İzin verilen il ve ilçelerin dışında kenevir yetiştiriciliği yapılamıyor. Bilimsel araştırma amacıyla ana veya tali bitki olarak kenevir yetiştiriciliğine, belirlenen bölgeler dışında da Tarım ve Orman Bakanlığınca izin verilebiliyor.
Türkiye'de, tescilli ve üretim izinli kenevir çeşidi bulunmazken, ekim alanı yıllar itibarıyla geriledi. 1989'da 42 bin dekar olan kenevir ekili alan, 1999'da 5 bin 360 ve 2009'da 66 dekara düştü. Son alarak geçen yıl 200 dekarda lif ve tohum amaçlı kenevir ekimi yapıldı. Kenevir endüstrisinin giderek zayıflaması nedeniyle ekim alanları hızla azalırken, lif ve tohum amaçlı kenevir ekimi 2014-2017'de Samsun'un Vezirköprü ilçesinde izinle yapıldı. Vezirköprü'de 2018'de izinli kenevir yetiştiriciliğinde, 29 üretici 113 dekarda ekim yaptı, 54 dekarda lif ve 59 dekarda tohum için hasat gerçekleştirildi. Hasat sonucunda elde edilen lif miktarı 8-9 ton, tohum miktarı 1 ton civarında oldu.
YERLİ VE MİLLİ KENEVİR
Endüstriyel kenevir üretimindeki gelişmelerle, Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Politikalar Genel Müdürlüğüne (TAGEM) bağlı Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünde 2017'den itibaren bu alanda çalışmalara başlandı.
Bu kapsamda Karadeniz Bölgesi Kenevir Araştırmaları Güdümlü Projesi (TAGEM/BÜGEM) yürütülmeye başlandı. Projeyle yurt dışında tescil edilen THC oranı düşük ve yaygın ekim alanı olan çeşitlerin bölge şartlarına adaptasyonları belirlenecek. Çalışmalarla ön plana çıkmış ve durulmuş yerel popülasyonun verimi ve verim komponentleri tespit edilecek. Bu doğrultuda Bakanlığa bağlı kuruluşlar tarafından yürütülen çalışmalar sonucunda 2 endüstriyel kenevir çeşit adayının tescil başvurusu tamamlanarak, ilk yerli ve milli kenevir çeşitleri ülke tarımına kazandırılacak.
KENEVİR ISLAHINA YÖNELİK ÖNCÜ ÇALIŞMA
"Kenevir Popülasyonlarından THC Oranı Düşük Genetipelrin Geliştirilmesi" konulu TÜBİTAK 1001 Projesi de Ondokuz Mayıs Üniversitesi ile yürütülüyor. Ülke şartlarında kenevir ıslahına yönelik öncü çalışma niteliğinde olan projeyle, Orta Karadeniz Bölgesi'ndeki üreticilerden alınan köy popülasyonları ile Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsündeki gen bankasından temin edilen genotiplerin fenolojik, morfolojik ve bazı teknolojik özelliklerinin belirlenmesi amaçlanıyor. Bu anlamda düşük THC içeriğine sahip çeşitlerin bulunması durumunda, dünyada olduğu gibi Türkiye'de de kenevir tarımı artacak.
KENEVİR ÜRETİM VE İŞLEME MALİYETLERİ DÜŞÜRÜLECEK
"Saplarından Lif Elde Edilen Bitkilerde Tarım Teknikleri ve Mekanizasyonunun Geliştirilmesi, Üretim ve İşleme Maliyetlerinin Düşürülmesi"ne yönelik proje de TAGEM destekli kamu-özel sektör ortaklığında yürütülüyor.
Proje kapsamında, keten, kenevir ve ısırgan bitkilerinden mekanizasyon destekli olarak düşük maliyetli ve kabul edilebilir kalitede doğal liflerin elde edilmesi durumunda, bunların ayrılması ve işlenmesi aşamaları için makineler geliştirilecek. Uygun yetiştirme tekniği ve mekanizasyonun geliştirilmesiyle maliyetlerin azaltılması, dekara verimin artırılması suretiyle bu bitkilerin ekim alanlarının yaygınlaştırılması sağlanacak.
Projeden elde edilen sonuçlar özel sektör tarafından uygulamaya aktarılacak, ekonomik çıktıları bakımından üretime, üreticiye, sanayiciye (tekstil, makine gibi) direkt katkı sağlayacak.
KENEVİR HANGİ ALANLARDA KULLANILIYOR?
Kenevir, otomobil sektöründe doğal fiber parçalar, ağaç işleme sanayisi, kenevir talaşından doğal inşaat malzemeleri, ahşap malzeme, kumaş ve kanvas ürünler, gemi halatı, izolasyon malzemeleri, kozmetik ürünler, biyodizel, biyokütle yoluyla enerji üretimi, kenevir yağı, gıda ve yem, kağıt sanayisi, banknot ve sigara kağıdı, çay poşeti gibi çok geniş alanda kullanılıyor.
