DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Ticaret AŞ'nin çevrim içi pazaryeri pazarındaki uygulamalarıyla 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 6. maddesini ihlal edip etmediğinin tespiti amacıyla Rekabet Kurulunun 23.09.2021 tarih ve 21-44/650-M sayılı kararıyla yürütülen soruşturma tamamlandı.
61 MİLYON 342 BİN TL İDARİ PARA CEZASI UYGULANDI
26.07.2023 tarihinde Rekabet Kurulunca dosyanın müzakeresi sonucunda; Trendyol'un algoritmaya müdahale ederek ve pazaryerinde satış yapan üçüncü taraf satıcıların verilerini kullanarak kendi perakende faaliyetine haksız olarak avantaj sağladığı, bu eylemlerinin rakiplerinin faaliyetlerini zorlaştırıcı nitelikte olduğu ve 4054 sayılı Kanun'un 6. maddesini ihlal ettiği değerlendirilerek adı geçen teşebbüse idari para cezası verilmesine karar verildi.
Buna göre, DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Ticaret AŞ'ye 61.342.847,73 TL idari para cezası uygulanmasına karar verildi.
Açıklamada şöyle denildi:
"23.09.2021 tarihli ve 21-44/650-M sayılı Kurul kararı uyarınca yürütülen soruşturma ile ilgili olarak düzenlenen rapora ve ek görüşe, toplanan delillere, yazılı savunmalara, sözlü savunma toplantısında yapılan açıklamalara ve incelenen dosya kapsamına göre,
1. DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Ticaret AŞ'nin çok kategorili e-pazaryeri pazarında hâkim durumda olduğuna,
SATIŞ YAPAN ÜÇÜNCÜ TARAF SATICILARIN VERİLERİNİ KULLANDIĞI TESPİT EDİLDİ
2. DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Ticaret AŞ'nin algoritmaya müdahale ederek ve pazaryerinde satış yapan üçüncü taraf satıcıların verilerini kullanarak kendi perakende faaliyetine haksız olarak avantaj sağladığına, bu eylemlerinin rakiplerinin faaliyetlerini zorlaştırıcı nitelikte olduğuna ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 6. maddesini ihlal ettiğine,
HAKSIZ AVANTAJ SAĞLAYARAK REKABETE ZARAR VERDİ
3. Bu nedenle, 4054 sayılı Kanun'un 16. maddesinin üçüncü fıkrası ve "Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar İle Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik"in 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ve ikinci fıkrası hükümleri uyarınca 2021 mali yılı sonunda oluşan ve Kurul tarafından belirlenen yıllık gayri safi gelirleri üzerinden takdiren DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Ticaret AŞ'ye 61.342.847,73-TL idari para cezası uygulanmasına;
REKABETİN KORUNMASI ADINA TRENDYOL'A CEZA VERİLDİ
4. Kanun'un 9. maddesinin birinci fıkrası uyarınca 2. maddede belirtilen ihlali sonlandırmak ve pazardaki etkin rekabetin tesis edilmesini temin etmek için DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Ticaret AŞ'ye:
a) Kendisine ait pazaryeri (www.trendyol.com) üzerinden yürüttüğü perakende faaliyetine ilişkin özel markalı ürünlerine (Private Label)-PL rakiplerine kıyasla avantaj sağlayacak nitelikte algoritma ve kodlama aracılığıyla yapılan aşağıda sayılanlar dahil olmak üzere tüm müdahalelerden kaçınarak gerekli tedbirleri alması, - Ana ürün tablosundan, ana sipariş tablosundan ve kategori ağacından ayrı bir kategori olarak PL kategori bilgisinin veri bilimi arama ekibinin erişimine kapatılması, - Sıralama, puanlama da dahil olmak üzere kullandığı algoritmalar, ilgili algoritmanın kapsamına giren tüm satıcılar bakımından satıcının kimliğinden bağımsız olarak eşit şekilde uygulanması, - DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Ticaret AŞ adına satış yapılan durumlarda satıcı mağazası oluşturulması ve "Satıcı Mağazasının Takip Etme" özelliğinin aktif hale getirilmesi ve takipçi sayısının gösterilmesi, - PL ürünlerine rakiplerine kıyasla avantaj sağlamak maksadı ile algoritmaya manuel olarak müdahale edilmemesi, - Kendini kayırma uygulamalarına yönelik bir iç politika oluşturulması ve ilgili ekip çalışanlarıyla paylaşılması.
