2025 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'ndan derlenen bilgiye göre, fikri mülkiyet hakları alanında yenilikçi fikir ortamının geliştirilmesi, hak sahiplerinin haklarının yurt içinde ve dışında etkin şekilde korunması, uygulanacak desteklerle yenilikçiliğe ve katma değerli küresel marka oluşturulmasına imkan sağlanması ve hak ihlallerine karşı etkin mücadele edilmesi ana hedefler olarak öne çıkıyor.
Patent başvuru sayıları Ocak-Ağustos 2023 döneminde 8 bin 415 iken bu yılın aynı döneminde 9 bin 628'e yükseldi. Söz konusu dönemde yerli patent başvuru sayısında artış olurken yerli faydalı model, marka ve tasarım başvuru sayısı düştü.
Toplam tescilli coğrafi işaret sayısı bu yıl 1632'ye ulaştı. 588 coğrafi işaret başvurusunun inceleme süreci devam ediyor. 26 olan AB'de tescilli coğrafi işaretli ürün sayısının ise yıl sonuna kadar 29'a, 2025'te 45'e ulaşması bekleniyor.
Yeşil ve dijital dönüşüm alanında ise tescil ve geçerli patent sayısının yıl sonuna kadar 3 bin 500'e, 2025'te 4 bin 850'ye ulaştırılması hedefleniyor.
Türkiye orijinli uluslararası patent başvuru sayısının da yıl sonunda 2 bin 100'e ve gelecek yıl 2 bin 900'e yükseltilmesi öngörülüyor.
FİKRİ MÜLKİYET ELÇİLERİ GELİYOR
Teknoloji firmaları başta olmak üzere fikri mülkiyet bilincinin ve yenilikçilik kültürünün artırılmasına özel önem veriliyor. Bu amaçla, ilk aşama firmaların gerçekleştirdiği buluşların, patent ve faydalı model başvurusuna dönüştürülmesi, ilk aşama firmaların teknoloji yeterlilik seviyesinin yükseltilmesi ve teknoloji transferinin gerçekleştirilmesi amacıyla TÜRKPATENT PATİKA "Patentle, Ticarileştir ve Kazan Projesi" geliştirildi.
TÜRKPATENT, zaman ve mekandan bağımsız bir dijital akademi kurulması için mayıs ayında çalışma başlattı. 10 bin lisanslı kullanıcının kullanabileceği ve sınai mülkiyete ilişkin 500 dakikalık etkileşimli ve animasyonlu içeriklerin, yazılı kaynakların ve "podcast"lerin yer alacağı platformun bu ay devreye alınması planlanıyor.
Lise ve üniversite öğrencilerinin fikri haklar konusunda bilgi sahibi olmalarının sağlanması, fikri hak bilincinin yaygınlaştırmalarının teşviki ve yetişmiş insan kaynağının ekosisteme kazandırılması amacıyla da "IP (Intellectual Property) Elçisi Projesi" geliştirildi.
Projenin ilk ayağı olan IP elçilerinin belirlenmesi ve eğitimlerin verilmesinin yıl sonuna kadar, IP elçilerinin liselerde yapacakları sunumların ise 2025'in ilk yarısında tamamlanması planlanıyor. Projenin pilot olarak Ankara'da 12 üniversitenin dahil olmasıyla başlatılması ve en az 50 lisede öğrenim gören 2 bin 500 öğrenciye sınai mülkiyet eğitimleri verilmesi hedefleniyor.
MÜZİKTE TELİF İZİNLERİ
Telif hakları alanında da çalışmalar yoğunlaştı. Konaklama tesislerinin turizm işletme belgesi işlemlerinde, telif izinlerinin alındığını gösterir müzik lisans belgesi uygulamasıyla telif lisansına sahip konaklama tesisi sayısı 12 bin 786'ya ulaştı. Bu gelişmeler ışığında Türkiye'de faaliyet gösteren 27 meslek birliği tarafından 2022'de elde edilen telif geliri 496 milyon lira iken bu tutar 2023'te yaklaşık yüzde 134 artışla 1,2 milyar liraya yaklaştı.
AR-GE VE TASARIM MERKEZLERİ
Özel sektör de AR-GE ve tasarım merkezleri alanında faaliyetlerini artırdı. Özel sektör AR-GE merkezi sayısı eylül ayı itibarıyla 323'e ulaştı. Merkezlerdeki toplam personel sayısı 86 bine, patent başvurusu 26 bine ve tescil edilen patent sayısı 14 bine yaklaştı.
Özel sektör tasarım merkezlerinin sayısı ise eylül itibarıyla 333 oldu. 8 binden fazla kişinin çalıştığı bu merkezlerde eylül itibarıyla yapılan patent başvurusu 581'e, tescil edilen patent sayısı ise 277'ye yükseldi.
