Ekonomik programın uygulanmasındaki kararlılığın ve enflasyonla mücadele kapsamında atılan adımların güveni perçinlemesi, Türkiye'nin finansmana erişimini kolaylaştırırken, yerli ve yabancı yatırımcıların TL'ye geçişini hızlandırdı. 3 kredi kuruluşundan 1 yıl içerisinde gelen 2'şer kademelik not artışları ve gri listeden çıkış risk primini düşürürken, cari açık, bütçe dengesi ve enflasyonla mücadeledeki kazanımlar yatırımcılar nezdinde Türkiye'nin algısını pozitife çevirdi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, dış finansmanda rekor kırılırken, içeride de TL'ye geçiş son sürat devam etti.
RİSK PRİMİ DÜŞTÜ
Mayıs 2023'te 703.3 puan olan Türkiye'nin 5 yıllık risk primi (CDS), 2024 sonunda 262.6'ya geriledi. Söz konusu dönemde gelişmekte olan ülkelerin risk primindeki ortalama düşüş 32 puan olurken, Türkiye'nin CDS'ndeki düşüş 441 puana ulaştı. Dış finansmana erişimin artması, borç çevirme oranlarına da pozitif yansıdı. Dış borç çevirme oranı bankacılık sektöründe yüzde 121'den 163'e, reel sektörde ise yüzde 98'den 146'ya çıktı.
REZERVLER TARİHİ ZİRVEDE
Mayıs 2023'te 98.5 milyar dolar olan Merkez Bankası'nın toplam rezervleri, 27 Aralık 2024'te 155.1 milyar dolara çıktı. Söz konusu dönemde, swap hariç net rezervler -60.5 milyar dolardan, 43.7 milyar dolara ulaştı. Net rezervlerdeki artış 104.3 milyar dolar oldu. Swap hariç net rezervlerde 2024'te yaşanan artış 81.2 milyar dolar olarak gerçekleşti.
SWAP VE DİBS İLE GELDİ
Yabancıların Türkiye'ye ilgisi, özellikle yerel seçimlerin ardından hızlandı. BDDK ve TCMB verilerine göre 2024'te yabancılar 16.2 milyar dolarlık devlet iç borçlanma senedi alırken, swap kanalıyla giriş 27.5 milyar dolar oldu. 2024'te swap ve DİBS kanalıyla yabancı girişi 43.7 milyar dolar oldu. Yerleşiklerin döviz mevduatında da 17.9 milyar dolar düşüş gerçekleşti. Türk Lirası varlıklara ilgi, mevduatta TL'nin payını 10 yılın zirvesine taşıdı. TL mevduatın Ağustos 2023'te yüzde 31.9 olan toplamdaki payı, 27 Aralık 2024'te yüzde 59.4'e çıktı.
MEVDUATTA TL'YE İLGİ ARTTI
Söz konusu dönemde kur korumalı hariç TL mevduat 4.1 trilyon liradan 11.3 trilyona çıkarken, toplam TL mevduat ise 7.5 trilyondan 12.4 trilyona ulaştı. Kur korumalı mevduatın büyüklüğü ise 3.4 trilyon liradan 1.1 trilyona geriledi. KKM'nin toplamdaki payı yüzde 26.2'den 5.9'a indi. KKM'nin TL mevduat içerisindeki payı ise yüzde 45.1'den 9.1'e geriledi. Mart 2024'te 210.4 milyar dolar olan döviz hesaplarının büyüklüğü de 188.5 milyar dolara indi.
BORÇLULUK % 28
Türkiye'nin uluslararası piyasalarda kredibilitesini artıran diğer bir üstünlüğü ise düşük borçluluk oranları oldu. Toplam borcun milli gelire oranı dikkate alındığında, söz konusu oranın dünya ortalaması yüzde 327, gelişmekte olan ülkeler ortalaması yüzde 241 olurken, Türkiye'de bu yüzde 110'da kaldı. Kamu borcunun milli gelire oranında dünya ortalaması yüzde 97, gelişmekte olan ülkeler ortalaması yüzde 71 olurken, Türkiye'de oran yüzde 28 oldu.
CARİ AÇIK GERİLİYOR
Enflasyon 2024'ü yüzde 44.3 ile 18 ayın dibinde kapatırken, ihracat dirençli görünümünü korudu, ithalat ise önemli ölçüde geriledi. Cari açık sürdürülebilir seviyelere gerileyerek program öngörülerinin altına indi. 2023 Mayıs'ta 55.6 milyar dolar olan cari açık, ekim 2024'te 7.7 milyar dolara inerken, milli gelire oranı da yüzde 0.8 oldu. Türkiye 17 çeyrek kesintisiz büyüme performansı sergilerken, milli geliri 1.3 trilyon dolara yaklaştı. Ekonomideki dengelenme adımlarına rağmen, istihdamda 2024'ün 10 aylık döneminde 843 bin kişilik artış sağlandı. İşsizlikte ise 18 aydır kesintisiz tek hanede kalındı.
