Çalışanlar dikkat! Türkiye'de son dönemde yapılan yasal düzenlemelerle çalışanların hakları koruma altına alınsa da yine de birçok sıkıntı yaşanıyor. Özellikle kötü niyetli işverenlerin başvurduğu bazı yöntemlere karşı çalışanlar sessiz kalıyor. Kimisi işini kaybetmemek için sesini çıkartamıyor, kimisi de yasal haklarını bilmediği için. Ancak yapabileceğiniz çok şey bulunuyor. İşte bize sizlerden gelen sorulardan derlediğimiz işveren uygulamaları ve bunlara karşı yapabilecekleriniz:
EKSİK BORDRO
Gerçek maaşlar bordroya yansıtılmayarak çalışanlar asgari ücretten gösteriliyor. Kalan miktarlar elden ödeniyor. Çalışanlar ilk başta paralarını tam alıyor gibi görünse de işveren hem devletten vergi primini kaçırıyor hem de işçisinin geleceğinden çalıyor.
İleride alacağınız tazminat ve emekli maaşı bu yüzden azalıyor. İşveren de vergi ve prim kaçırdığı için suçlu duruma düşüyor.
NE YAPABİLİRİZ
'İşimi kaybetmeyeyim' diyorsanız ALO 170'e şikayet edin. CİMER vasıtasıyla yetkililere durumu iletebilirsiniz. Böylece SGK müfettişleri gelerek incelemede bulunur ve gerçek maaşların bordroya yansıtılmasını sağlarlar.
Ayrılmayı göze alıyorsanız, haklı fesihle tazminatınızı talep etme hakkınız var. İş Kanunu Madde 24 bu hakkı size tanıyor. Haklı fesih ile işten ayrılmak için dilekçenizi mutlaka noter vasıtasıyla gönderin. Böylece yasal süreçte sizin için delil olacaktır. Dilekçenize gerekçenizi de mutlaka yazın. Gerekirse bir hukukçudan destek alın. Ayrılırken tazminatınızı bordroda yazan miktardan değil gerçek maaşınızdan hesaplatın. Bunun için gerçek maaşınızı gösterir belgeleri saklamayı unutmayın. Size elden ödenen miktarla ilgili imzaladığınız belgeler makbuzlar önemlidir bunları saklayın.
SİGORTASIZ İŞÇİ
Türkiye'de her çalışanın SGK'ya bildirilmesi gerekir. Bu yasal bir zorunluluktur. Deneme süresinde bile olsa sigortasız işçi çalıştırılamaz. Ama bazı patronlar 'işsizlik korkusunu' kullanarak çalışanına sigorta yapmıyor. Bu sayede devleti soyarken çalışanının da hakkını gasp ediyor. Sigortasız çalışırsanız hem emeklilik, hem izin hem de tazminat hakkınız olmaz. Sağlık hizmetlerinden yararlanamazsınız. Sosyal güvenceden yoksun olduğunuzdan sizi istedikleri zaman işten çıkartırlar, hak ararken zorluk çekersiniz.
NE YAPABİLİRİZ
Öncelikle durumunuzu mutlaka SGK'ya bildirin. Bunun için ALO 170'i kullanabilirsiniz. Sigortanızın yapılıp yapılmadığını ve primlerinizin yatırılıp yatırılmadığını e-devlet vasıtasıyla mutlaka kontrol edin. İşe girerken sigorta şartı koşun ve sözleşme imzalayın. Sigortasız çalışmaya asla razı olmayın. Sigortasız çalışmaya mecbur kalırsanız işyerinde çalıştığınızı ispat edecek tüm belgeleri saklayın. Bu ileride hizmet tespiti davalarında sizin için delil oluşturacaktır.
TAZMİNATI SIFIRLAMA: Bu yöntemde işveren işçiyi 11. ayda işten çıkmış gibi göstererek 1. ayda yeniden giriş yapıyor. Dolayısıyla 12 ayı dolduramayan işçi ne tazminat ne de izin hakkına kavuşuyor.
NE YAPABİLİRİZ: Sigorta işlemlerinizi e-devletten takip ederek giriş çıkış yapılıp yapılmadığını mutlaka kontrol edin. Eğer böyle bir işlem varsa durumu Çalışma Bakanlığı'na bildirin. Size giriş çıkış yapmışlarsa bile tazminatınız ilk işe girdiğinizden itibaren hesaplanır unutmayın. Bunun için çalıştığınızı gösterir tüm belgeleri saklamayı unutmayın.
