ABD'nin Yunanistan'ın Ege'deki provokasyonlarına örtülü destek vermesi ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'ne (GKRY) yönelik silah ambargolarını kaldırmasının arkasında yatan neden ortaya çıKtı.
ATİNA'YA ÜSTÜ ÖRTÜLÜ DESTEK
ABD'nin, anlaşmaları ihlal ederek Gayri Askeri Statüye (GAS) sahip adaları yasa dışı olarak silahlandıran Yunanistan'a ses çıkarmayıp, üstü örtülü olarak Atina'ya destek vermesinin nedeni bir süredir merak konusuydu.
TÜRKİYE'NİN ALEYHİNE YENİ BİR STATÜKO
Washington'un 16 Eylül'de 2023 yılı için GKRY'ye yönelik silah ambargolarını kaldırması, ABD'nin on yıllardır Yunanistan ile Türkiye arasında gözettiği dengeyi Yunanistan lehine değiştirdiği tartışmalarını haklı çıkarır nitelikteydi. ABD'nin ambargoları kaldırma adımından sonra 19 Eylül'de GKRY yönetimi ile Askeri Alım ve Kuvvetler Arası Hizmetler Anlaşması'nı imzalamasıyla bölgede politika değişikliğine gittiğini ve Türkiye'nin aleyhine yeni bir statükoya kapı araladığını açık şekilde ortaya koydu.
ABD'NİN ROTA DEĞİŞİKLİĞİ
Provokatif hava ihlallerinin yanı sıra Yunanistan'ın Lozan ve 1947 Paris Anlaşması'nı ihlal ederek GAS statüsüne sahip adaları silahlandırmasının arkasında da ABD'nin bu rota değişikliğinin olduğu ortaya çıkmış oldu.
YENİ STRATEJİNİN ŞİFRELERİ
Özellikle 2019'da ABD Kongresinde, Türkiye karşıtlığı ile bilinen senatör ve kongre üyelerinin yasama alanında Türkiye'ye karşı birçok çalışması vardı ve bunlardan biri de Doğu Akdeniz'deki olası enerji kaynaklarından pay almak üzere ABD'nin önünü açan ve üstü kapalı olarak Türkiye'yi hedef alan Doğu Akdeniz Güvenlik ve Enerji Yasası'ydı.
Yasa tasarısını, Türkiye karşıtlığı ve Rum lobisine yakınlığıyla bilinen mevcut Senato Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Demokrat Bob Menendez ile Cumhuriyetçi Marco Rubio 10 Nisan 2019'da sundu. ABD ile GKRY arasındaki iş birliğinin temellerini atan tasarının, Doğu Akdeniz'deki enerji kaynaklarına ve GKRY'ye silah ambargolarının kaldırılmasına ilişkin kısmı daha sonra savunma bütçesini de içeren 2020 Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası'na eklendi.
Tasarının "Bulgular" kısmında Güney Kıbrıs, İsrail ve Yunanistan'ın önemine vurgu yapıldı ve Türkiye kastedilerek, Akdeniz, Ege ve Orta Doğu'da "tek taraflı, uluslararası hukuku ihlal eden, iyi komşuluk ilişkilerini zedeleyen davranışlara karşı oldukları" ifade edildi.
2 ŞART!
Söz konusu bulgular arasında yine ABD'nin müttefikler arasında enerji güvenliğini sağlaması gerektiğine değinilerek, Avrupa'nın Rusya'ya olan enerji bağımlılığını azaltacak güney hattı ve Adriyatik boru hattının inşasının önemine işaret edildi. Aynı tasarıda, Güney Kıbrıs'ın ABD için önemine dikkat çekilirken, Rum yönetimine 1987'den bu yana ABD'nin silah ambargosuna maruz kaldığı, bu nedenle diğer ülkelerden silah aldığı ve bunun ABD menfaatlerine uymadığı ifade edildi. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'ne yönelik silah ambargosunun kaldırılması aslında ilk kez burada zikredilmiş oldu. Ancak söz konusu Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası'nda, Rum kesimine yönelik ambargoların kaldırılması ABD'nin bölgesel stratejisine uygun olarak 2 şarta bağlandı.
