Yöresel mutfağımızın temsilcilerinden tarhana yaz mevsiminde yapılır, kışa hazırlık deyince ilk akla gelen besinlerdendir. Kış mevsiminde içimizi ısıtır, yazın ise hafif bir alternatif olarak sofralarımızda yerini alır.
Tarhana protein, B grubu vitaminler, kalsiyum, demir, sodyum, potasyum, magnezyum, çinko ve bakır gibi minerallerden oldukça zengindir. Bu nedenle çocukların kemik gelişimi ve boy uzamasında yarar sağlar. Besin tüketiminde güçlük yaşayan yaşlılar için de adeta şifa çorbasıdır.
TARHANANIN HAZIRLANMASI
Tarhana hazırlanırken öncelikle kırmızı biber, yeşil biber gibi çeşitli sebzeler yıkanıp temizlenir, az suda haşlanır ve küçük parçalar halinde doğranır. Sonra küp küp doğranmış soğan ve rendelenmiş domates ile birlikte pişirilir. Karışım suyunu çektikten sonra soğumaya bırakılır.
Soğuduktan sonra buğday unu, yoğurt, tuz ve baharatlar ilave edilerek orta sertlikte bir hamur elde edilir. Yoğurt ve buğday ununun oranı genellikle bire bir olarak ayarlanır.
Fermantasyonu desteklemek için genellikle ekmek mayası da eklenir. Sonrasında hazırlanan hamur karıştırılır ve yoğrulur. Karışım 30-35 derece sıcaklıkta 1-5 gün arasında fermantasyona bırakılır.
Bu fermantasyon sonucunda tarhananın kendine has asidik ve ekşimsi o mükemmel lezzeti oluşur. Ayrıca fermantasyon tarhananın besin değerini artırır.
Bilimsel çalışmalar tarhanada fermantasyon sonucu birçok vücut fonksiyonunda görev alan B grup vitaminlerden folik asit, ribofilavin, niasin ve pantotenik asit düzeyinin arttığını göstermektedir. Ayrıca fermantasyonda yapısındaki karbonhidrat, protein ve yağ parçalandığı için sindirimi kolaylaşır. Böylece özellikle şişkinlik, gaz gibi problemlerin giderilmesinde yarar sağlar.
Fermantasyon sonrası tarhana ya güneşin altında ya da sıcak hava kurutucu ile endüstriyel olarak kurutulur. Evde yapılan tarhana güneşte kurutularak hazırlandığı için özellikle B grubu vitaminlerin düzeyi azalır. Bu nedenle tarhanayı kurutma işlemi gölge ve havadar yerde, üstü bezle kapalı olarak yapılmalıdır.
Tarhana kuruduktan sonra evlerde bez torbalarda, fıçılarda ve kavanozlarda saklanabilir. Tarhanayı depoladığınız ortamın serin, ışık almayan, rutubetsiz olması gereklidir.
Tarhananın bileşenlerinden un dışarıdan besinlerle vücuda sağlanması gereken elzem aminoasitler olan lizin ve treoninden fakirken yoğurtta bu aminoasitler bol miktarda yer almaktadır.
Tarhana yapımında kullanılan domates pişirildiğinden yüksek likopen içeriği antioksidan etki gösterir; kalp rahatsızlıklarına, deri ve göz hastalıklarına, kansere karşı koruyucu etki oluşturur.
Bununla birlikte tarhana iyi bir vitamin ve mineral kaynağıdır. Özellikle vitaminlerden tiamin ve piridoksinden zengindir, vücut metabolizmasının düzenlenmesini sağlar ve kilo kaybını destekler.
Minerallerden kalsiyum, demir, potasyum, magnezyum içeriği ile kemik ve kasla ilintili rahatsızlıklara ve sinir sistemi hastalıklarına karşı korur, deri ve saçların güçlü olmasını sağlar.
