Koronavirüs kabusu sürüyor! Uzmanlardan korkutan uyarı...

Çin'in Vuhan kentine ortaya çıkan ve hızla yayılan koronavirüs hakkında son dakika haberler gelmeye devam ediyor. Bugüne kadar çoğu Asya'da olmak üzere 10'dan fazla ülkede görülen koronavirüs en son Kazakistan'da da 4 kişide virüse rastlandı. Kaynağı bilinmediğinden gizemli hastalık diye nitelendirilen koronavirüs hakkında Çin'den önemli bir adım geldi. Uzmanlar koronavirüs hakkında korkutan 'mutasyon' ve 'kuluçka' uyarısında bulundu. Çin genelinde 80 kişinin ölümüne yol açan, 2 bin 744 kişiye bulaşan virüs, çıkış yerinden dolayı 'Vuhan virüsü' diye de adlandırılıyor. Yeni tip koronavirüs solunum, hapşırma ve öksürme durumlarında hava yoluyla bulaşıyor, ilk belirtileri yüksek ateş, boğaz ağrısı, öksürük, nefes darlığı, solunumda zorluk ve ishal şeklinde ortaya çıkıyor. İleri safhalarda zatürre ve böbrek yetmezliğine neden olan virüs, nihayetinde ölümle sonuçlanabiliyor. VİRÜS 10'DAN FAZLA ÜLKE VE BÖLGEDE GÖRÜLDÜ Virüs, Çin ana karası dışında Hong Kong ve Makao özel idari bölgeleri ile Tayvan'da görülürken, bölge ülkeleri Tayland, Güney Kore, Japonya, Singapur, Vietnam ve Malezya, buralarda virüsü taşıyan vakaların olduğunu doğruladı. Yeni tip koronavirüs çoğunlukla Çin'den bu ülkelere giden kişiler yoluyla Nepal, Fransa, Kanada, ABD ve Avustralya'ya da sıçradı. Koronavirüsün görüldüğü bölge ve ülkelerle vaka sayıları şöyle sıralanıyor; Hong Kong Özel İdari Bölgesi (5 vaka), Makao Özel İdari Bölgesi (2 vaka), Tayland (8 vaka), ABD (5 vaka), Avustralya (5 vaka), Japonya (4 vaka), Malezya (4 vaka), Singapur (4 vaka), Fransa (3 vaka), Güney Kore (3 vaka), Vietnam (2 vaka), Kanada (1 vaka) ve Nepal (1 vaka) . Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Acil Durum Komitesi, 23 Ocak'ta yaptığı toplantıdan sonra koronovirüsle ilgili 'uluslararası kamu sağlığı acil durumu' ilan etmek için erken olduğunu açıkladı. Çin'de ölü sayısının her gün arttığı ciddi bir salgına dönüşen virüse karşı henüz aşı ya da ilaç bulunmuyor. Salgının Vuhan'daki kapatılan Huanan Deniz Ürünleri Pazarı'ndan çıktığı ihtimali üzerinde duruluyor. Yeni tip koronavirüs ilk olarak 12 Aralık'ta Vuhan'da tespit edilmişti. Vuhan Belediyesi Sağlık Komisyonu, 31 Aralık'ta kentteki Huanan Deniz Ürünleri Pazarı ile teması bulunan 27 kişide daha 'gizemli hastalığın' görüldüğünü açıklamış ve pazarı kapatmıştı. Pekin yönetimi, ülke içinde salgınla mücadele için çeşitli önlemler alarak Vuhan'a girişleri yasaklamış, çıkışlara da çok özel durumlarda izin verileceğini açıklamıştı. KAZAKİSTAN'DA KORONA VİRÜSÜ TESPİT EDİLDİ! RUSYA'DA 8 ÇİNLİ TURİSTE VİRÜS TESTİ Kazakistan'ın Almatı şehrinde 4 kişide Korona virüsü tespit edilirken Rusya'da da 8 Çinli turiste virüs testi yapıldı. Virüs bulunan hastalar Çin'e geri gönderilirken, Kazak yetkilileri yaptığı açıklamada termal kameralarla hastaların yüksek ateşe sahip olduklarını gördüklerini, ilk belirtileri bu sayede anladıklarını belirtti. Hastalar ile ilgili Kazakistan ve Çin yetkilileri temasa geçti. RUSYA'DA VİRÜS TEDİRGİNLİĞİ DEVAM EDİYOR Çin ile hava, deniz ve tren yolu ulaşımı bulunan Rusya'da şuana kadar Korona vakası görülmemesine rağmen ülke genelinde tedirginlik yaşanıyor. Geçtiğimiz günlerde Ekaterinburg'ta 2 Çinli turist yüksek ateş sebebiyle hastaneye başvurunca turistlere virüs testleri yapılmış, ancak virüse rastlanılmamıştı. Dün ise Moskova ve Soçi'de Korona virüsü ile ilgili hareketlilikler yaşandı. Moskova'ya trenle geldiği anlaşılan 7 turistte yüksek ateş saptanınca bu kişiler hastanelerde kontrol altına