmamız gerekli. Dış ortam daha kirlidir. Buna inanmaktayız. Ayakkabımızı evin dışında çıkartırız, paltomuzu, kapının yanına asarız, şemsiyemizi kenara koyar, üzerimizi çıkartırız. Ayakkabımızı çıkartmalı ve üzerimizdekileri çıkartıp kirliğe koymalıyız. Daha sonra ellerimizi yıkamalıyız. Ellerimiz su ve sabunla yıkamalıyız. Çok kirli bir iş yaptıysak duş almalıyız ancak bunu her gün yapın diyemeyiz. Bunlar bittikten sonra ortak alana geçip odamızda dinlenebiliriz. Üzerimizdeki montları da açık alana koyup birkaç saat havalandırabiliriz. EVCİL HAYVANIM KORONA VİRÜSÜ 19 BULAŞTIRIR MI? Covid 19'un şu ana kadar insan dışında sadece yarasalarda reseptör olduğu gözlemlenmiştir. GRİP AŞISI SİZLERİ COVİD 19'DAN KORUR MU? Grip aşısı mevsimsel gripten yani İnfroanza'dan bizleri korur. Ancak şöyle düşünün, Koronavirüsü enfeksiyonu bağışıklık sistemi azalmış insanlarda daha kolay enfeksiyon oluşturuyor. Mevsimsel gribiniz varsa, 65 yaşında üzerindeyseniz ve altta yatan başka bir hastalığınız varsa bu korona virüs enfeksiyonunuzu daha ağır geçireceğinizi gösterir. Biz yılda bir kere ne olursa olsun grip aşısı olmanızı öneririm. Ancak şu bilinmelidir, grip aşısı sizi Covid 19'dan korumaz. Korona ile İnflozanza farklı bir virüstür. Ancak grip aşısı hastalığı daha hafif geçirmenizi sağlar. HANGİ TİP MASKE KULLANMALIYIZ? Bu birçok insanın merak ettiği bir soru. Kişilerin ne iş yaptıkları çok önemli. Biz hekimler hastayla bire bir yakın teması olan insanlar basit cerrahi maskeler takmaktayız. Sizlere de öneriyorum. Ancak şüpheli birinden numune alacak birinin özel koruyuculuğu olan maskeler Yani N95 dediğimiz maske takması gerekiyor. Bunun dışında maskelerin birden fazla kullanılması, maskeler örülmesi, tığ işi maskelerin takılmasını kesinlikle önermiyorum ve kullanılmaması gerektiğini söylemekteyim. HER ÖKSÜREN KİŞİDE COVİD 19 VİRÜSÜ VAR MIDIR? Sigara içiyor musunuz öncelikle bunu kullanmanız gerekli. Herhangi bir gıdanın boğazımıza kaçması da bizi öksürtebilir. Öksürük bir reflekstir. Vücutta solunum yolunda bir maddenin vücuttan atılması için gösterilen bir çabadır. Covid'in tek bulgusu öksürük değildir. Bu semptomlar zinciri. Öksüren kişi Corona olduğunu düşünmemeli. Bunla birlikte yüksek ateşiniz varsa, boğaz akıntınız, burun akıntınız varsa bir sağlık kurumuna müracaat ediniz. KOLONYA VE EL DEZENFEKTANI BİZLERİ HASTALIKTAN KORUR MU? Kolonya içerisinde alkol vardır. İçinde %80 kadar alkol ihtiva eder. Ellerin temizliğinde değil ama temiz olan elin temiz kalmasına devam etmesine yarayan bir dezenfektandır. Burada kolonyanın kullanım sıklığı çok önemlidir. Sürekli kullanım dermatit adı verdiğimiz cilt hastalığına yol açabilir. Kolonya bizi enfeksiyondan korur ama sürekli olarak su gibi kolonyayla elimizi yıkamamalıyız. Elimizde görünür bir kirlilik varsa alkol bazlı şeylere değil su ve sabuna müracaat etmeliyiz. Çeşme suyu ve sabunla elimizi yıkamalıyız. Ondan sonra herhangi bir yere temas ettiğimizde mekânın mikroorganizma açısından riskli olduğunu düşünüyorsak alkol bazlı el dezenfektanı kullanabiliriz. KORONADAN (CORONA) KORUNMA YOLLARI Korona ( corona ) virüsünden korunma yolları bireysel alınacak tedbirlerle mümkündür. Özellikle kişilerin kendi hijyenlerine ve çevresindekilerin hijyenlerine dikkat etmesinin yanı sıra toplu alanlarda bulunmamaları kişilerle temaslardan kaçınmaları gerekmektedir. TOPLU TAŞIMA ARAÇLARINDA KORONA VİRÜSÜNE KARŞI NE YAPMALIYIZ? Enfeksiyon ve Mikrobiyoloji Uzmanı Songül Özer Covid -19 nedeniyle sıklıkla sorulan bu soruyu şu şekilde yanıtlıyor: 'Toplu taşıma araçlarında birlikte yan yana olacağımız kişileri seçme şansımız yok elbette. Peki, ne yapacağız? Hapşıran ya da öksüren birisi ile karşılaşırsak ya da kendisini kötü hissettiğini düşündüğümüz birisi olursa yanımızda, yakınımızda, mümkünse eğer 1 metreden daha fazla yaklaşmamaya çalışalım. Ama tabi toplu taşımada bu