7 gün 24 saat maliyetsiz! Çinli araştırmacılar geliştirdi: Projenin sırrı Eskişehir'deki nadir toprak elementleri (NTE)

Hiç enerji harcamayan gökyüzü treni 120 kilometre hıza ulaşabilecek. Projenin sırrı ise geçen ay Eskişehir'de de keşfedilen nadir toprak elementleri. Bu elementlerle yapılan kalıcı mıknatıslar treni hareket ettirecek Çinli araştırmacılar 'gökyüzü treni' adını verdikleri enerji gerektirmeyen mıknatıslı bir tren geliştirdi. Jiangxi Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'ndeki araştırmacıların katkısıyla geliştirilen 'maglev' treni ve hattı projesinde elektromıknatıslar yerine kalıcı mıknatıslar kullanıldı. Mıknatıs kümelerinden biri treni raylardan yukarı doğru iterken diğer küme de sürtünme kuvvetinin olmamasından faydalanarak treni ileri doğru hareket ettiriyor. Öte yandan elektromıknatıs, bir telin üzerinden elektrik akımı geçmesiyle oluşturulan manyetik alana dayanıyor. Diğer bir deyişle tellerden akım geçmediğinde manyetik etki de ortadan kayboluyor. Kalıcı mıknatıslar, manyetik kuvvetlerini 7 gün 24 saat maliyetsiz sağlayabiliyor. Bunun için gereken şeyse nadir toprak elementleri. Aslında 17 metalik elementten meydana gelen bir set olan nadir toprak elementleri (NTE), birçok yüksek teknolojili cihazın önemli bir bileşeni. Çin'in nadir toprak rezervleri, küresel rezervlerin yaklaşık yüzde 37'sini oluşturuyor. Öte yandan Temmuz 2022'de Eskişehir'de de 694 milyon tonluk nadir toprak elementleri rezervi bulunmuştu. Enerji Bakanlığı, bu rezervin dünyada Çin'in 800 milyon tonluk rezervinin ardından ikinci en büyük rezerv olarak kayda geçtiğini bildirmişti. RAYLARA ASILI HAREKET EDECEK Nadir toprak elementli mıknatıslarla bezenen Red Rail (Kızıl Ray) adlı yeni maglev hattı, Çin'in güneyindeki Jianşi eyaletinde 800 metrelik bir alana kuruldu. Test aşamasından sonra hat 7.5 kilometreye çıkacak ve en yüksek hız saatte 120 kilometreye ulaşacak. 88 yolcu taşıyacak olan gökyüzü treni, yerden 10 metre yukarıda, raylara asılı şekilde hareket ediyor. Maglev trenler, yüksek hızlı trenlere ve uçaklara yakın bir performans sunabiliyor. NTE NEDİR, NE DEMEK? Nadir toprak elementleri ya da kısaca NTE, lantanitlerle birlikte itriyum ve skandiyum elementlerinin oluşturduğu bir grubu kapsamaktadır. Lantanitler atom numaraları 57 den 71'e kadar olan ve kimyasal olarak benzer elementlerin oluşturduğu bir gruptur. Atom numarası 39 olan itriyum ve atom numarası 21 olan skandiyum da lantanitlerle benzer kimyasal özellikleri nadir toprak elementlerinin içine dâhil edilmiştir. Yerkabuğunda diğer minerallere oranla daha fazla bulunmadıkları sanıldığından dolayı bu ismi almışlardır. NADİR TOPRAK ELEMENTLERİ NERELERDE KULLANILIR? Nadir toprak elementleri cam ve seramik sanayi, lazer üretimi, petrol katalizörü, ileri teknoloji cihazların üretiminde yaygın olarak kullanılmaktadır. Hibrid arabaların, elektrikli taşıt araçların, rüzgar türbinlerin, güneş enerjisi panellerin ve birçok temiz enerji teknolojisinde kullanılmakta. Yeşil teknolojilerinde gerekli olmalarından dolayı sıklıkla yeşil elementler olarak bilinmektedir.