alındı. Hastane yetkilileri daha sonra yaptıkları açıklamada, yapılan incelemelerde turistlerde virüse rastlanmadığı ve turistlere zatürre teşhisi konulduğu bilgisini verdi Gece saatlerinde de Rusya'nın Soçi kentinde bulunan havaalanında 1 Çinli turistte de yüksek ateş tespit edildi. Hasta özel ekipmanlarla hastaneye sevk edildikten sonra hastane yetkilileri bu hastada da virüse rastlanmadığı, hastaya zatürre teşhisi konulduğu bilgisini verdi. Rusya'nın genelinde yaşanan panik havasına karşın Rusya Sağlık Bakanlığı yaptığı açıklamada virüse karşın önlemlerin en üst düzeyde tutulduğunu ve halkın endişe etmemesi gerektiğine vurgu yaptı. Virüsle ilgili neler biliniyor? 2019-nCoV tarzı bir virüs nasıl ortaya çıkıyor? Bu virüsler neden tehlikeli bir hal alabiliyor? Nereden ve nasıl bulaşıyor? KORKULAN VİRÜS Çin'de ortaya çıkan koronavirüs, doktorların çok yakından bildiği ve korktuğu bir virüs ailesini temsil ediyor. Bunlara koronavirüs ya da corona virüsü adı veriliyor. Bu aileden türeyen diğer virüsler arasında SARS ve MERS de var. SARS, bulaştığı kişilerin yüzde 9'unun, MERS de yaklaşık yüzde 35'inin hayatını kaybetmesine yol açtı. BELİRTİLERİ NELER? BBC'nin aktardığına göre Çin'den yayılan bu koronavirüs türünün belirtileri herhangi bir grip ya da üst solunum yolu enfeksiyonuna çok benziyor. Bunlar arasında burun akıntısı, öksürük, boğaz ağrısı ve zaman zaman da yüksek ateş yer alıyor. Bu virüs aynı zamanda halsizlik de yapıyor. Virüsün görülen ilk belirtisi yüksek ateş. TEST ŞART Bu durumda bazı hastaların hastanede tedavi altına alınması gerekiyor. Virüsün bulaşıp bulaşmadığının tespit edilmesi için örnek alınması ve alınan örnekler ile kan üzerinde laboratuvarda çeşitli testlerin yapılması gerekiyor. NEREDEN GELİYOR? SARS, MERS ve son dönemde ortaya çıkan salgına neden olan virüsün kaynağının insanlar değil, hayvanlar olduğu düşünülüyor. Birçok hayvanda tehlikeli virüsler bulunabiliyor. Ancak bunların insana geçmesi çok ender görülen bir durum. 'ENGELLERİ AŞAMAZ' Warwick Üniversitesi Yaşam Bilgisi Fakültesi'nden Prof. Dr. Andrew Easton, 'Birçok durumda, canlı türleri arasında engeller vardır ve virüs de bu engelleri aşamaz' dedi ve ekledi: 'Ancak, bazen bağışıklık sisteminizin çok zayıf olması ya da virüsün bir şekilde bu engeli aşmasını sağlayacak bir başka önemli etkenin söz konusu olması halinde bu tarz münferit vakalar görülebilir.' MUTASYON İHTİMALİ Virüsün başka bir canlı türüne sıçrama süreci genellikle mutasyona uğramasıyla başlıyor. Easton, 'Girdiği yeni bedende düzgün bir şekilde büyüme fırsatını yakalayabilmesi için bir şekilde değişime uğraması gerekir' dedi. Bir koronavirüs türünün insanlara geçtiği bu ender durumlarda işler çok ciddi bir hal alabiliyor. 'ÖLDÜRÜCÜ NİTELİK' Ancak bu durum, koronavirüs türlerinin tamamının çok tehlikeli olduğu anlamına gelmiyor. Bu virüsün daha az zarar veren türleriyle insanlar neredeyse her an karşılaşıyor. Bununla birlikte, bir canlı türünden diğerine sıçrayabilen virüsler özellikle öldürücü bir nitelik taşıyor. NEDEN TEHLİKELİ? Prof. Dr. Easton, 'Bir virüs, canlı türleri arasında sıçrama yaptığında, bundan sonra neler yapabileceğini önceden tahmin etmek mümkün değil. Ancak, girdiği yeni türün içinde kendine özgü bir yaşam alanı oluşturur ve bu sürecin erken aşamalarında etkileri de çok ağır olur' dedi. Bu durum, koronavirüsün hayvanlardan insanlara aniden sıçramasıyla birlikte bağışıklık sistemimizin de bu türle daha önce hiç mücadele etmemiş olduğu için çok zayıf ve bizim de çok hassas bir halde olmamızdan kaynaklanıyor. 