Güney Afrika'nın Uluslararası Adalet Divanı'nda (UAD) İsrail'e karşı açtığı soykırım davasına müdahil olan Türkiye dün itibarıyla Lahey'de resmi başvurusunu yaptı.
Güney Afrika'nın tezlerini destekler nitelikte delillerle dolu olan bu dosyayı Lahey'e teslim eden Türkiye bu tarihi adımıyla İsrail'in UAD'da yargılanmasının önüne açtı.
Divan önünde hâlen yargılaması süren diğer iki soykırım davası ise Gambiya ve Ukrayna tarafından açıldı. Gambiya, 11 Kasım 2019'da Myanmar'a karşı Arakanlı Müslümanlara yönelik soykırım iddialarıyla dava açtı. Ukrayna ise 26 Şubat 2022'de Rusya'ya karşı soykırım davası başlattı. Bu iki ülkenin davaları sürerken, UAD geçmiş yıllarda da bazı ülkelerde yaşanan soykırımların davasını ele aldı. Geçmişte UAD'da yargılanan Ruanda'daki soykırımın sorumlularından Jean-Paul Akayesu ve Bosna Savaşı sırasında Srebrenitsa katliamından sorumlu olan Radovan Karadziç gibi isimler ağır cezalara çarptırıldı.
SANIKLAR DİNLENDİ, ANALİZLER YAPILDI
İşte UAD'da görülen bazı önemli soykırım davaları ve süreçleri:
* Bosna Hersek Cumhuriyeti, 20 Mart 1993'te Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ne karşı soykırım davası açtı. Bu dava, Srebrenitsa'da yaşanan katliamları kapsıyordu. Divan, 26 Şubat 2007'de Srebrenitsa'da soykırım yapıldığına ilişkin nihai kararını verdi ve yaklaşık 14 yıllık davayı sonuçlandırdı. Bu süreçte, Bosna Hersek ve Yugoslavya'dan yüzlerce tanık dinlendi, binlerce belge ve delil incelendi.
* Hırvatistan, 2 Temmuz 1999'da Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ne karşı soykırım davası açtı. Bu dava da Hırvatistan'da yaşanan savaş suçlarını ve soykırımı kapsıyordu. Divan, esasa ilişkin nihai kararını 3 Şubat 2015'te verdi ve dava yaklaşık 16 yıl sürdü. Bu süreçte, geniş çaplı araştırmalar yapıldı, tanık ifadeleri alındı ve detaylı hukuki analizler gerçekleştirildi.
