İklimi, coğrafyası, yöresel ürün çeşitliliği ile Türkiye, tam bir tarım zengini olarak görülüyor. Bugüne kadar zeytinyağından fındığa, incirden baklavaya, tarhanadan sarımsağa 21 ürün Avrupa Birliği'nden coğrafi işaret tescili aldı. Türk Patent ve Marka Kurumu'nun verilerine göre, bin 565 ürüne coğrafi işaret tescili verildi. 653 ürünün işlemleri devam ediyor. 2014'te coğrafi işaret için 72 ürün başvurusu yapılmış, 6 ürüne tescil verilmişti. 2020'de 478 başvuru, 161 tescil; 2021'de 577 başvuru, 352 tescil yapıldı. 2023'te 385 ürün için başvuru yapıldı ve 209 ürün tescil aldı. Türkiye'de 2 bin 500 civarında ürünün coğrafi tescil alabileceği belirtiliyor.
İLKİ ANTEP BAKLAVASIYDI
Avrupa Komisyonu tarafından tescil edilen ilk Türk ürünü 2013'te Antep baklavası olmuştu. Daha sonra 2015'te Aydın inciri, 2017'de Malatya kayısısı tescil edildi. 2023'te 10 ürün tescil aldı. 2024'te de tescil alan ürün sayısının artması bekleniyor. Avrupa Komisyonu tarafından coğrafi tescili onaylanan 21 üründen 6'sı zeytin ve zeytinyağı. İl bazında ise inciri, kestanesi ve memecik zeytinyağı ile en fazla tescil alan il Aydın oldu.
250 MİLYAR $'LIK PAZAR
Dünyada 10 bini aşkın coğrafi işaretli ürün var. Pazarın büyüklüğü de 250-300 milyar dolar. Coğrafi işaret hem ürüne koruma sağlıyor hem de bu ürünler daha yüksek fiyata satılıyor. Taklit ve tağşiş edilmesi engelleniyor. Avrupa Birliği'nde coğrafi işaret tescili için çiftçiler, çiftçi örgütleri başvuruyor. Coğrafi işaret alınan ürünler koruma altına alınıyor. Türkiye'de ise coğrafi işaret tescili ağırlıklı olarak ticaret ve sanayi odaları, borsalar, belediyeler, valilik, kaymakamlık gibi kamu veya kamu niteliğindeki kurumlar tarafından alınıyor. Avrupa Komisyonu tarafından tescil edilen Türkiye'nin ilk geleneksel ürünü ise "döner" oldu. Avrupa Birliği'nin 24 Nisan 2024 tarihli Resmî Gazetesi'nde yayınlanan tescil kararı 3 aylık askı süresinde itiraz olmazsa tescil kesinleşecek. Avrupa Birliği'nde coğrafi tescil süreci tamamlanarak Avrupa Birliği Resmi Gazetesi'nde yayınlanan ve 3 ay süre ile askıya çıkarılan ve itiraz olmazsa tescili kesinleşecek 4 ürün var. Bu ürünler; Bingöl balı, Bursa siyah inciri, Söke pamuğu ve Konya hüyük çileği. Söke pamuğu tescili kesinleşirse Avrupa'dan coğrafi işaret alan ilk pamuk olacak. 1-Antep baklavası/Gaziantep baklavası 2- Aydın inciri 3-Malatya kayısısı 4- Aydın kestanesi 5- Milas zeytinyağı 6- Bayramiç beyazı 7- Taşköprü sarımsağı 8- Giresun tombul fındığı 9- Antakya künefesi 10- Gemlik zeytini 11- Suruç narı 12- Çağlayancerit cevizi 13- Edremit zeytinyağı 14- Maraş tarhanası 15- Edremit körfezi yeşil çizik zeytini 16- Ezine peyniri 17- Milas yağlı zeytini 18-Ayaş domatesi 19- Aydın memecik zeytinyağı 20- Safranbolu safranı 21- Araban sarımsağı
İŞTE AB'DEN TESCİL ALAN ÜRÜNLER
1-Antep baklavası/Gaziantep baklavası 2- Aydın inciri 3-Malatya kayısısı 4- Aydın kestanesi 5- Milas zeytinyağı 6- Bayramiç beyazı 7- Taşköprü sarımsağı 8- Giresun tombul fındığı 9- Antakya künefesi 10- Gemlik zeytini 11- Suruç narı 12- Çağlayancerit cevizi 13- Edremit zeytinyağı 14- Maraş tarhanası 15- Edremit körfezi yeşil çizik zeytini 16- Ezine peyniri 17- Milas yağlı zeytini 18-Ayaş domatesi 19- Aydın memecik zeytinyağı 20- Safranbolu safranı 21- Araban sarımsağı
