Çalışanın ücreti, çalışma süresi, izni, sosyal hakları iş sözleşmeleriyle düzenlenirken, hem çalışan hem de işveren hakları İş Kanunu ile koruma altında bulunuyor. Geçerli mazeret olmadan işe geç kalınması, devamsızlık iş sözleşmesinin feshine imkân tanırken, İstanbul gibi büyükşehirlerde yaşanan trafik sorunu nedeniyle geç kalınması Yüksek yargı tarafından bu kapsamda değerlendirilmiyor. İşyerinde çalışanın dedikodu yapması haklı fesih nedeni kabul ediliyor.
İŞ YERİNDE UYUMA
Haklı nedenle fesih yönünden bir aylık süre iş sözleşmesinin feshedildiği tarihte işlemeye başlıyor. Geçerli nedenle fesihte ise bu süre süre sözleşme iptal bildiriminin yapıldığı anda işliyor. Çalışanın işyerinde uyuması, iş güvenliğini tehlikeye sokan herhangi bir duruma yol açmasa da geçerli nedenle fesih sebebi olabiliyor. Geçerli nedenle feshi durumunda işe iade davası açma hakkı bulunduğu gibi ihbar, kıdem tazminatını alabilir. İşveren, verimlilik, kârlılık kapsamında çalışma koşullarında değişiklik yapabilir. Ancak tek taraflı olarak değişikliğe gidip çalışma koşullarının ağırlaştırılması İş Kanunu'na göre haklı fesih nedeni oluşturuyor. Durumun çalışana yazılı olarak bildirilerek, onayının alınması zorunlu olup, işçi kabul etmezse iş sözleşmesi bildirim süresine uyularak feshedilebilir. Bu durumda çalışan dava açabilir.
Çalışanı zor durumda bırakan esaslı değişiklikler nedeniyle işten çıkarılan çalışanın kıdem, ihbar tazminatının ödenmesi gerekiyor. Sigortasız çalışmaların belgelerle kanıtlanması gerekiyor. Böylece geriye dönük olarak sigortalılık sağlanacağı gibi kıdem tazminatı alma hakkı da doğar. Belgeyle kanıtlama imkânı olmayanların hizmetlerinin geçtiği yılın sonunda başlayarak 5 yıl içinde iş mahkemesine başvurarak hizmet tespit davası açılması gerekiyor. Mazeret olmadan keyfi devamsızlık fesih nedeni olabilir.
ÇALIŞMA SÜRESİ TEK TARAFLI ARTIRILAMAZ
TEK taraflı olarak toplam çalışma süresi artırılamaz, ücrete etki edecek şekilde de azaltılamaz. Çalışanlar da işverenin yönetim hakkı çerçevesinde verdiği işe başlama, bitiş, yemek, dinlenme saati gibi kurallara uymak zorunda. Bunlara uyulmaması işverene haklı ya da geçerli fesih hakkı verir. İş Kanunu'nun 25. Maddesine göre görevleri anımsatıldığı halde yapmamakta ısrar edilmesi haklı fesih nedeni doğurur.
