Yüzyılın deprem felaketi ile sarsılan Türkiye, olası İstanbul depremi için hazırlıklarını tüm hızıyla sürdürüyor. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bünyesinde oluşturulan Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli'nin önceki gün gerçekleştirilen 3'üncü toplantısında bilim insanları ve akademisyenlerden oluşturulan 13 kurulun yönlendirmeleriyle depreme hazırlık çalışmalarında yol haritası netleşmeye başlıyor. Bayramdan sonra yapılacak ve iki gün sürecek çalıştayla, mevcut durumun yönetimi, yeniden inşa sürecinde uygulanacak politikalarla, dirençli şehirlerin oluşturulması konusu netliğe kavuşturalacak.
İTÜ'DEN ÖNEMLİ ADIM
SABAH'a açıklamalarda bulunan kurul üyeleri, toplantıda Kahramanmaraş merkezli büyük depremi odağına alan ve olası İstanbul depremine kapsamlı hazırlıkları içeren çalışmaların bilimin ışığında ele alındığını söyledi. Toplantı ile ilgili değerlendirmelerini aldığımız Deprem ve Yer Bilimleri Kurulu Üyesi Prof. Dr. Cenk Yaltırak, "Son yaşadığımız depremle doğa bize çıtasının ne kadar yüksek olduğunu gösterdi. Bizim de o çıtaya göre kendimizi düzenlememiz lazım. Zararın neresinden dönerseniz kârdır" dedi. Bilim insanları olarak hazırlık sürecine her türlü katkıyı sunmaya hazır olduklarını anlatan Yaltırak, şunları anlattı: "Depreme hazırlık konusunda kaybedecek zamanımız yok. Benim de görev yaptığım İstanbul Teknik Üniversitesi'nde (İTÜ) Aktif Fay Tehlikesi ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi'nin (UYGAR) kurulması konusunda senato kararı alındı. Şimdi YÖK onayını bekliyoruz. Şüphesiz bu merkez olası İstanbul depremine hazırlık sürecinde büyük önem taşıyor. Mevcut durumda bir bölgede bulunan binalar aynı kriterlere göre değerlendiriliyor. Bu merkez sayesinde kentsel dönüşüm konusunda noktasal performans devreye girecek. Yapacağımız çalışma bize bina bazlı değerlendirme imkânı sunacak. Bütün binalar aynı kritere göre değerlendirilmeyecek. Bir binanın kentsel dönüşüme girip girmeyeceği belirlenecek. İvme ve performans ilişkisine bakma imkânı elde edeceğiz. Deprem riski taşımayan yerler ayıklanacak. Evinizin tabanı hangi ivmeyi oluşturacak bileceksiniz. Milli servet heba olmayacak."
360 DERECELİK BÜTÜNCÜL YÖNTEM HEDEFİ
İlki İstanbul'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ikincisi Gaziantep'te düzenlenen Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli'nin üçüncü toplantısında şehirlerin ihya ve inşası, mekansal planlama, hasar tespit, tarihi ve kültürel mirasın korunması, akıllı şehirler, atık yönetimi, iklim dostu şehirler, kriz iletişimi gibi farklı alanlarda uzmanlar ve bürokratların yer alacağı çalışma grupları oluşturuldu. Deprem dışında yangın, sel, heyelan, iklim kriziyle mücadele politikalarının belirlenmesinde de aktif rol oynayacak kurulda, inşaat mühendisi, jeolog, şehir planlamacısı, sosyolog, mimar, kentsel dönüşüm, atık yönetimi, iklim bilim ve iletişim uzmanlarından oluşan akademisyenler yer alıyor. Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde gerçekleştirilen toplantının kapanışında bir konuşma Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, şunları kaydetti: "Dere yataklarının yapılaşmaya açılmaması konusunda gerekli tüm yaptırımları uygulayacağız. Yapı Sağlığı İzleme Sistemlerini hayata geçireceğiz. Türkiye'de tüm binalar periyodik muayenelere tabi olacak."
VERİ SONUCA ULAŞTIRIR
DEPREME hazırlıkta veri oluşturmanın büyük önem taşıdığını söyleyen Coğrafi ve Bilgi Sistemleri Kurulu Üyesi Prof. Dr. Tahsin Yomralıoğlu, şunları kaydetti: "Biz sürece bilgi teknolojileri ile oluşturulan veriler üzerinde yaptığımız çalışmalarla katkı sunuyoruz. Bina ve yapıların haritaları, uydu görüntülerini matematiksel parametrelerle değerlendiriyoruz. Yeni yapı yapılacak alan ve hafriyat dökülecek yerlerin seçimi için de veri tabanı büyük önem taşıyor. İkinci amacımız da dijital anlamda kentleri yeniden oluşturmak. İstanbul depreminde yapı stokuna bağlı olarak ulaşımı yönetmek önemli. Çalıştayda diğer gruplara ne tür detayda bilgi ve veriye ihtiyaçları olup olmadığını soracağız. Depremde hız çok önemli. Bunu ancak veri ve güncel bilgi ile sağlayabiliriz."
YOL HARİTASI BELİRLENİYOR
Riskleri hesaplayıp bunlara ilişkin önlem almak gerektiğini söyleyen Kentsel ve Kırsal Dönüşüm Kurulu Üyesi Prof. Dr. A. Menaf Turan ise deprem olmadan önce dönüşüme yönelik çalışmaların bitirilmesi gerektiği söyledi. Bakanlığın bu konudaki kararlılığına vurgu yapan Turan, şunları kaydetti: "Bizi kurtaracak olan kentsel ve kırsal dönüşümdür, bunu unutmamamız gerekiyor. Siyaset üstü olan bu konuda yapılacak mevzuat düzenlemeleriyle yasal zemin oluşturulmalı. Yeni finansman modelleriyle sürecin önündeki engellerin kaldırılmasını öneriyoruz. Çalıştayda kısa, orta ve uzun vadeli yol haritasının daha da netleşeceğini düşünüyorum."
