Son dakika haberleri: Hükümet, azalan nüfus için alarma geçti. Nüfus artış oranının 1.51'e düşmesi üzerine doğurganlığı artırmak için Demografik Nüfus Yüksek Kurulu oluşturulacak ve eylem planı hazırlanacak.
"MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİNDEN 2 SENEDE 2.6 TRİLYONLUK BİR HARCAMA OLDU"
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi'ni sunduktan sonra bir grup gazeteciyle sohbet etti. Yılmaz, 2025 bütçesinde yeni deprem olasılığı ekseninde öngörüde bulunulup bulunulmadığına ilişkin sorular üzerine, "Sanki depremin etkisi bitti gibi bir algı var ama öyle değil. Asıl harcamayı şu anda yapıyoruz" dedi. Yılmaz şöyle devam etti:
"450 bin civarında konut inşa ediliyor. Bir taraftan da altyapılar inşa ediliyor. Doğalgazı, hastanesi, altyapı yatırımları olacak. Sosyal ekonomik olarak bölgeyi canlandırma, vergisel avantajlar, teşvikler, bütün bunlar mali sonucu olan kararlar. Dolayısıyla baktığımız zaman muazzam bir harcama söz konusu. Bunun da büyük kısmı 2023 ve 2024'e denk geliyor. Sadece merkezi yönetim bütçesi, mahalli idareleri saymıyoruz, ayrı tutuyoruz. Sadece merkezi yönetim bütçesinden iki senede 2024 fiyatları üzerinden 2.6 trilyonluk bir harcama oldu. Bu, muazzam bir rakam, 70 milyar dolar civarına denk geliyor. Buna mahalli idareler harcaması, İller Bankası, özel sektör, fonlar dahil değil. Dolayısıyla büyük bir yük ama gelecek yıl itibari ile bu yük azalıyor."
RİSK HARİTALARI
Yılmaz, deprem öncesi bir liralık harcamanın deprem sonrası yedi liralık maliyeti ortadan kaldırdığına dikkat çekerek, koruyucu müdahalelerin maliyetinin tedavi edici müdahalelerden çok daha düşük olduğunu söyledi.
Deprem açısından riskli alanları belirleyip özellikle fayların geçtiği yerleri yerleşime açmama kararlılığında olduklarını belirten Yılmaz, "Hedef sağlam zeminde sağlam yapılar oluşturmak. Risk haritaların çıkarılmış durumda. Yerleşim yapılacaksa da riskler neyse onlara da uygun şekilde inşa etmek önemli. Bunu yaptığımız zaman riskleriniz de maliyetleriniz de aslında çok düşüyor. Kentsel dönüşüm dediğimiz şey özü itibari ile bu. Riskleri ortadan kaldırma meselesi. Epeyce bir bina dönüştü ama hala dönüşmesi gereken çok sayıda binamız var" dedi.
Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu fay hatlarının kesiştiği Bingöl ilini örnek gösteren Yılmaz, "Deprem bilimcileri de Erzincan-Bingöl sınırında maalesef deprem bekliyorlar. Ama Bingöl'de ne yaptık? Son 20 yılda toplam yapı stokunun yüzde 75'ini yenilemişiz. Yüzde 100'e çıkarmamız lazım. Bunu yaptığınız zaman en azından can kaybını engellemiş oluyorsunuz" değerlendirmesini yaptı.
DOĞURGANLIK HIZI ARTTIRILACAK
Yılmaz, Türkiye'nin demografik dönüşüm yaşadığını belirtirken, 1,5'a düşen doğurganlık hızını artırmak için harekete geçtiklerini bildirdi. Doğurganlık hızının düşmesinde sezaryenle doğum başta olmak üzere değişik nedenler bulunduğuna dikkat çeken Yılmaz, bu nedenleri "Bir tarafta evrensel nedenler var. İnsanların eğitim düzeyi, gelir düzeyi yükseldikçe çocuk sayısı düşüyor. Kadınların işgücüne girişi de etkiliyor. Çünkü bakım hizmetleri gerekiyor" şeklinde sıraladı.
KURUL KURULACAK
Yılmaz, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı'nın kabine bu konuda sunum yaptığına vurgu yaparak, şunları söyledi:
"Cumhurbaşkanımızın bir talimatı oldu. Demografik Nüfus Yüksek Kurulu oluşturacağız. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nı, İçişleri Bakanlığını, Sağlık Bakanlığını, TÜİK'i ilgilendiren hususlar var. Bakanlıkların fikirlerini alacağız, kurul oluştuktan sonra yeni bir eylem planı oluşturacağız. Bakım hizmetleri, sağlıktaki şartlar ve diğer maddi alanlarda yapılabilecek şeyler varsa çok boyutlu ele alınacak ve bütüncül bir eylem planı hazırlayacağız. Uzun vadeli geleceğimiz açısından, sosyal güvenlik sisteminden başka kültürel alanlara kadar her şeyi etkileyecek temel bir alan."
Nüfus Yüksek Kurulu'nun oluşumunun yasa gerektirmediğini, Cumhurbaşkanı kararnamesi ile kurulabileceğini dile getiren Yılmaz, Türkiye'nin zenginleşmesi halinde yaşlanma konusu yönetebileceğini belirterek, "Üretken yaşlılıkla yönetebiliriz. Ama bazı ülkeler bunu yapamayacak" dedi.
SSDF KAYNAKLARINA KALEM KALEM BAKILACAK
Savunma Sanayi Destekleme Fonu'na kaynak yaratmak için yapılan yasal çalışmaya da değinen Yılmaz, yaşanan tartışmalara vurgu yaparak, "Çok tartışma oldu. Eleştirilerin bir kısmına ben de katılıyorum. Etki değerlendirmeleri biraz hızlı yapılmıştı. Şöyle bir karar verildi Cumhur İttifakı olarak, bütçe sonrasında bir araya geleceğiz, ayrıntılı bir şekilde tartışmalarını yapacağız, kalem kalem tekrar bakılacak. Haklı eleştiriler dikkate alınarak paket gözden geçirilecek. O günkü siyasi irade nasıl oluşursa gerekirse Meclis'in takdirine tekrar sunulacak. Ama şu anda ertelenmiş durumda. Bütçeye yoğunlaşmış durumdayız" dedi.
