Irak Şam İslam devleti örgütü yani IŞİD, geçtiğimiz Haziran ayında Irak'ın ikinci büyük kenti olan Musul'u işgal ettiğinde bütün dünyada geniş yankı bulmuştu. Ancak kimse örgütün bu kadar güçleneceğini, Irak ve Suriye'de giderek güçleneceğini tahmin etmiyordu. Peki nedir IŞİD? Sadece islam coğrafyasından değil batılı ülkelerden gelen binlerce savaşçıyı nasıl ikna ediyor? Tüm bu sorulara sabah.com.tr yazarı Taha Dağlı cevap verdi. İşte 10 soruda IŞİD, Kobani ve PYD gerçeği…
1-IŞİD NASIL KURULDU?
Örgütün temeli Amerika'nın 2003'teki Irak işgaline dayanıyor. Lider kadronun büyük çoğunluğu işgal sonrası ya Bağdat'taki Ebu Garip Cezaevinde ya da Guantanamo'da hapis yatmış isimler. 2011'de Suriye'de başlayan şiddet süreci, örgütün bugün geldiği çizginin başlangıcı olarak kabul edilebilir. Suriye ve Irak'taki yapılanmalarına El Kaide çatısında başlıyorlar. Daha sonra ayrılıp, bir diğer El Kaide uzantılı örgüt olan Nusra Cephesiyle bile çatışır hale geliyorlar.
2- IRAK'TA NASIL BU KADAR GÜÇLENDİLER?
IŞİD, Suriye ve Irak'ta eş zamanlı ve paralel bir yapılanma politikası izliyor. Özellikle 2013'de Irak'ta dönemin Başbakanı Nuri Maliki'nin Sünni ve Kürt siyasileri dışlamasıyla oluşan boşlukta Felluce gibi Sünnilerin yoğun olduğu bölgelerde IŞİD'ın faaliyetleri görülüyor. Hatta Maliki Nisan 2014'deki seçim öncesi Felluce'nin IŞİD tarafından kuşatma altına alınmasına seyirci kalıyor. Maliki'nin Şii politikasından bunalan bölgedeki Sünni aşiretlerin de IŞİD'a sempatiyle baktıklarını biliyoruz. Burada Saddam döneminin eski Baas yöneticilerinin de bu oluşuma ilgi duydukları malum.
3-SURİYE'DEKİ YAPILANMALARI NASIL?
Suriye'de El Kaide'den ayrıldıktan sonra tıpkı Irak'taki gibi kuzey bölgelerde etkin rol üstleniyorlar. Bu arada Nusra Cephesinin yanı sıra muhaliflerle de çatışmaları oluyor. Rejimle çok fazla karşı karşıya gelmiyorlar özellikle muhaliflerle çatışıp, Özgür Suriye Ordusundan aldıkları bölgeler, bir süre sonra rejimin eline geçiyor. Bu durum IŞİD'la Şam rejimi arasında bir bağlantı olduğu yönünde yorumlanıyor.
4-PARAYI NEREDEN BULUYORLAR?
IŞİD, hem Suriye'de hem de Irak'ta petrol ve su kaynaklarının bulunduğu alanları kuşatıyor. Buraları ele geçiriyor. Bugün en büyük gelir kaynakları petrol. Onunla birlikte kaçırdıkları rehinelerden alınan fidyeler var. Ve Musul ya da Rakka gibi kentlerde denetimi ele geçirdikten sonra halktan vergi topluyorlar. Petrolü nereye sattıkları hep tartışıldı. Bu konudaki en somut veri, çıkardıkları petrolü küçük çaplı kaçak işletmelere ucuz yoldan satmaları.