KURUL AÇIKLAMASINDA TRENDYOL'UN YERİNE GETİRMESİ GEREKEN MADDELERİ SIRALADI
b) Pazaryeri faaliyetinden elde edilen ve üretilen/türetilen her türlü verinin, perakende faaliyetine ilişkin özel markalı ürünler (Private Label)-PL için kullanımından kaçınması ve bunu teminen aşağıda sayılanlar dahil olmak üzere gerekli her türlü teknik, idari ve organizasyonel tedbirleri alması, - DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Ticaret AŞ'nin sahip olduğu pazaryerinde satışını yaptığı PL ürünlerini yöneten ayrı ekiplerin bulundurması, - DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Ticaret AŞ'ye ait pazaryerinde satış yapan üçüncü taraf satıcıların verilerinin PL ekibi ile paylaşılmaması ve bu satıcılar aleyhine, PL markalarına avantaj sağlayacak şekilde kullanılmaması, - Veri kullanma uygulamalarına yönelik bir iç politika oluşturulması ve ilgili ekip çalışanlarıyla paylaşılması.
c) Pazaryeri faaliyeti kapsamında ürün sıralama ve marka filtreleme amaçlarıyla kullanılan algoritma modelleri üzerinde yapılan parametrik ve yapısal değişiklikleri versiyonlu ve doğruluğu inkâr edilemez şekilde 3 (üç) yıl süreyle saklaması,
d) Pazaryeri faaliyeti kapsamında ürün sıralama ve marka filtreleme amaçlarıyla kullanılan algoritmalara ait tüm kodlar ile ürün sıralama ve marka filtreleme amaçlarıyla kullanılan algoritmalara etki eden tüm kodları versiyonlu ve doğruluğu inkâr edilemez şekilde 3 (üç) yıl süreyle saklaması,
e) Pazaryeri faaliyeti kapsamında iş süreçlerinin yürütülmesi için kullanılan tüm yazılımlara ilişkin kullanıcı erişim ve yetkilendirme kayıtları ile yönetici denetim kayıtlarını doğruluğu inkâr edilemez şekilde 3 (üç) yıl süreyle saklaması,
f) a, b, c, d, e bendinde belirtilen yükümlülüklerin gerekçeli kararın teşebbüse tebliğinden itibaren 3 (üç) ay içerisinde yerine getirmesi, yükümlülüklerin süresinin, üç yıllık sürenin sonunda 3 (üç) yıl daha uzatılıp uzatılmayacağına ilişkin olarak Kuruma üç yıllık sürenin bitiminden 3 (üç) ay öncesinde başvuru yapılmasına,
g) Kendisine tanınan sürenin en geç 1 (bir) ay öncesinde hazırladığı uyum tedbirlerini Kurum'a sunması,
h) İlk uyum tedbirinin uygulanmaya başlamasından itibaren beş yıllık süre boyunca ve yılda bir periyodik olarak Kurum'a rapor sunması yükümlülüklerinin getirilmesine,
'MADDELERİ YERİNE GETİRMEZSE YARGI YOLU AÇILACAK'
5. DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Ticaret AŞ'ye 4. maddede belirtilen yükümlülükleri zamanında ve eksiksiz yerine getirmemesi durumunda, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 17. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca günlük idari para cezası uygulanmasına gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak üzere Kurul Üyeleri Hasan Hüseyin ÜNLÜ ve Berat UZUN'un farklı gerekçeleri OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir. "
