Lozan Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti'nin uluslararası alanda tanınmasını sağlayan önemli bir barış antlaşmasıdır. 1923 yılında imzalanan bu anlaşma, toplam 143 maddeden oluşur ve ülkenin bağımsızlığını ve özerkliğini güvence altına alır. Antlaşmanın maddeleri, tarafları, nedenleri ve sonuçları, Türkiye'nin siyasi ve ekonomik bağımsızlığı açısından büyük önem taşır. İşte 1923 Lozan Barış Antlaşması, tarihçesi, sebepleri ve sonuçları...
Taraflar: Lozan Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu ile Müttefik Devletler (Fransa, İngiltere, İtalya, Japonya, Yunanistan ve Romanya) arasında yapılmıştır.
Amacı: Birinci Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşanan anlaşmazlıkları çözmek ve barışı sağlamak.
Orijinal Dili: Antlaşmanın resmi dili Fransızcadır.
Sevr Antlaşması'nın Geçersizliği: Lozan Antlaşması ile Osmanlı için ağır şartlar içeren Sevr Antlaşması geçersiz sayıldı.
Modern Türkiye'nin Sınırları: Antlaşma sayesinde tüm taraflar arasındaki anlaşmazlıklar giderildi ve Türkiye Cumhuriyeti'nin sınırları kesin olarak belirlendi.
Egemenliğin Tanınması: Türkiye, Osmanlı'dan kalan tüm haklarından feragat etti; karşılığında Müttefik Devletler Türkiye Cumhuriyeti'nin egemenliğini resmi olarak tanıdı.
Onay Tarihleri:
Türkiye: 23 Ağustos 1923
Yunanistan: 25 Ağustos 1923
İtalya: 12 Mart 1924
Japonya: 15 Mayıs 1924
Birleşik Krallık: 16 Temmuz 1924
Yürürlüğe Giriş: 6 Ağustos 1924 itibariyle antlaşma geçerli sayıldı.
Lozan Barış Antlaşması, 24 Temmuz 1923 tarihinde İsviçre'nin Lozan şehrinde imzalanmıştır. Antlaşma, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti ile Birleşik Krallık, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya arasında yapılmıştır. Türkiye'yi temsilen görüşmelere katılan ve antlaşmayı imzalayan kişi İsmet İnönü'dür. Bu antlaşma, Türkiye'nin bağımsızlığını uluslararası alanda tanıtan ve yeni Türk devletinin siyasi varlığını resmen kabul ettiren önemli bir belgedir.
Yunan askerlerinin Anadolu'dan çekilmesiyle birlikte, Mustafa Kemal Atatürk önderliğindeki Ankara merkezli Türk Ulusal Hareketi, 1920 yılında Osmanlı tarafından imzalanan ve ağır toprak kayıplarını dayatan Sevr Antlaşması'na karşı durdu.
İngiltere ise, Mezopotamya ve Kerkük bölgelerinde Türk etkisini azaltmak amacıyla, Doğu Anadolu'daki Kürt nüfus yoğunluğu olan bölgeleri ayırma girişiminde bulundu.
Lozan Antlaşması ile Doğu Anadolu, modern Türkiye Cumhuriyeti'nin toprağı olarak kabul edildi. Bunun karşılığında Türkiye, Osmanlı döneminde sahip olduğu petrol zengini Arap toprakları üzerindeki haklarından feragat etti.
Lozan Antlaşması 143 maddeden oluşur. Bu maddeler, Türkiye Cumhuriyeti'nin siyasi, ekonomik ve hukuki temellerini belirleyen konuları kapsar.
Lozan Antlaşması'nın En Önemli Konuları
Türkiye Cumhuriyeti'nin sınırlarının belirlenmesi
Osmanlı Devleti'nden kalan borçların paylaşımı
Boğazlar meselesi ve geçiş serbestliği
Savaş tazminatlarının düzenlenmesi
Azınlıkların statüsü ve hakları
Kapitülasyonların tamamen kaldırılması
Patrikhane'nin Türkiye sınırları içindeki durumu
Yabancı okulların faaliyet koşulları
Görüşmelerin Geçici Olarak Kesilmesine Neden Olan Konular
Kapitülasyonların kaldırılması (ekonomik bağımsızlık mücadelesinin simgesi)
Musul meselesi (Türkiye-Irak sınır anlaşmazlığı)
Boğazlar meselesi (uluslararası geçişin kontrolü)
Musul ve Kerkük'ün statüsü (petrol kaynakları nedeniyle büyük tartışma konusu
