Pazardan manava, berberden tuhafiye ve otel lobilerine kadar birçok küçük işletmede artık para sayma makinesi var. Artan nakit kullanımı, yüksek komisyon oranları, IBAN kısıtlamaları, sahte para endişesi ve 200 liralık banknotların fiyatlar karşısındaki yetersizliği bu trendi hızlandırdı. Öyle ki, bu cihazlar artık yalnızca kırtasiye ya da teknoloji mağazalarında değil, zincir market raflarında da kendine yer buldu. Satış rakamlarına bakıldığında, para sayma makinesini 2025'in en çok satılan elektronik ürünü oldu. Kayıt dışını artıran bu sistemin ülkeye yönelik maliyeti ise henüz bilinmiyor. Özellikle dijital ödeme sistemlerinde yaşanan sınırlamalar ve komisyon yükleri, küçük esnafı yeniden nakde yöneltti. Bu dönüşüm, sokaktaki ticareti etkiliyor. Cihazlar artık sadece teknoloji mağazalarında değil, zincir marketlerde bile kolayca bulunabiliyor.
ÇANTA BOYUTUNDA DA VAR
Trendin hızlanması, yerli girişimcileri de harekete geçirdi. Son dönemde üretilen taşınabilir para sayma makineleri çanta boyutunda. USB ya da batarya ile çalışabiliyor. Bazı modeller Bluetooth bağlantısı ile mobil cihazlara anlık sayım raporları gönderebiliyor. Ünlü e-ticaret platformlarında bu cihazların satışları son üç ayda yüzde 400'e yakın artış gösterdi. Ürün yorumlarında, mahalle esnafları birbirlerine hangi modellerin daha dayanıklı veya sahte para konusunda daha hassas olduğu konusunda tavsiyede bulunuyor.
YAZAR KASA POS GİBİ OLDU
Küçük esnaf para sayma makinelerini sahteciliği önlemek için de kullandıklarını söylüyor. İstanbul Sarıyer'de pazarcılık yapan bir esnaf, küçük boyutlu para sayma makinesi kullandığını belirterek, "Eskiden hesap makinesiyle yetiniyorduk. Şimdi büyük paralar geliyor, sahte riski var. Günde binlerce TL sayıyoruz. Bu makineyle hem hızlı sayıyorum hem de sahte para varsa hemen uyarıyor" dedi. Sadece pazarlar değil, artık mahalle bakkalları, berberler, kırtasiyeler, tamirciler de bu cihazı tezgâhının bir köşesine yerleştirmiş durumda. Birçok zincir market, bu artan talebi fark ederek, para sayma makinelerini "en çok satan küçük elektronik" kategorisine dahil etti.
NEDEN ARTTI?
Uzmanlar, bu eğilimin temelinde ki nedenleri şöyle sıralıyor: Bankaların kredi kartı işlemlerinden aldığı yüzde 3.5-4.2 arası komisyon, küçük esnaf için ciddi bir maliyet kalemi. Üstelik ödemeler 30-45 gün arasında gecikmeli olarak hesaba geçiyor. Esnaf ile müşteriler arasında kullanılan kişisel IBAN'lı tahsilatlar yakın zamanda yasal düzenlemelere takılınca işletmeler yeniden nakde yöneldi. Özellikle 200 TL'lik banknotlara dair sahtecilik haberleri çoğalınca, para sayma makineleri aynı zamanda bir güvenlik aracı hâline geldi. Uzmanlar, "Küçük esnafın günlük operasyonlarına baktığımızda, güvenilir ve hızlı tahsilat büyük önem taşıyor. Ayrıca esnafa yüksek komisyon ödemek istemiyor" diye konuştu.
KAYIT DIŞI EKONOMİYİ BÜYÜTÜR
Mali müşavirler ise kayıt dışı ekonomiyi büyütmemek adına, bu tür cihazların vergi sistemleriyle uyumlu hâle getirilmesi gerektiğini savunuyor. Hızlı tahsilat, düşük maliyet ve güvenli işlem ihtiyacı, bu cihazı yalnızca bir elektronik değil yeni bir işletme refleksi hâline getirmiş durumda. Ancak kayıt dışını artıran bu sistemin ülkeye yönelik maliyeti ise bilinmiyor.
