ABD Başkanı Donald Trump, koltuğa oturduğu günden bu yana ticaret savaşlarında yeni cepheler açıyor. Dün akşam son olarak adını 'kurtuluş günü' (liberation day) olarak koyduğu 2 Nisan'da tüm dünyaya gümrük vergilerini açıkladı. Dünyayı bir yılda 1.4 trilyon dolar fakirleştireceği hesaplanan bu savaştan Trump tarafının beklentisi ise yılda ortalama 600 milyar dolarlık gelir. Beyaz Saray Danışmanı Peter Navarro, vergilerden önümüzdeki on yılda 6 trilyon dolar gelir getirmesini beklediğini açıklamıştı. Ancak hem Avrupa hem Asya hem de ABD'deki ekonomistlerin ortak görüşü bu savaşın en çok ABD ekonomisini vuracağı yönünde.
10 YILDA 6 TRİLYON $ İDDİASI
Trump'ın dün Beyaz Saray'da Rose Garden'da açıkladığı dünyaya yayılan gümrük vergileri Aston İşletme Okulu ekonomistlerine göre, 1.4 trilyon dolarlık küresel refah kaybına yol açacak. 10 yılda 6 trilyon dolar vergi geliri hedefleyen Navarro'nun yılık 600 milyar dolarlık rakamı nasıl hesapladığı net değil. Çünkü tarifelerin maliyeti nedeniyle fiyatlar artarsa, Amerikalıların bu kadar çok ithal mal satın almaya devam edecekleri de net değil. Navarro'nun tahminine ulaşmak için, 2024 yılında ABD'li işletmeler ve tüketiciler tarafından ithal edilen 3.3 trilyon dolarlık malın neredeyse tamamına yüzde 25 oranında gümrük vergisi uygulanması gerekecek.
60 ÜLKEYE YÜKSEK VERGİ
Hindistan, Güney Kore, Çin, Malezya, Vietnam gibi birçok ülkenin adını sayan ve bu ülkelerin ABD'ye yüksek vergi uyguladıklarını söyleyen Donald Trump, Türkiye dahil tüm ülkelere en düşük yüzde 10'luk vergi koyduklarını söyledi. Yüzde 10'luk temel verginin dışında 60 ülkeye çok daha yüksek oranlarda gümrük vergisi getirilecek. Örneğin; Çin'e yüzde 34, AB'ye yüzde 20, Hindistan'a yüzde 26, Vietnam'a yüzde 46, İsviçre'ye yüzde 25. Trump, "2 Nisan 2025, Amerikan sanayisinin yeniden doğduğu gün, Amerika'nın kaderinin geri alındığı gün ve Amerika'yı yeniden zenginleştirmeye başladığımız gün olarak sonsuza dek hatırlanacak" dedi. Yeni vergilerin bugünden itibaren yürürlüğe gireceğini belirten Trump, otomobil ithalatına yüzde 25'lik gümrük vergilerinin gece yarısından itibaren başlayacağını doğruladı. ABD'li şirketlerin hiçbirinin başka ülkelere gitmesine izin vermeyeceklerini belirten Trump, "Yakında bu vergilerden muafiyet istemek için arayacak olan tüm yabancı cumhurbaşkanlarına, başbakanlara, krallara, kraliçelere, büyükelçilere ve diğer herkese diyorum ki, kendi vergilerinizi sonlandırın, bariyerlerinizi kaldırın, para birimlerinizi manipüle etmeyin" dedi. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde, Trump'ın duyurduğu yeni vergilerin dünyada olumsuz yansımalara neden olacağını söyledi.
PİYASALAR KÖTÜ KARŞILADI
ABD ve Avrupa borsaları da dün günü, Başkan Donald Trump'ın kurtuluş günü olarak adlandırdığı yeni gümrük vergileri paketi öncesinde eridi. Piyasalardaki iniş çıkış, Goldman Sachs'ın tarifeleri gerekçe göstererek önümüzdeki yıl içinde resesyon olasılığını yüzde 20'den yüzde 35'e çıkarmasından bir gün sonra geldi. Avrupa borsaları yüzde 1'e yakın düşüş yaşadı. ABD'de de düşüşler yüzde 1'lere yaklaştı. Yatırımcıların daha güvenli varlıklara yönelmesiyle 10 yıllık Hazine tahvilinin getirisi dün yüzde 4.13'e kadar geriledi.
