Türkiye'nin Libya Zirvesi'ndeki rolü dünya basınında geniş yankı uyandırdı!

Almanya'nın başkenti Berlin'de düzenlenen Libya konferasında Birleşmiş Milletler (BM) tarafından tanınan Ulusal Mutabakak Hükümeti lideri Fayiz es-Serrac ile Libya Ulusal Ordusu lideri muhalif General Halife Hafter arasında kalıcı bir ateşkesin sağlanması amacıyla karşılıklı atılması gereken adımların yanı sıra başta BM olmak üzere uluslararası topluluğun üzerine düşen görevler belirlendi. Bu çerçevede beş başlık altında toplanan 55 maddelik deklarasyonda, BM tarafından tanınan Başbakan Fayiz es-Serrac'ın yönettiği Libya'nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine vurgu yapıldı. BM Libya özel temsilcisinin 3 aşamalı barış planını destekleyen Libya konferansı katılımcıları, ülkenin toprak bütünlüğünü zedeleyebilecek adımlardan kaçınacakları yönünde de taahhütte bulunuyor. Liderler, sonuç bildirgesinde Libya sorununun BM çatısı altında çözülmesi konusunda da görüş birliğine vardı. TÜRKİYE MEMNUNİYETİ Libya'nın petrol yataklarının ülkeye ait olduğunun hatırlatılması da, Türkiye başta olmak üzere pek çok ülke tarafından istenen ve vurgu yapılan önemli bir konuydu. Berlin Konferansı'nın sonuç bildirgesi, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) onay sürecine tabi olacak. Bu sayede liderler tarafından belirlenen yol haritası, BM'nin resmi tutumunu oluşturacak. Bununla birlikte zirve öncesinde belirlenen 'saflarda bir değişiklik' göze çarpmadı. Zira Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, her ne kadar böyle olmadığını daha önce ifade etmeye çalışsa da, Tobruk merkezli temsilciler meclisinin lideri Hafter'i desteklemeye devam etti. Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri de Fransa ile ortak hareket etmeyi tercih etti. Rusya ise, Türkiye'nin savunduğu pozisyona yaklaşmaya başlamış görünüyor. General Hafter'le bağlarını tamamen kopartmasa bile, BM önderliğinde sağlanacak bir çözüme destek vermek amacıyla Serrac yönetimine daha az mesafeli davranıyor. Dışişleri Bakanı Mike Pompeo tarafından temsil edilen ABD ise, Libya krizini çok önemsiyor gibi görünmüyor. Zira Washington yönetimi, Libya'dan gelecek terör ve yasadışı göç gibi olası tehditlerin, kendisinden çok Avrupa ve Orta Doğu ülkelerini rahatsız edeceği düşüncesinde. Bu yüzden düşük seviyede toplantıyı izleyen ABD, Libya sorununun BM çatısı altında çözülmesi gerektiğini savunarak süreci BMGK üzerinden kontrol edebilme kozunu muhafaza etti. AB'YE DENETLEME GÖREVİ Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre AB, Türkiye'nin Serrac yönetimini desteklemesinden pek hoşnut değil. Zira aynı kaynaklar, Türkiye'nin es-Serrac yönetimini destekleyerek, AB'ye yasa dışı göçlerin yoğunlaştığı üç yoldan ikisinin kontrolünü elde etmiş olacağını iddia ediyor. Aynı kaynaklar, Türkiye'nin bu kontrolünün, Ankara'nın açısından önemli bir koz olacağına vurgu yapıyor. YUNANİSTAN'IN HÜSRANI Yunanistan'ın zirveye neden davet edilmediğini Merkel'e soran Mitçotakis, zirvede Libya ile Türkiye arasında imzalanan ekonomik münhasır alanın yanı sıra, Ankara'nın Akdeniz'in doğusunda gerçekleştirmiş olduğu sondaj çalışmalarının ele alınmasını, Türkiye'nin kınanmasını talep etti. Ancak Merkel, zirvenin konusunun Doğu Akdeniz'deki enerji kaynakları ve sondaj çalışmaları olmadığını hatırlatarak, zirvede bu konuları gündeme getirmeyeceğine vurgu yaptı. Merkel, AB'nin Akdeniz'in doğusundaki sondaj çalışmaları hakkındaki pozisyonunun bilindiğini de ifade etti. YAPICI BİR TUTUM SERGİLENDİ Merkel, tüm katılımcıların Libya'daki ihtilafın çözümünde siyasi bir yola ihtiyaç duyulduğu konusunda hemfikir olduğunu ifade etti. Özellikle son günlerde askeri çözümün bir şansı olmadığının ortaya çıktığına işaret eden Merkel, askeri çözümün insanların acılarını artıracağını belirtti. Merkel, bundan sonraki sürece ilişkin, 'Kapsamlı bir plan konusunda anlaştık' dedi. Tüm katılımcıların çok yapıcı bir çalışma sergilediklerini anlatan Merkel, 'Silah ambargosuna saygı göstermek istediğimiz ve bu silah ambargosunun daha fazla kontrol edilmesi konusunda hepimizin fikir birliği içinde oluğu tespitinde bulunabiliriz' şeklinde konuştu. AMBARGOYA UYULMALI BM Genel Sekreteri Gutteres ise liderlerin Libya krizinin barışçıl biçimde çözülmesi için güçlü bir mesaj verdiğini belirterek, 'Libya'da askeri çözüme yer yoktur. Tüm katılımcılar, konuya daha fazla müdahil olanlar da dahil, buna birkaç kez dikkat çektiler' diye konuştu. Guterres, katılımcıların, Libya'da askeri çatışma veya ülkenin iç işlerine karışmaktan kaçınacağını taahhüt ettiklerini kaydederek, 'Tüm aktörlere çatışmayı alevlendirecek eylemlerden uzak durmaları çağrısında bulunduk' dedi. BM'nin uyguladığı silah ambargosuna uyulması gerektiğini vurgulayan Guterres, siyasi sürece dönülmesinin önemine işaret etti.