İstanbul'da yaşanan taksi ve trafik sorununun çözümü için dünyanın 150 ülkesinde uygulanan 'Paylaşımlı Yolculuk' sistemini öneren Martı'nın Kurucusu Oğuz Alper Öktem, "Bu konuda yönetmelik çıkarsa paylaşımlı araç kullanımı teşvik edilir, trafik yoğunluğu azalır, çevreye duyarlı ulaşım modeliyle vatandaş da devlet de kazanır" dedi.
İstanbul'daki taksi sorunu herkesin bildiği bir gerçek... Sizce taksi sayısını artırmak çözüm mü?
Şehirde yaklaşık 19 bin taksi var, bu plakalar 3.200 taksi ağasının elinde. Plakalar bir rant aracı olarak muamele görüyor, kiralanıyor ve 30 bin kadar taksi şoförü sistem içinde köleleştiriliyor. İstanbullu ise kötü hizmet alıyor. Sadece taksi sayısını artırmak, bu karmaşık problemin çözümü için yeterli değil. Biz Martı olarak, trafikteki araçların daha verimli kullanılmasını, trafik yoğunluğunun azalmasını ve çevre dostu bir ulaşım şeklinin teşvik edilmesini hedefliyoruz. İstanbul'da sarı taksi plakalarının büyük bir kısmının bedelsiz el değiştirdiğini ve plaka sahiplerinin bu gelirlerin büyük bir kısmını beyan etmediğini görmekteyiz. Bu, ciddi bir vergi kaçağı sorununu da beraberinde getiriyor. Taksi plakalarının çok küçük bir grubun elinde toplanması, emekçilerin haklarının da ihlal edilmesine yol açıyor. Daha fazla taksi plakası, bu sorunları çözmeyecek, daha da derinleştirecektir. Güvenlik sorunu da önemli bir mesele. Şu anki sistemde, hangi taksi şoförünün hangi yolculuğu yaptığına dair net bir kayıt bulunmuyor. Bu da adli vakalarda sorumluların tespit edilmesini zorlaştırıyor. TAG gibi dijital sistemler ise her şoförün kimliğini, ruhsatını ve her yolculuktan önce selfie çekilmesini gerektirerek bu güvenlik sorununu çözüme kavuşturuyor. Taksi sorununu çözmek için dünyanın gelişmiş ekonomilerinde olduğu gibi paylaşımlı yolculuk yönetmeliğinin çıkarılması gerek.
Nedir bu Paylaşımlı Yolculuk Yönetmeliği?
Paylaşımlı Yolculuk Yönetmeliği, Martı TAG olarak bizim için sadece bir hizmet değil, aynı zamanda bir misyon. Bu yönetmelik, şehir içi ulaşımda devrim niteliğinde bir dönüşümün kapısını aralıyor. Bu yönetmelik, paylaşımlı araç kullanımını teşvik ederek, trafik yoğunluğunu azaltmayı, çevreye duyarlı bir ulaşım modelini desteklemeyi ve herkes için daha adil, erişilebilir bir ulaşım sistemi oluşturmayı hedefliyor.
Dünyada bu sistem var mı?
2009'dan bu yana dünyada uygulanan yeni nesil çevreci taşımacılık türü... Bugün 150'den fazla ülkede bu hizmet sunulabiliyor. Kişi başı geliri 2 bin doların üzerinde olan tüm ülkelerde Paylaşımlı Yolculuk yasal... 6 kıta içinde sadece Antartika'da yok. Bugün Türkiye'de Paylaşımlı Yolculuk'un olmaması renkli TV'nin ya da internetin olmaması gibi bir şey...
Bu sistemde güvenlik nasıl?
Yönetmelik, tüm paylaşımlı yolculuk hizmetlerinin, sürücülerin ve yolcuların kimliklerinin doğrulanması gibi standart güvenlik protokollerini zorunlu kılarak, yolculuk deneyimini daha güvenli hale getirecek.
VATANDAŞA UYGUN MALİYET SAĞLAR
Şu anda durum nasıl?
Şu anki sistemde, taksi plakalarının büyük bir kısmı kayıt dışı ekonomi içinde. Bu durum ciddi bir vergi kaybına neden oluyor. Yönetmelikle birlikte, tüm yolculuklar dijital olarak kaydedilecek ve devlet, hak ettiği vergi gelirlerini toplayabilecek. Yönetmelik, daha fazla rekabeti ve hizmet kalitesini teşvik edecek. Taksiciler ve paylaşımlı yolculuk hizmetleri arasındaki rekabet, her iki tarafın da hizmet kalitesini yükseltmesine ve daha iyi müşteri deneyimleri sunmasına yardımcı olacak. Yönetmelik, herkes için ulaşımın daha erişilebilir ve uygun maliyetli olmasını sağlayacak. bu yönetmelik, sadece Martı TAG için değil, tüm ulaşım sektörü için yeni bir çağın başlangıcı olacak.
VERGİ KAYBI ÖNLENİR
Vergi kazancına vurgu yaptınız. Burayı biraz açalım mı?
Dijitalleşmeyle her yolculuk kayıt altına alınır. Bu durum, devletimizin vergi kaybını önemli ölçüde azaltır. Geleneksel taksi sisteminde, birçok işlem kayıt dışı kalabiliyor. Dijital sistemde her işlem kayıt altında olduğundan, bu yolculuklardan elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi daha kolay ve etkin bir şekilde yapılabilir. Dijital sistemler, şeffaflığı ve denetlenebilirliği artırır. Bu sayede, hem yolcuların hem de sürücülerin hakları daha iyi korunur. Devletin ulaşım sektörünü denetleme kapasitesi artar. Ekonomimize yeni iş imkânları sunulur. Bu da işsizlik oranını azaltır.
SEÇMENİN % 22'Sİ 'OY TERCİHİMİ KESİNLİKLE ETKİLER' DİYOR
Taksi ve ulaşım sorununun çözümü için etkin öneriler yerel seçimlerde etkili olur mu sizce?
Kasımda İstanbul Ekonomi Araştırma'ya anket yaptırdık. 38 ilçede 2002 kişiyle konuştular. 'Yerel seçimlerde taksi sorununun çözümüne ilişkin vaatler oy tercihinizi ne derece etkiler' sorusuna katılımcıların % 37'si 'hiç etkilemez', % 40'ı 'biraz etkiler', % 22'si ise 'kesinlikle etkiler' yanıtını verdi.
