Salçalık domatesin tarladaki fiyatı maliyetin altında kalınca isyan eden çiftçiye Ticaret ve Tarım Bakanlıkları sahip çıktı. Geçen hafta SABAH'ın da gündeme taşıdığı çiftçi eylemleri ve domatesin tarlalara dökülme görüntülerinin ardından harekete geçen Ticaret Bakanlığı, tüm salça fabrikalarını mercek altına aldı. Çiftçiyle yapılan sözleşme şartlarına uymayan fabrikalara müfettiş gönderildi. Bakanlık, sözleşmesi olduğu halde gereğini yapmayan salça fabrikalarını haksız ticari uygulama kapsamında inceliyor. İncelemelerin ardından çiftçiyi mağdur eden salça fabrikalarıyla ilgili yasal işlem başlatılacak. Haksız bulunan fabrikalara ürün değeri kadar ceza kesilecek.
NE YAPILACAK?
Ticaret Bakanlığı, şikâyet gelen tüm salça fabrikaları incelemeye alacak. Sözleşme bedelini çiftçiye ödemeyen fabrikalara da birkaç koldan ceza uygulayacak. Süresinde ödenmeyen tutarı geçmemek üzere otuz güne kadar süre aşımında her bir gün için bu tutarın binde beşi, otuz günden sonraki süre aşımında her bir gün için süresinde ödenmeyen tutarın yüzde biri oranında, ceza kesilecek. Ayrıca haksız ürün iadesinde iade edilen ürünün değeri kadar ceza verilecek.
NE YAŞANMIŞTI?
Geçen hafta Balıkesir bölgesinde salçalık domates üreten üreticiler, salça fabrikalarının sözleşme taahhüdünü yerine getirmediği gerekçesiyle eylem yapmıştı. Üreticiler, salçalık domatesin kilogramda üretim maliyetinin 2.5 lira olduğunu, fabrikaların yılbaşında ürünü 3.75 TL'den almak üzere sözleşme yaptığını ancak bu sözleşmenin gerekliliğini yerine getirmediğini açıklamıştı. Bu durum üzerine Tarım Bakanlığı devreye girmiş, ürünün bir kısmını Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıyla üreticiden almıştı.
SÖZLEŞMELER TEK TARAFLI
Domates için hem Ticaret hem de Tarım Bakanlıkları ile görüştüklerini aktaran üreticiler, sorunun çözümü için çalışıldığını anlattı. Salçalık domateste sözleşmeli üretim yapıldığını anlatan Balıkesir Bandırma Ziraat Odası Başkanı Süleyman Dönmez, "Ancak sözleşmeleri bazı salça fabrikaları kendileri hazırlıyor. Dolayısıyla sözleşme maddeleri de kendi menfaatlerine göre şekilleniyor. Tarım Bakanlığı bu sorun üzerine sözleşme hazırladı. Ancak fabrikalar bu sözleşmeyi dikkate almadı, üreticiye kendi hazırladıkları sözleşmeleri dayattı" dedi.
ZER SALÇA'YA MÜFETTİŞ GÖNDERİLDİ
Geçtiğimiz günlerde 3 TIR domatesin taş ocağına dökülmesine yönelik yayılan sosyal medya videosuyla ilgili Ticaret Bakan Yardımcısı Mahmut Gürcan sosyal medya hesabından bir açıklama yaptı. "Sosyal medyada yer alan bir videoda, bir üreticinin yaklaşık 3 TIR domates döktüğü görülmüş olup bunun üzerine ivedi bir şekilde Ticaret Bakanlığımızca konu hakkında inceleme başlatılmıştır" denilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi: "Olayın, 02.08.2024 tarihinde Manisa ili Gölmarmara ilçesinde gerçekleştiği tespit edilmiş olup hemen 42 AFZ 894 plakalı TIR'ın şoförü Özgür Çakmak'a ulaşılmıştır. Şoförlerle yapılan görüşmede, dökülen ürünün Hüseyin Çavuş ve Saitcan Cavuş isimli çiftçilere ait olduğu ve Zer Salça Konserve Gıda San. ve Tic. A.Ş. ile adı geçen çiftçiler arasında yapılan sözleşme gereğince 160 ton salçalık domatesin çiftçilerin talimatıyla fabrikaya götürdüklerini ancak, anılan fabrikanın sadece 50 ton domatesi kabul edip gerisini çeşitli nedenlerle reddettiğini, bunun üzerine zarar eden çiftçilerin bu duruma kızarak elindeki domatesleri Gölmarmara Belediyesi'nden de izin alarak taşocağı civarındaki bir yere dökmeleri için kendilerine talimat verdiğini beyan etmişlerdir. Akabinde adı geçen çiftçilere de ulaşılmış ve bu durum onlar tarafından da teyit edilmiştir. Bu itibarla, Zer Salça Konserve Gıda San. ve Tic. A.Ş.'nin incelenmesi amacıyla bir Ticaret Müfettişi görevlendirilmiştir."
