Türkiye ile İsrail arasındaki normalleşme sürecinde takvim işlemeye başladı. Gündemde bir çok soru var, Türkiye-İsrail arasındaki normalleşme süreciyle ilgili merak edilen soruları TAHA DAĞLI yanıtladı. TÜRKİYE'NİN AMBARGO ŞARTI YERİNE GETİRİLMİŞ OLDU MU? Gazze'ye yönelik hem abluka hem de ambargo var. İsrail ambargoyu Türkiye'ye özel bir şekilde kaldırıyor. Ambargonun kaldırılıyor olması, İsrail için bir kırmızı çizgi olan Gazze ablukasının da bir bakıma delindiğini gösteriyor. GAZZE'YE YARDIM GİRİŞİ BU KADAR ZOR MU? İsrail Gazze'ye yardım tırlarının girişini yasaklıyor mu, hepsini yasaklamıyor elbette ama çoğunluğunu engelliyor ya da kısıtlıyor. Gazze'ye istediğin her gıda ürününü ya da ilacı istediğin miktarda sokamazsın. Bununla ilgili birkaç yıl önce Reuters bazı raporlar yayınlamıştı, İsrail'in Gazze'deki nüfusa göre, o nüfusun günlük ihtiyacı kadar yiyecek girmesine izin verildiği belirtilmişti. Yani İsrail, Gazze'ye Filistinlilerin açlıktan ölmeyecek kadar yiyecek girişine izin veriyordu, inşaat malzemesi, demir gibi maddelere hiçbir şekilde izin yoktu. Şimdi bu ambargo Türkiye'den gelen yardımlar özelinde kaldırıldı. DENİZ ABLUKASI DEVAM MI EDECEK? Gazze hem karadan hem denizden abluka altında. Türkiye'nin yardımları, İsrail'in Aşdot limanı üzerinden Gazze'ye ulaştırılacak. Deniz ablukası bu anlamda kırılıyor ama tabi ki genel olarak devam etmiş oluyor. Bir de ilerleyen süreçte Gazze açıklarına yeni bir liman inşa edilmesi yönünde proje var. Bu gerçekleşirse o zaman deniz ablukası kaldırılmış olacak. FİLİSTİNLİLER NE DÜŞÜNÜYOR? Gazze'de Hamas yönetimi tarafından memnuniyetle karşılanan bir gelişme bu. Türkiye, ekmeğin bile sayıyla girdiği Gazze'ye su arıtma tesisi, elektrik santrali ve hastane inşa edecek. Bununla birlikte Gazze'ye limitsiz yardım girişi yapabilecek. Hamas bundan dolayı müteşekkir olduğunu açıklamıştı. İSRAİLLİLER NE DÜŞÜNÜYOR? İsrail'de gazetelere bakınca ciddi bir kesimin İsrail hükümetini eleştirdiğini görüyoruz. Özellikle Hamas'ın bu anlaşmadan kazançlı olduğu yönünde yorumlar ve eleştiriler çok fazla. İsrailli asker aileleri de İsrail başbakanı Netanyahu'ya tepkili çünkü şu an Hamas'ın elinde iki askerin cenazesi var ve anlaşmaya bu madde dahil edilmedi. O nedenle İsraillilerin bir kısmı, bu anlaşmayla Hamas'a ödül verildiğini düşünüyor. HAMAS ŞARTI ANLAŞMADA VAR MIYDI? Müzakereler yürütülürken, İsrail Hamas'ın Türkiye'deki faaliyetleriyle ilgili dezenformasyon yaptı ve ama gördük ki anlaşmada Hamas maddesi yok. Zaten olsa da Türkiye, Hamas ile diplomatik ilişkisine İsrail'i karıştırmazdı. ANLAŞMANIN KAZANIMLARI NELER? Özür, tazminat, Gazze'de yaşam mücadelesi veren 2 milyon Filistinlinin biraz daha rahat nefes alacak olması, Filistin davasının uluslararası arenada ses getirmesi, Türkiye'nin İsrail'e Filistin konusunda geri adımlar attırabilmesi, tüm bunlar anlaşmanın kazanımları. İSRAİL Mİ TÜRKİYE'YE TÜRKİYE Mİ İSRAİL'E İHTİYAÇ DUYUYORDU? Bir kere Türkiye bu anlaşma olsun diye çabalayan taraf değildi. İsrail'in öncelikleri daha fazlaydı ve aslına bakarsanız 6 yıl çok geç kalındı diye düşünen taraf da İsrail'in kendisi. Çünkü enerji anlaşmasından tutun da ekonomik ve bölgesel bir çok konuya kadar İsrail'in Türkiye ile diplomatik kanallarının kapalı olması onlar adına bir kayıptı. Zaten burada ilişkileri askıya alan taraf ve düzelmesi için şart sunan taraf Türkiye oldu, kabul eden ise İsrail. İSRAİL YİNE GAZZE'YE SALDIRIR MI? İsrail yine Gazze'ye, Mescid-i Aksa'ya ya da Batı Şeria'ya saldıracaktır. Ama bu saldırıları yaparken, Türkiye'nin sert tepkileri de daha yüksek sesle gelecektir. Bugün İsrail bir saldırıdan dolayı suçunu kabul etti ve özür diledi yarın yine saldırma kararı aldığında bir kez daha düşünerek hareket edecektir. Sonuçta diplomatik kanalların açık olması, İsrail'e yaptırım konusunda daha etkili olacaktır. Neticede onların da Ankara'da büyükelçileri olacak. Ve unutmayalım ki Davos çıkışı olduğunda Türkiye, İsrail'in 2009'daki Gazze saldırılarına çok sert tepki vermiş o tepki dünyada geniş yankı uyandırmıştı, o süreç Mavi Marmara'dan önceydi yani diplomatik kanallar açıkken verilen bir tepkiydi. BUNDAN SONRA NE OLUR? Türkiye-İsrail normalleşmesi, akabinde Türkiye-Rusya ilişkilerinin de düzelmesini getirebilir. Sonuçta dünyada yeni bir denge kuruluyor, AB dağılma sürecinde, kartlar yeniden karılıyor ve bu süreçte Türkiye de diğer ülkeler gibi yeni saflar belirliyor. Tabi bunu yaparken her zaman söylediğimiz Türkiye'nin çok yönlü dış politikası ve altenatifli politika uygulamasının büyük payı var. KAYNAK: SABAH.COM.TR