Türkiye'nin gayrisafi milli hasılasının yüzde 4.5'ini, istihdamın da yaklaşık yüzde 15'ini oluşturan, 30 milyar dolara yakın ihracat gerçekleştiren tarım, son yıllarda bankacılık sektörünün de ilgi odağı haline geldi. Özellikle son 5 yıldır, kamu bankalarının lokomotifliğinde, tarımın finansmanı noktasında oldukça aktif bir rol üstlenen bankacılık sektörünün toplam kredi hacminde tarım sektörünün ağırlığı her geçen gün artıyor.
5 YILDA % 581 BÜYÜME
Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre, tarım sektöründe Mart 2019'da 97.9 milyar lira olan nakdi kredi hacmi, Mart 2024'te ise 667.6 milyar liraya ulaştı. Tarım sektörünün kredi hacminin yüzde 581.6 büyüdüğü, başka bir ifade ile 7 kata yakın arttığı bu dönemde, bankacılık sektörünün toplam kredi hacmindeki büyüme ise yüzde 424 oldu. Sektörün Mart 2019'da 2.5 trilyon lira olan kredi toplamı, Mart 2024'te 13.3 trilyona kadar ulaştı.
SEKTÖRE 2 KAT FART ATTI
Son 10 yıllık döneme bakıldığında ise, tarım kredilerindeki büyümenin ivmesi daha net ortaya çıkıyor. Mart 2014'te 39.9 milyar lira seviyesinde bulunan tarım kredilerinde 10 yıllık büyüme yüzde 1.571'e ulaştı. Tarım kredilerinin 17 kat arttığı bu dönemde bankacılık sektörünün toplam nakdi kredi büyümesi ise yüzde 909 olarak gerçekleşti. Tarım kredilerindeki büyüme, bankacılık sektörünün toplam kredi hacmindeki büyümenin 2 katına yakın oldu.
BATIK ORANI ÇOK DÜŞÜK
Bankaların tarım kredilerinde rekor büyümeler yaşanırken, sektörün tasfiye olunacak kredi hacmi ise düşmeye devam ediyor. Mart 2020'de 6 milyar lira ile yüzde 3.5 olan tasfiye olunacak krediler, Mart 2024'te 2 milyar 93 milyon liraya indi. Tasfiye olunacak kredilerin oranı yüzde 0.9'a geriledi. Söz konusu oran Mart 2019'da yüzde 3.8'e kadar yükselmişti. Bankacılık sektörünün toplam tasfiye olunacak kredi hacmi ise Mart 2024 itibarıyla 238 milyar lira ile yüzde 1.8 seviyesinde bulunuyor.
KADINLARA POZİTİF AYRIMCILIK
Kadın ve genç çiftçilerin sayısında artış için hem kamu hem de bankalar özel bir hassasiyet gösteriyor. Projelerin yaygınlaşması için kadınlar ve genç çiftçiler için özel ürünler geliştiriliyor. Ürünlerin pazarlanması, yeni pazarlara ulaştırılıp satılması, satış kooperatifleri aracılığıyla geniş kitlelere ulaşması gibi konularda aktif rol oynuyorlar. Kadın kooperatifleri başta olmak üzere kadın çiftçilere tüm bankacılık taleplerinde öncelik tanınıyor.
TÜRKİYE'NİN PAYINDA ARTIŞ VAR
2003 yılında 567 milyar dolar olan dünya tarım ve gıda ürünleri ihracatı, 3.5 kat artarak yaklaşık 2 trilyon dolar seviyesine çıktı. Türkiye küresel ısınma, salgın ve bölgesel çatışmalar gibi pek çok değişkenin etkilediği bu son derece önemli pazarlardan aldığı payı özellikle son 5 yılda istikrarlı olarak artırdı. 2002 yılında dünya tarım ihracatından alınan pay yüzde 0.77 iken yüzde 85 oranında artarak 2022 yılında yaklaşık yüzde 1.5'e yükseldi. Türkiye'nin yıllık tarımsal üretimi 58.6 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Türkiye bu üretimle dünyada 7'nci, Avrupa'da birinci sırada yer alıyor. 2002 yılında 3.7 milyar dolar olan tarım ve gıda sanayisi ürünleri ihracatı 2023'te yüzde 726'lık bir artışla 31 milyar dolar seviyesine yaklaştı.
ÖZEL KART SİSTEMLERİ
Tarımı destekleyen en önemli bankacılık ürünlerinden biri de kartlar ve ödeme sistemleri. Tarım üreticilerine özel tohum, fide, gübre, zirai ilaç, mazot, yem, tarım ekipmanı vb. harcamaların finansmanı amacıyla ödeme sistemleri kullanılıyor. Ayrıca mobil uygulamalar ile çiftçilerin üretimi hangi dönemde hangi gübreden ne kadar kullanması gerektiğinden ne zaman sulama yapması gerektiğine kadar tüm teknik bilgiler bildirim olarak çiftçiye geliyor. Meteorolojik ve uydu verilerini de anlık takip ediliyor. Dolu, don, sel vb. riskler için uyarı bildirimleri gönderiliyor.