'HASTALIĞIN ŞİDDETİ' Grip türleri canlılar arasında geçiş yaptığında da benzer bir sorun ortaya çıkıyor. Easton, 'Su kuşlarından insanlara geçen grip salgınında, esas kaygı insanlara sıçradığında hastalığın şiddetinin çok yüksek olması' dedi. 50 MİLYON KİŞİ ÖLDÜ Tarihte görülen en kötü grip salgını 1918-1919 yıllarında oldu ve bunun da kuşlardan kaynaklı olduğu düşünülüyor. Bu salgın sırasında 50 milyon kişi öldü. Şu andaki koronavirüsün bu düzeyde bir can kaybına yol açacağına dair herhangi bir gösterge yok. Ancak daha önce hayvanlardan insanlara geçerek büyük bir salgına yol açan virüslerin görülmesi tıp dünyasında derin kaygılara yol aşmıştı. HIZLI YAYILABİLİR Mİ? Hayvanlardan insanlara geçen bir virüsün insanlardan insanlara geçme olasılığı çok düşük. Easton, 'Burada da virüsün aşması gereken yeni bir engel, yeni bir sınır var' dedi. 'İHTİMALİ YÜKSEK' Ancak bu durum da hızlı bir şekilde değişip, virüsün mutasyona uğramasıyla insandan insana geçmeye başlayabilir ve bu durumda da işler çok daha ciddi bir hal alabilir. Easton, koronavirüslerin mutasyona uğrama oranlarının oldukça yüksek olduğuna dikkat çekti. ÖNLEMLER DEVREDE Virüsün daha da değişime uğraması halinde yayılma hızının ve kapsamının artacağı anlamına gelir. Şu anda Çin'de bunun yaşandığı görülüyor. Bu nedenle de virüsün yayılma hızını önleyecek bir dizi önlem devreye sokuldu. 'DİRENÇ GÖSTEREBİLİR' Ancak bu geçişin ne kadar kolay ve hızlı olduğu henüz bilinmiyor. Easton, 'Bağışıklık sistemi zayıf olan bir sağlıklı bir kişiye geçmesi durumunda bunun ana nedeni bu kişinin virüsün yaşamasını daha elverişli kılacak bir durumunun olması olabilir. Ancak sağlıklı bir kişi hala bu virüse karşı direnç gösterebilir. Bazı virüsler, çok etkili bir şekilde, bazıları ise çok zayıf bir halde geçiş yapabilir. TEDBİRLER SÜRÜYOR Çin'de yeni tip koronavirüs salgını dolayısıyla alınan tedbirler kapsamında bazı kentlerde yarıyıl tatilinin uzatılmasına karar verildi. China Daily gazetesinin haberinde, ülkede başta virüsün patlak verdiği Vuhan kenti olmak üzere, Pekin, Şanghay ve Çongçing kentlerinde sömestir tatilindeki üniversitelerde eğitime başlama tarihinin ertelendiği belirtildi. İKİNCİ BİR EMRE KADAR Pekin Belediyesi Eğitim Komisyonu Başkan Yardımcısı Li Yi, kentte üniversitelerin yanı sıra ilk ve orta dereceli okullarda yarıyıl tatilinden sonra eğitime başlama tarihinin de ikinci bir emre kadar ertelendiğini açıkladı. Hong Kong Özel İdari Bölgesi Baş Yöneticisi Carrie Lam da dün bölgenin en yüksek düzeyde alarm durumuna geçtiğini belirterek, yarıyıl tatilinin uzatıldığını duyurmuştu. KULUÇKA SÜRESİ Bu arada Ulusal Sağlık Komisyonu Sorumlu Bakanı Ma Şiaovey, düzenlediği basın toplantısında, koronavirüsün kuluçka süresinin 14 güne kadar çıktığını ancak bu süreçte bile bulaşıcı olduğunu bildirdi. MUHTEMEL MUTASYONLAR Ma, koronavirüsün yayılma hızının gittikçe arttığına dikkati çekerek, yetkililerin virüsü anlama kabiliyetinin sınırlı olduğunu ve muhtemel mutasyonlardan kaynaklanacak riskler konusunda belirsizlik bulunduğunu dile getirdi. Salgının bir süre daha devam etmesinin beklendiği ifade eden Ma, bugüne kadar bundan etkilenen Hubey eyaletine bin 300'den fazla ilave doktor sevk edildiğini, bin doktorun daha gönderileceğini vurguladı. AŞI ÇALIŞMASI Çin Afet Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) ülkede hızla yayılan yeni tip koronavirüs salgınına karşı aşı geliştirmeye başladı. South China Morning Post gazetesinin haberine göre, CDC'nin viroloji uzmanı Şü Vınbo, merkez bünyesindeki uzmanların yeni tip koronavirüse (2019-nCoV) karşı