her zaman mümkün olmayacak. Eğer bizim de bu tür şikâyetlerimiz var ve bu tür belirtiler gösteriyorsak aslında biz önce kendimizi koruyacağız. Yani, hasta olan kişinin maske takması burada çok önemli. Hapşırırken eğer bir mendil bulundurabilirsek, mendili hemen ağzımıza ve burnumuza kapatarak öksürmeli ya da hapşırmalıyız. Ondan sonra da o mendili derhal kimsenin temas etmeyeceği bir yere atmamız ya da en azından cebimize koyup sonra bulduğumuz en yakındaki çöpe atmamız gerekiyor. Ya da böyle bir mendil yanımızda yoksa, dirseğimizin iç yüzeyine doğru öksürmemiz ya da hapşırmamız gerekiyor. El yıkamak burada da çok önemli. Böyle bir insanla yakın temas kurmak zorunda kaldıysak, bulduğumuz en yakın yerde elimizi normal su ve normal sabunla yıkayalım. Korona virüsten tek korunma yöntemi budur.' VİRÜSLERE KARŞI BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİZİ NASIL GÜÇLENDİRİRSİNİZ? Enfeksiyon ve Mikrobiyoloji Uzmanı Songül Özer Covid -19 nedeniyle sıklıkla sorulan bu soruyu şu şekilde yanıtlıyor: 'Korona virüs hayatımızdaki mikroorganizmalardan sadece bir tanesi. Korona virüs gibi salgınlar yapan onlarca virüs ve onlarca bakteri var. Peki, biz bu virüslerle bu bakterilerle ya da mantarlarla her zaman karşılaşmaya devam edecek miyiz? Evet, bunlar hayatımızda hep olacak. O zaman nasıl korunacağız? Ya da vücudumuza bu virüsler girerse hepimizin etkilenme oranı çok farklı olacak. Yani iş yine dönüyor dolaşıyor bağışıklık sistemine geliyor. Biz eğer kendi bağışıklık sistemimizi güçlü tutarsak yani dengeli beslenirsek, güçlü oluruz. Dengeli beslenmek ne demek? Her şeyden yersek tabi ki bizlere yasak olan yiyecekler varsa, özel bir diyet uygulamak zorundaysak o ayrı. Ama her türlü gıdadan azar azar, yeterli miktarda yersek yani dengeli beslenirsek. Peki uyku? Evet, bu da çok önemli. Ortalama 8 ila 10 saatlik bir gece uykusu sağlayabilmek çok önemli. Hareket, herkesin yaşına göre, cinsiyetine göre, beden yapısına göre düzenli egzersizler yapmak. İlla ki spor salonlarına gitmemiz gerekmiyor. İlla aletlerle jimnastikler yapmamız gerekmiyor. Bunlar ve elbette ve elbette stresten uzak kalmak. Bağışıklık sistemimizi güçlendirmenin yolu bu. Özel takviyeler ancak belli insanlar için gereklidir. Herkesin vitamin kullanması, herkesin bağışıklık sistemini güçlendirici ilaç kullanması gerekmiyor. Dengeli beslenme, düzenli uyku ve düzenli egzersiz bağışıklık sistemimizi güçlendirmenin anahtarıdır.' İŞ ORTAMINDA KORONA VİRÜSÜNE KARŞI NE YAPMALIYIZ? Enfeksiyon ve Mikrobiyoloji Uzmanı Songül Özer Covid -19 nedeniyle sıklıkla sorulan bu soruyu şu şekilde yanıtlıyor: 'Aynı işyerinde hatta aynı odada nezle grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonları belirtileri gösteren bir arkadaşımız varsa yapacağımız en basit şey; bu kişiye 1 metreden daha fazla yaklaşmamaya çalışmak. Eğer böyle bir şansımız yoksa 1 metreden daha fazla yaklaşmak zorundaysak normal bir maske takabiliriz. Bunun illa ki N 95 tipi özel bir maske olmasına gerek yok. Bahsettiğim normal cerrahi maskedir. Tabi ki ortak kullandığımız eşyalar, ortak kullandığımız telefon gibi ofis gereçlerinin de kısa bir süre de olsa bu virüsü üzerinde taşıyabileceğini unutmamalıyız. Hatta kapı kolları bile veya bilgisayar klavyeleri bile bu anlamda bulaştırıcı olabiliyor. O yüzden en önemli şey el yıkama. Maskeyi takmadan önce, maskeyi çıkardıktan sonra veya ortak kullanım alanlarına dokunduktan sonra 20-30 saniye normal su ve normal sabunla elimizi yıkamamız bizi koruyacaktır. Peki, evimizde isek ne yapacağız? Hatta kapı kolları bile veya bilgisayar klavyeleri bile bu anlamda bulaştırıcı olabiliyor. O yüzden en önemli şey el yıkama. Maskeyi takmadan önce, maskeyi çıkardıktan sonra veya ortak kullanım alanlarına dokunduktan sonra 20-30 saniye normal su ve normal sabunla elimizi yıkamamız bizi koruyacaktır. Peki, evimizde isek ne yapacağız?