Türkiye'de iş piyasasında yaşanan dönüşüm, maaş skalalarında ezber bozan noktaya ulaştı. Beyaz yaka çalışanların ücretlerinde sınırlı bir artış yaşanırken, nitelikli mavi yaka elemanların maaşları bazı sektörlerde 200-300 bin TL bandına kadar yükseldi. Bu dikkat çekici yükseliş, mesleki eğitim alanında yapılan reformlarla da destekleniyor.
BEYAZ YAKAYA VEDA
Beyaz yaka çalışanlar için de tehlike çanları çalıyor. Yapay zekâ (YZ) ve otomasyon teknolojileri; muhasebe, veri analizi, müşteri hizmetleri gibi pek çok beyaz yaka işinde insan gücünün yerini alıyor. YZ tabanlı uygulamalar, beyaz yaka çalışanların birçok görevini otomatikleştirerek verimliliği artırırken, maliyetleri düşürüyor. Bu gelişme, geleneksel ofis işlerinin giderek daha fazla risk altında olduğunu gösteriyor. Gelecekte özellikle rutin beyaz yaka işlerinin büyük ölçüde YZ tarafından yapılacağı öngörülüyor.
TEKNİKERE 90 BİN LİRA
İnşaat sektöründe kalfa maaşı, 150-200 bin TL seviyelerine ulaşabiliyor. Aynı şekilde enerji sektöründe çalışan deneyimli teknikerlerin maaşları da 90 bin TL'yi bulabiliyor. Sosyal medyada dolaşan, "Sanatımı icra ediyorum" diyerek mesleklerinin önemini vurgulayan ustaların videoları; iş dünyasında nitelikli mavi yaka çalışanlarına yönelik algının nasıl değiştiğini gözler önüne seriyor. Vasıfsız bir ustanın kazancı 60 bin TL, bir boyacının aylık kazancı ise 300 bin TL'ye kadar çıkabiliyor.
MAAŞLAR EŞİTLENECEK
Yapılan araştırmalar, beyaz yaka çalışanların maaşlarının enflasyonla sınırlı bir artış gösterdiğini, oysa nitelikli mavi yaka çalışanların maaşlarının enflasyonun da ötesinde yükseldiğini gösteriyor. Verilere göre, 2021 yılında beyaz yaka çalışanların maaşları asgari ücretin yaklaşık 3.2 katıyken, bu oran 2024 yılı itibarıyla 2.2 katına kadar geriledi. Buna karşılık, mavi yaka işlerde ortalama maaşlar asgari ücretin 1.5 katına yükselmiş durumda. Uzmanlar, önümüzdeki beş yıl içinde iki kategorinin maaşlarının eşitlenmesinin mümkün olduğunu belirtiyor.
MESLEKİ EĞİTİM YÜKSELİŞTE
İş piyasasında yaşanan bu değişim, mesleki eğitimin önemini her zamankinden daha fazla ön plana çıkarıyor. Millî Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen "Mesleki ve Teknik Eğitim Politika Belgesi," sektörlerle yapılan iş birlikleriyle mesleki eğitimin güçlendirilmesini ve gençlerin istihdama hazırlanmasını hedefliyor. Önümüzdeki dönemde teknolojinin de etkisiyle bazı yeni meslek alanlarının ön plana çıkması bekleniyor. Nanoteknoloji mühendisliği, yapay zekâ uzmanlığı ve metaverse tasarımcılığı gibi alanlar, geleceğin meslekleri olarak dikkat çekiyor. Eğitim müfredatları da bu değişime uyum sağlamak amacıyla güncelleniyor.
MAVİ YAKADAKİ YÜKSELİŞİN NEDENLERİ
SABAH'IN araştırmasına göre öne çıkan nedenler ise şunlar:
Üniversite enflasyonu: Türkiye'de her yıl artan sayıda üniversite mezunu, beyaz yaka işlerde arz fazlası yaratıyor.
Artan dijitalleşme: Dijitalleşmenin hızla yayılması, birçok beyaz yaka işin otomasyonla yapılmasına olanak sağlıyor.
Rahat çalışma ortamına alışan gençler: Genç kuşak, daha esnek ve rahat çalışma ortamlarına öncelik veriyor. Özellikle Z kuşağı, geleneksel ofis yaşamına adapte olmakta zorlanırken, yüksek maaş avantajı sunan mavi yaka işlere olan ilg-i yi artırıyor.
Z kuşağındaki motivasyon eksikliği: İş dünyasında yaygın bir algı olarak, Z kuşağının geleneksel çalışma disiplinine uyum sağlamakta zorlandığı belirtiliyor.