aşı geliştirmeye başladığını belirterek bu kapsamda izole edilen virüsün genetik dizinini tanımlamak için çalışma yürütüldüğünü söyledi. Şü, uzmanların, 2 Ocak'tan bu yana virüsten alınan dört örneğin patojenik yapısını tanımlamak için yüksek işlem hacimli sıralama metodu kullandığı bilgisini paylaşarak, yeni koronavirüs nedeniyle ortaya çıkan zatürreye karşı da ilaç taraması yapıldığını ifade etti. SON RAKAMLAR Ülkenin Vuhan kentinde aralık ayında ortaya çıkan ve ülke geneline yayılan yeni tip koronavirüs (2019-nCoV) salgınında can kaybı 80, salgından etkilenenlerin sayısı da birçoğunun durumu ağır olmak üzere 2300'e yükseldi. Virüsün yayılma hızını gösteren grafik dikkat çekti. Enfektelerle temas ederek müşahede altına alınan kişilerin sayısı ise toplam 21 bin 556 olarak açıklanmış, 49 enfekte vaka ise iyileşerek taburcu edilmişti. OTOBÜS HATLARI ARA VERİYOR Salgının yayılmasını önlemek için alınan tedbirler çerçevesinde dün Pekin'den diğer eyaletlere şehirlerarası ulaşımı sağlayan uzun yol otobüs seferlerinin geçici olarak durdurulduğu açıklanmıştı. Bugün de Pekin'in komşu şehri Tiencin'den yine diğer eyaletlere uzun yol seferleri yapan otobüs seyahatlerinin yarından itibaren durdurulacağı duyurulmuştu. 35 MİLYONA MÜHÜR Hubey eyaletinde Vuhan'ın ardından çok sayıda 'şehrin mühürlenerek' kentte toplu ulaşımın durdurulmasının ardından bugün itibarıyla Guandong eyaletine bağlı 5 milyon 600 bin civarında nüfusu olan Şantou şehri de mühürlenmişti. Şantou kentte bugünden itibaren tüm toplu ulaşım araçlarının yanı sıra durak merkezli ya da internet üzerinden hizmet veren ticari taksilerin çalışması yasaklandı. 13 KENT DURDU Kısa süre içinde virüsün Hubey eyaletindeki Vuhan kentinden diğer kent ve eyaletlere sıçraması nedeniyle Vuhan başta olmak üzere irili ufaklı 13 kentte toplu ulaşım durdurulmuştu. Bu kapsamda Vuhan, Huanggang, Icou, Şienning kentleriyle ilçe büyüklüğündeki Çıbi, Şientao, Cıciang, Çienciang, Cingmın, Huangşı, Dangyang, Inşı, Şiaogan kentlerinde metro, otobüs ve feribot seferlerinin geçici olarak durdurulması kararı alınmıştı. 'MÜHÜRLÜ ŞEHİRLER' Vuhan'a girişler yasaklanmış çıkışlar da çok özel durumlara bağlanmıştı. Söz konusu kentler Çin basınında 'mühürlenen şehirler' olarak ifade ediliyor. Söz konusu 'mühürlü şehirler'de yaşayan toplam nüfus 35 milyonu geçiyor. YASAKLANDI Çin'in Vuhan kentinde ortaya çıkan koronavirüsün yayılmasını önleme çalışmaları kapsamında yabani hayvanların ticareti yasaklandı. Çin Devlet Piyasa Denetleme ve Düzenleme İdaresi, Çin Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı ve Ulusal Ormancılık ve Mera İdaresi, ülke genelinde salgın durumu kalkana kadar yabani hayvanlara yönelik ticari faaliyetlerin yasaklandığına ilişkin ortak açıklama yaptı. Çin'de tüm köy, pazar, market, yemek satış yerleri ve e-ticaret platformları gibi alanlarda yabani hayvanların satışının ve bu hayvanların satış için herhangi bir yere nakledilmesinin yasaklandığı, ayrıca yetiştirildikleri mekanların tecrit edileceği belirtildi. DÜNYAYI SARSAN VİRÜSLE İLGİLİ ÇARPICI İDDİA! Çin basınında yer alan haberlere göre, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nin bir dairesi olan virüslü salgın hastalıkların kontrolüyle görevli Enstitü'nün Müdürü Xu Wenbo, bu adımın bir aşı oluşturma yolunda yaşamsal bir aşama anlamına geldiğini söyledi. Bu arada Güney Çin eyaleti Guangdong, virüsün ülkede yayılmasını engellemek amacıyla tüm eyalette yaşayanların evlerinin dışında bulundukları sırada maske takmalarını zorunlu kıldı. Kaynak: AA, BBC Türkçe, Hürriyet...