Ukrayna'da tırmanan Donbass krizi dünyanın en çok konuştuğu konulardan biri haline gelirken, bölgedeki yüksek tansiyonun perde arkasını SETA Avrupa Araştırmaları Direktörü Enes Bayraklı sabah.com.tr için değerlendirdi.
İŞTE 10 SORUDA DONBASS KRİZİNİN PERDE ARKASI
DONBASS'TA NELER OLUYOR?
Biliyorsunuz; Rusya, Ukrayna'da örtük bir müdahale gerçekleştirdi. Ukrayna'daki ayrılıkçıları destekleyerek Donbass Bölgesi'ni işgal ettirdi içeride desteklediği milislere. Özellikle buradaki temel çatışma nedeni, Ukrayna'nın batıya yakınlaşması. NATO ve Avrupa Birliği'ne üyeliğinin gündeme gelmesi.
Fotoğrafta: SETA Avrupa Araştırmaları Direktörü Doç. Dr. Enes Bayraklı
BÖLGEDEKİ ÇATIŞMANIN NEDENİ NEDİR?
KRİZİN SICAK ÇATIŞMAYA EVRİLMESİ YÜKSEK GÖRÜNÜYOR
Ve Ukrayna'da bir 'Turuncu Devrim' denilen bir ayaklanma oldu. Ve burada bir 'Turuncu Devrim' gerçekleşti. Rusya bunu kendisine doğrudan bir tehdit olarak algıladığından önce Kırım'ı işgal etti daha sonra da ilhak etti. Bir taraftan da Ukrayna'nın özellikle en fazla sanayileşmiş bölgesi olan bu bölgeleri de yine kendi milis güçlerine işgal ettirdi. Tabii Ukrayna'nın nüfusunun önemli bir kesimi de Rusça konuşan azınlık. Rusya kendisini bunların 'hamisi' olarak görüyor. Çatışmanın temelinde bu var.
2014-2015'ten beri de bu çatışma donmuştu. Arada-sırada bazı çatışmalar yaşansa da bölgede AGİT'in gözlemcileri bulunmaktaydı. Fakat sorun çözülmemişti. Bir şekilde bu sorun ya diplomasi-müzakereler yoluyla ya da tekrar bir sıcak savaşa dönüşerek çözülecek gibi görülüyor. Yani tekrar bir sıcak çatışmaya evrilmesi olasılığı daha yüksek görünüyor.
ABD LİDERİ JOE BIDEN'IN PUTİN'E YÖNELİK SERT AÇIKLAMALARI KRİZİ TETİKLEDİ Mİ?
Özellikle Joe Biden yönetiminin de ABD'de göreve gelmesi ile birlikte tekrar Rusya meselesini gündemine alması, Rusya'yı sınırlandırma-çevreleme politikasına tekrar ABD'nin dönmeye başladığını görüyoruz. Biden'ın Putin'e yönelik 'katil' sözlerini de bu çerçevede düşünecek olursak Ukrayna'nın ve bölgenin hareketlenmesi pek olası önümüzdeki yaz döneminde.
UKRAYNA DEVLET BAŞKANI ZELENSKY'NİN 'SAVAŞI BİTİRMEK İÇİN TEK YOL NATO' SÖZÜ NE ANLAMA GELİYOR?
UKRAYNA 'NATO'YU TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNÜN BİR GÜVENCESİ OLARAK GÖRÜYOR
NATO üyeliği bir toprak bütünlüğünün güvencesi olarak görülüyor Doğu Avrupa devletleri tarafından. Bir kere NATO'ya üye olduğunuz zaman Mesela; Ukrayna soğuk savaş sonrası dönemde 90'larda NATO'ya üye olabilseydi Ukrayna'ya Rusya böyle bir müdahaleyi göze alamazdı. Biliyorsunuz; NATO'nun meşhur bir maddesi var: "Bir üyeye yapılan saldırı bütün üyelere yapılmış gibi olarak kabul edilir" Bundan dolayı da Ukrayna toprak bütünlüğünün güvencesi olarak görüyor.
Fakat şu anda mevcut durumda bir bölgesi işgal altındayken; Kırım ilhak edilmişken Ukrayna'nın NATO'ya girmesi de çok sorunlu bir mesele. Yani bütün bir çatışmayı NATO-Rusya çatışmasına dönüştürmesi tehlikesini bünyesinde barındırıyor. Belki yaşanacak olan bir savaş sonrası Ukrayna'nın bölünmesi söz konusu olabilir.
Bunu Türkiye kesinlikle tercih etmiyor ve böyle bir politikayı Türkiye desteklemiyor. Çünkü; Rusya'nın Karadeniz'de artan etkisi Türkiye'nin milli güvenliğine yönelik de bir tehdit. Özellikle Kırım'a inmiş olması, Karadeniz sahillerinde geniş bir alanı kontrol ediyor olması bizim miili güvenliğimize, boğazlara da oradan bir tehdit. Tarihsel açıdan baktığımızda da böyle.
Ukraynalı siyasetçiler batıya yaslanmaktan başka bir çare görmüyorlar kendilerinde. Çünkü, Rusya Ukrayna'yı yarı-sömürge devlet haline getirmek istiyor. Ukrayna'nın da tarihsel olarak ciddi acıları var Sovyetler Döneminden kalma. Tekrar bir Rus boyunduruğuna girmek istemiyorlar.
