Yıpranan erken emekli olur

ERKEN EMEKLİLİK İMKANI Fiili hizmet zammı ile çalışanlar aldıkları yıpranma günü kadar işe başlangıçlarını geri çekebiliyor. Bu da hem yaş hem prim şartını düşürerek erken emeklilik imkânı sağlıyor Faruk Erdem / Sabah DİĞERLERİNE DE VAR Kısmi yaştan emeklilik, doğum ve askerlik borçlanması gibi yöntemlerin dışında bazı meslekler için de erken emeklilik imkânları var. İŞE GİRİŞİ GERİYE ÇEKİLEREK İMKAN SAĞLIYOR Yıpranma' dediğimiz, kanunun ise Fiili Hizmet Süresi Zammı (FHSZ) diye tarif ettiği bu avantaj, çalışılan sürelere belli oranda gün eklenerek ve işe girişi geriye çekerek emeklilik imkânı sağlıyor. Yani bir yılda 12 ay çalışmış birisi 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor ve işe giriş tarihi de 3 ay geri çekiliyor. ERKEN EMEKLİLİK ORTAYA ÇIKIYOR Bu da normal çalışanlara göre hem daha fazla prim elde etme imkânı veriyor, hem de yaş şartını geri çektiği için erken emeklilik ortaya çıkartıyor. AĞIR İŞLER LİSTEDE İLK SIRADA Bu sistemi genelde ağır ve yıpratıcı işlerde çalışanlara yönelik bir uygulama olarak görüyoruz. Mesleklerin listesi 5510 sayılı Yasa'nın 40. maddesinde bulunuyor. 15 iş dalında belirlenen mesleklerin bir kısmı özel sektör kolları iken kamu kurumları da bulunuyor. SÜRE PRİME EKLENİYOR Eğer yılın tamamını FHSZ kapsamında çalışarak geçirmişseniz o zaman mesleğinize göre hak ettiğiniz süre priminize ekleniyor. Örnek verirsek; kurşun ve arsenik işinde FHSZ için 90 gün belirleniyor. İşçiler 360 gün bu kapsamda çalıştığında, prim gününe 90 gün daha ekleniyor. Yılın bir bölümünü bu kapsamda çalışmış ama diğer bölümünde kapsama alınmamışsanız o zaman aşağıdaki formül devreye giriyor: PRİM DAHA FAZLA ARTIYOR FHSZ kapsamında çalışılan gün sayısı X 90/ 360 = Eklenecek gün sayısı Örnekle tekrar anlatalım. İşçi eğer yılın yarısını FHSZ kapsamında çalışmış diğer yarısını yıpranma kapsamı dışında çalışmışsa, yukarıdaki formüle göre yıpranma günü; 80 X 90/360 = 45 gün olarak belirleniyor. Böylece bu işçinin 360 günlük primi 45 gün artırılıyor. SÜRE SINIRINA DİKKAT Yıpranma hesabında her meslek için belirlenen süre sınırları da bulunuyor. Bu süre 5 yılı geçemiyor. Yani ne kadar çalışırsanız çalışın alabileceğiniz ek süre 5 yıldan fazla olamıyor. Bir istisna bulunuyor. 3 BİN 600 GÜN ŞARTI O da Türk Silahlı Kuvvetleri, MİT ve Emniyet mensupları için bu süre 8 yıla kadar çıkıyor. Yaş indiriminden yararlanmak için yeraltındaki işlerde çalışanlar için 1.800 gün, diğer sigortalıların ise 3 bin 600 gün FHSZ kapsamında çalışmış olmaları gerekiyor. YIPRANMADAN ALAMIYOR FHSZ kapsamındaki bir sektörde çalışmış olmak yetmiyor. Belirtilen işi yapmak gerekiyor. Yani çimento fabrikasında yönetici sekreteri olarak çalışan birisi yıpranmadan yararlanamıyor. Ya da gazetedeki muhasebe elemanı yıpranma alamıyor.