A'dan Z'ye Münir Özkul

OLKAN ÖZYURT BAKIRKÖY: Doğduğu ve tiyatroya başladığı ilçe. Alkole düşkünlüğü bilinen Özkul, zaman zaman ilçedeki hastaneyi tedavi amacıyla ziyaret ederdi. Alkolle ilişkisini 90’larda kesmesiyle ziyaretler sona erdi. CUMHURİYET BALOSU: 1939’un 29 Ekim’indeki Cumhuriyet Balosu’nda ilk defa, biraz da arkadaşlarının zorlamasıyla sahneye adım attı. DELİ HULUSİ: Pertevniyal Lisesi’ndeki kimya öğretmeni. Özkul’un üzerindeki etkisi fena oldu. Okumaktan soğudu. Her lisede bir Deli Hulusi olduğuna inandığı için lise hayatı sıkıntılı geçti. ERTEM EĞİLMEZ: Özkul’un hâlâ hafızalarda yer eden Hababam Sınıfı, Gülen Gözler, Mavi Boncuk, Aile Şerefi, Bizim Aile gibi filmlerinin yönetmeni ya da yapımcısı. FERHAN ŞENSOY: İsmail Dümbüllü’den aldığı ünlü Kel Hasan Efendi kavuğunu verdiği tiyatrocu. Özkul kavuğu aldıktan 21 yıl sonra 14 Mart 1989’da, Ferhan Şensoy’a devretti. 1980’lerin sonlarına doğru Şensoy’un Ortaoyuncular Tiyatrosu’na dahil olan Özkul, dört oyunda rol aldıktan ve kavuğu Şensoy’a devrettikten sonra sahnelere veda etti. GÜNER ÖZKUL: Kızı. Bir dönem sunuculuk ve mankenlik de yapan Güner Özkul babası gibi oyuncu olarak hayatına devam ediyor. HULUSİ KENTMEN: Sev Kardeşim filmindeki dünürü. Filmin Özkul’un hayatındaki önemine gelince... Özkul, Antalya Film Şenliği’nde filmdeki performansıyla En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu ödülü kazandı. Bu ödül (Onur Ödülleri hariç) sinemada aldığı bir iki ödülden biridir. İSMAİL DÜMBÜLLÜ VE KAVUĞU: 19 Nisan 1968’de Arena Tiyatrosu’nda Kanlı Nigar’ı izlemeye giden İsmail Dümbüllü, Özkul’a Kel Hasan Efendi kavuğunu devreder. KÜÇÜK SAHNE: 1950’lerde Muhsin Ertuğrul ile çalışma şansını yakaladığı tiyatro. Münir Özkul, burada 1956’ya kadar çalışır. Sonraki yıllarda da “Sanat yaşamımın en güzel yılları,” sözleriyle anlatır Küçük Sahne yıllarını... LİMON: Neşeli Günler filmindeki ünlü turşu suyu tartışmasının esaslı unsuru! Özkul limoncu, Adile Naşit ise sirkecidir. Gerçekten iyi turşu suyu, limonla mı sirkeyle mi yapılır? MAHMUT HOCA: Hababam Sınıfı’nda canlandırdığı karakterin adı. Mahmut Hoca, haylaz öğrencilere göz açtırmazken, paragöz eğitimcilere karşı da onların hakkını korumayı NURU OSMANİYE KÜTÜPHANESİ: Lise yıllarından “Daha geçen gün okula gittik, her gün okula gidilmez ya,” deyip soluğu aldığı kütüphane. Burada Akbaba dergisi, ama özellikle de Cemal Nadir’i okumak onun için büyük bir keyifti. OYUNCULUK: “Tiyatroda da sinemada da yalnızca duygularla oynadım. Seyirciye yakınlığım hep buradan gelir. Onlar beni, hep kendileri gibi gördü.” PAŞAM DA PAŞAM: Özkul, paşa torunu olmasına ve tiyatroya hevesli değilken subay olmak istemesine rağmen 12 Eylül askeri darbesine karşı dik duran sanatçılardan biridir. Şehir Tiyatroları’nın sahnelediği Kanlı Nigar’da rol alan Özkul, darbe olduktan sonra oyundaki ‘Paşam da Paşam’ repliğine müdahale etmek isteyenlere karşı direnir ve Şehir Tiyatroları’ndan istifa eder. REHA ERDEM: Sanki sinema seyircisine veda edeceğini hissedercesine yönetmen Reha Erdem’in ilk film A Ay’da, yabancı dilde öyle bir tirat atar ve seyirciyi selamlar ki, performansını ayakta alkışlamak istersiniz. STANISLAVSKI: 1960’ta Tuncel Kurtiz’e hediye ettiği Bir Aktör Hazırlanıyor adlı kitabın yazarı. Özkul yıllar önce bu kitabı, henüz Türkçeye çevrilmeden edinmiş ama İngilizcesi pek iyi olmadığı için arkadaşlarına çevirtip ezberlemiş. Sonra da Kurtiz’i çok sevdiği için ona hediye etmiş. ŞİZOFRENİ: Bir dönem limanına sığındığı hastalık. Özkul için devreye giren Haldun Taner, ünlü psikiyatr Dr. Süleyman Velioğlu’ndan yardım isteyince, cevabı ilginç olur: “Bu adamı neden iyi etmek istiyorsunuz? Sanatı ve başarısının nedeni bu yakındığı özellikler. Onları iyi edersek, ortada sağlıklı bir kabuk kalır. Bırakın olduğu gibi devam etsin, şimdi mutsuzlukları içinde mutludur. İyi olursa büsbütün mutsuz olur.” TİYATRO: Sahne hayatı boyunca 64 oyunda rol alan Özkul’un, Kanlı Nigar, Don Kişot, Sersem Kocanın Kurnaz Karısı oyunlarındaki performansı, üzerinden yıllar geçse de hâlâ unutulmuş değil. UMMAN HANIM: Dört kere evlenen Özkul’un son eşi. Özkul, hastalığı boyunca kendisini yalnız bırakmayan eşinde aradığı mutluluğu bulduğunu her fırsatta dile getirir. VATAN VE NAMIK KEMAL: İlk oynadığı sinema filmi. Sinemaya figüran olarak girse de Üçüncü Selim’in Gözdesi filmiyle aktör olur. Sonrasında da Yeşilçam, onu hiç boş bırakmaz. YAŞAR USTA: “Bak beyim sana iki çif lafım var,” cümlesiyle başlayan tiradında, bir fabrika işçisi olarak memleketin en zengin adamına kafa tutup, ailesine zarar gelmesini engelleyen, Bizim Aile filminde canlandırdığı karakterin adı. ZATEN AKTÖR DEDİĞİN NEDİR Kİ: Sersem Kocanın Kurnaz Karısı oyununda canlandırdığı Tomas Fasulyeciyan’ın son repliğidir. Tiyatro eleştirmenleri oyundaki performansının Türk tiyatrosunda hâlâ aşılamadığını söyler. Bu performans, kendisine dört ödül kazandırmıştır. Replik ise şöyledir: “Zaten aktör dediğin nedir ki? Oynarken varızdır, yok olunca da sesimiz o hoş kubbede, bir boş seda olarak kalır. Olsa olsa eski program dergilerinde soluk birer hayal oluruz...”