SALDIRILARA ÜLKELERDEN MİSİLLEME GELDİ
Çelik ve alüminyum: ABD'nin tüm ülkelerden çelik
ve alüminyum ithalatına uyguladığı
yüzde 25 oranındaki gümrük
vergisi, 12 Mart Çarşamba günü
yürürlüğe girdi.
Avrupa Birliği: AB, metal
korumacılığına karşı nisandan
itibaren 28 milyar dolarlık ABD
malına tarifelerle karşılık verdi.
Ancak bazılarının uygulanmasını
nisan ortasına kadar erteledi. Bu
ertelemelere Trump'ın Avrupa
içkilerine yüzde 200 tarife
tehdidinde bulunmasına yol
açan Amerikan viskisine
yüzde 50 vergi de dahil.
Kanada ve Meksika: Trump'ın
ABD'li komşularına
uyguladığı yüzde
25'lik vergiler,
4 Mart'ta
yürürlüğe
girdi. Sadece iki gün sonra Trump,
ABD'nin ABD-Meksika-Kanada
Anlaşması'na (USMCA) uygun mal
ve hizmetlere uyguladığı tarifeleri
2 Nisan'a kadar durduracağını
açıkladı. Kanada ise çelik ve
alüminyum tarifelerine yaklaşık
20 milyar dolarlık ABD malına
yeni vergilerle karşılık verdi.
Çin: Trump, ilk döneminde
yürürlüğe giren mevcut yüzde
10'luk vergilere ek olarak yaklaşık
yüzde 20'lik yeni genel vergileri
yürürlüğe koydu. Çin, 10 Mart
Pazartesi günü yürürlüğe giren
tavuk ve domuz eti gibi ABD
çiftlik ürünlerine yüzde 15'e
kadar vergilerle yanıt verdi.
Venezuela: Trump,
ABD'nin Venezuela'ya ikincil
tarife uygulayacağını açıkladı.
Venezuela'dan petrol veya
doğalgaz satın alan herhangi bir
ülke, ABD ile ticaret yaparken
yüzde 25 vergiyle karşı karşıya
kalacak.
ABD, BAZI TÜRK FİRMALARININ ÖNEMLİ PAZARLARINDAN
ABD, 2024'te 37.2 milyar dolarlık ihracatla rekor kıran otomotiv sektörünün dokuzuncu en büyük pazarı oldu. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, 2025'in ilk iki ayında ise 10'uncu sırada yer aldı. 2024'te ABD'ye gerçekleşen ihracat 1.2 milyar dolar oldu. 2025 Ocak-Şubat aylarında ise ihracat yüzde 4 artarak, 198 milyon dolara ulaştı. ABD'ye yapılan ihracatın payı yüzde 3.3 oldu. Türkiye'nin bu ülkeye ihracatını ağırlıklı olarak aksam ve yedek parça oluşturuyor. Ancak, Temsa gibi otobüs üreticileri de ABD'ye ihracat yapıyor. Hatta ABD, Temsa'nın önemli pazarları arasında bulunuyor. 2024'te ABD pazarında yüzde 49 büyüyen Temsa, kendi segmentinde yüzde 15'e varan pazar payına sahip. Uzun yıllardır bu ülkede bulunan şirket, ihracatta ABD'yi kilit pazarlardan biri olarak görüyor. Son birkaç yıldır e-Jest minibüslerle Kanada'nın elektrikli mobilite dönüşümüne imza atan Karsan da, ABD pazarını hedefine almıştı. 2024'te ABD pazarı için distribütörlük anlaşması imzalayan şirket, ülkede hızlı büyümeyi hedefliyordu.
