10 Soruda Azerbaycan Ermeni ilişkisi

Azerbaycan-Ermenistan arasında Cumartesi gününden bu yana devam eden çatışmalarda ateşkes kararı açıklandı. Ancak iki taraf arasında 22 yıldır süren ve defalarca bozulan bir ateşkes süreci var. Peki çatışmaların arka planında neler var, Rusya bu meselenin neresinde duruyor? sabah.com.tr yazarı Taha Dağlı değerlendirdi ATEŞKES KESİN OLARAK KABUL EDİLDİ Mİ? Cumartesi gününden bu yana cephe hattında devam eden bir çatışma süreci var, Azerbaycan 2 gün önce ateşkes ilan etmiş ancak Ermeniler buna uymamış ve saldırılar sürmüştü. Bugün gelinen noktada Ermeni işgalindeki Karabağ'dan ateşkes kararıyla ilgili açıklama yapıldı. Sonrasında bu durum Azerbaycan Savunma Bakanlığı tarafından teyit edildi ve çatışmaların durdurulduğu açıklandı. ATEŞKES NE ZAMANDAN BERİ VAR? Ermenilerin Karabağ işgaliyle meydana gelen savaş sürecinin ardından 1994'te iki taraf arasında ateşkes imzalanmıştı. Yani 22 yıllık bir süreç var ortada. Ancak bu 22 yıl içerisinde bir çok kez ateşkes bozuldu son dönemde bunu yapanların da Ermeniler olduğunu gördük. Cumartesi günü başlayan çatışmaların nedeni de buydu. RUSYA'NIN BU ÇATIŞMALARDAKİ ROLÜ NEDİR? Ermenistan-Azerbaycan sorunu yıllardır çözülmüş değil. Burada da Rusya'nın bir kilit rol oynadığı biliniyor. Aslında konunun özeti, Rusya'nın bölgesel çıkarları. Rusya'nın iki taraf arasındaki uzlaşıya değil çatışmaya ya da dondurulmuş bir sorunun devam etmesinden yana olduğu yönünde etkin bir kanaat var. Bu durumun Moskova'nın politikalarına uygun olduğu yıllardır tartışılan bir konu. RUSYA'NIN ASKERİ ETKİSİ NEDİR? Rusya, Ermenistan'da iki askeri üsse sahip. Ermenilere yönelik askeri yatırımlar yapan bir konumda. Silah satışı konusunda da hem Ermenistan'a hem de Azerbaycan'a Rus tarafından satış yapılıyor. ERMENİSTAN'DAKİ RUS ÜSLERİ? Rusya'nın Erebuni havaalanındaki üssü başkent Erivan'ın bir dış bölgesinde yer alıyor. Burada hali hazırda dokuz MİG-29 uçağı bulunuyordu. Rusya'nın Ermenistan'da ayrıca, Erivan'ın 90 kilometre dışındaki Gyumri'de, kara birliklerinin bulunduğu bir üssü bulunuyor. Son olarak geçen Şubat ayında Rusya, o iki üsse takviye askerler göndermişti. RUSYA BİR SAVAŞ İSTER Mİ? Rusya'nın istediği aslında tam da bu. 22 yıldır masada olan ancak sahada bozulan bir ateşkes süreci var ve Rusya bu durumdan bölgesel etki alanını kaybetmeme yönüyle karlı pozisyonda. Buna karşın top yekun bir Azeri-Ermeni savaşı, Rusya açısından zaruri bir durum değil. Büyük bir savaş yerine çatışma ortamı ve akabindeki ateşkes süreçleri yani dondurulmuş bir sorun olarak meselenin devam etmesi Rusya'nın daha çok işine gelir. ERMENİSTAN'DAKİ RUS SİYASİ ETKİSİ NEDİR? Ermenistan yönetimi, Rusya'ya bağlı bir politika izliyor. Bu anlamda Moskova'nın Erivan üzerinde direk hem siyasi hem de askeri etkilerinin olduğunu görmek mümkün. AZERİLER, RUSLARA KARŞI SAVAŞIR MI? Azerbaycan, toprakları işgal edilen ülke konumunda. Bu anlamda ateşkese rağmen işgal güçleri tarafından saldırı olduğunda da misliyle karşılık vermesini biliyor. Kaldı ki kendisine son derece güvenen bir orduya sahip ve işgal altındaki topraklarından Ermenilerin çekilmesini hedefliyor. Ancak yine olası bir savaş, özellikle de Rusya'ya karşı olası bir savaş, Azerbaycan'ın çok da arzu ettiği bir durum olmaz. TANAP PROJESİ VE RUSYA? Rusya'nın Türkiye ile Azerbaycan arasındaki doğalgaz projesi olan TANAP'a çok sıcak bakmadığı biliniyor. Bu konuda Hazar denizi üzerinden Rusya'nın çıkardığı pürüzler var. Şu bir gerçek ki Rusya, kendi bölgesinde kim olursa olsun, hangi konuda olursa olsun, yani bu bir çatışma ortamı da olabilir ya da bir enerji anlaşması da olabilir, kendinden bağımsız bir şekilde bir tarafın mutlak kazancına tepki veren, reaksiyon veren bir politika izliyor, her zaman. 4 GÜNLÜK ÇATIŞMA SÜRECİNİN BİLANÇOSU? Azerbaycan kaynakları, 16 askerlerinin şehit edildiğini duyurdu. Buna karşın Ermenistan tarafında 170 askerin öldürüldüğü belirtildi. Pazartesi günü Azerilerin imha ettiği Ermeni karargahında üst düzey komutanların da bulunduğu 70 askerin öldüğünü de Azerbaycan Savunma Bakanı açıklamıştı.