Madencilik sektörü tüm dünya ekonomileri için vazgeçilmez. Bu ürünü vazgeçilmez kılan madencilerin de günümüz dünyasında önemi artıyor. Onlar 'asrın felaketi' olarak nitelendirilen Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinde binlerce hayatın kurtarılmasında önemli rol oynadı. Türkiye onlar sayesinde 'domuz damı' denen kurtarma yöntemini öğrendi. Enkaz altındaki binlerce kişinin umudu olan madenciler, mesleklerinde kazandıkları deneyimlerini kullanarak bugün birçok afette en ön safta yer alıyor.
EĞİTİMLERİN ÖNEMİ BÜYÜK
Muğla'da 2021 yılında 14 gün süren orman yangınlarında özverili bir mücadele örneği ortaya koyan madenciler bu yıl da yaz aylarında orman yangınlarının söndürülmesi için seferber oldu. Madencilerin büyük afetlerde sergilediği başarının arkasında ise mesleki tecrübelerinin yanında verilen eğitimler de var. Kaza ve afetlere karşı madencilerin her zaman hazır olması için sürekli eğitimler yapılıyor. Hatta bu amaçla 2019'dan bu yana Maden Kurtarma Yarışması düzenleniyor. Bu yılki yarışmalar ise Türkiye Madenciler Derneği tarafından (TMD) 17-20 Eylül tarihlerinde Kütahya Tavşanlı'da yapıldı. Türkiye'de ilk kez 2019'da düzenlenen Maden Kurtarma Yarışması'nda 5, 2022'de düzenlenen 2. Maden Kurtarma Yarışması'nda ise 10 ekip yarışırken bu yılki etkinlikte Türkiye'nin önde gelen madencilik şirketlerinden 100 kişilik 15 takım sahaya çıktı.
ALTI FARKLI KATEGORİ
Yarışmalar yerüstü arama kurtarma (deprem), yeraltı arama kurtarma (göçük), yerüstü yangın, araç kazasına müdahale, kimyasal olaylara müdahale (HAZMAT) ve takım yetkinliği olmak üzere 6 farklı kategoride gerçekleşti. Yarışmada yer alan madencilik şirketleri arasında Acacia, Çayeli Bakır, DEFAŞ, Esan Eczacıbaşı, Eti Krom, Gübretaş Maden, KİAŞ, Koza Altın, Lidya, Öksüt, Polyak Eynez, TÜMAD, TÜPRAG, TKİ ve TTK yer aldı. Ayrıca Dimin Madencilik, Gümüştaş ve Zenit Madencilik de gözlemci olarak etkinlikte yer aldı. Yarışma sonunda TÜPRAG ve Çayeli Bakır birincilği paylaştı.
ULUSLARARASI OLACAK
2 yılda bir tekrarlanan yarışmanın bir sonraki etkinlikte uluslararası hale getirilmesi planlanırken Türkiye Madenciler Derneği (TMD) Başkanı Mehmet Yılmaz yarışmanın amacını şöyle özetliyor: "TMD olarak yangın, sel, deprem ve benzeri büyük felaketlerde bu etkinlikler sayesinde oluşan iletişim ağının, bilgi ve beceri transferinin çok önemli olduğunu gördük."
ÜÇ BİN MADENCİYE TAM TEŞEKKÜLLÜ EĞİTİM
Yıl sonunda 3 bin madenci kaza ve afet eğitiminden geçecek. 6 Şubat depremlerinden sonra özellikle maden ekiplerinin gösterdiği başarıları, daha nitelikli ve kaliteli hale getirmek amacıyla çalışma yürüttüklerini söyleyen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Abdullah Tancan'ın verdiği bilgiye göre madenle ilgili kuruluşlarda 11 kurtarma eğitimi parkuru oluşturulacak. Önemli bir kısmı hazır olan bu parkurlarda madencilere arama-kurtarma eğitimi verilerek ekipmanıyla birlikte tam teşekküllü hazır hale gelmesi sağlanacak. Böylece 3 bin madenci herhangi bir kaza-afet durumunda tam donanımlı olarak müdahaleye hazır halde olacak. Özellikle depremlerde ilk 24 saatteki müdahalenin önemi de dikkate alınarak kaza ve afet eğitimleri önümüzdeki yıl da sürecek.
'BİZİM İÇİN ÖNCE İNSAN'
Türkiye Madenciler Derneği (TMD) Başkanı Mehmet Yılmaz, ülkede meydana gelen çeşitli afetlerde madencilerin her zaman halkın yanında olduğunu söyledi. Yılmaz "Madencileri zor günlerde, 6 Şubat depreminde gördük. Ondan önceki depremlerde de benzerini yaşadık. İzmir'de ve Bodrum civarında geçtiğimiz yıllarda yaşadığımız yangınlarda da gördük. Madenci doğayı koruyan, insanı ve çevreyi önceleyen yaklaşımla bu tür felaketler yaşandığında tabiri caizse canını dişine takıp bu faaliyetlerde aktif rol alır" dedi. Yılmaz, özellikle Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023'teki depremlerde yaklaşık 10 bin madencinin arama-kurtarma çalışmalarının en ön saflarında yer aldığını ve pek çok vatandaşın enkazdan canlı çıkarılmasında önemli rol oynadığını söyledi. Yılmaz, "Bizim için madenciliğin temelinde 'önce insan ve çevre' anlayışı yatıyor. Daha sonra katma değer yaratmak geliyor. Bu anlayışla hareket ediyoruz" dedi.
MADENCİLİK NEDEN ÖNEMLİ?
Yer altı zenginliklerinden faydalanmayan hiçbir ülke kalkınamıyor. Dünyada madenciliğin yasaklandığı hiçbir ülke yok. O yüzden Türkiye de madenlerini çıkarıp, zenginleştirip, katma değer yaratan ürünlere dönüştürerek ülke sanayiisinin hizmetine sunmak zorunda.
Sanayinin ihtiyacı olan mineral ve metallerin temini ülke güvenliği ve savunma sanayii bakımından da önemli. Özellikle nadir toprak elementleri günümüzün yeni teknolojilerinde her geçen gün öne çıkıyor.
Hammaddesi olmayan ülkeye yatırım gelmez. Dünyada üretilen her türlü madenin alıcısı ve satıcısı konumuna gelen Çin bu sayede 25 yılda 3 trilyon dolarlık yatırım çekmeyi başardı.
Madencilik yerel kalkınma açısından da önemli. Yeni maden sahalarının keşfi, yerel istihdam, altyapı ve halka geri dönen gelirler ile sosyal alandaki iyileşmeleri de beraberinde getiriyor.
Özetle madenciliğin geleceğimizdeki yeri büyük. Daha basit anlatımla madenler olmasaydı bugün birçok araç ve gerece sahip olamazdık. Yer kabuğundan ham olarak çıkarılan cevherler zenginleştirildikten sonra metale dönüştürülürken, bir otomobilin üretimi için en az 10 ton maden cevheri çıkarmak gerekiyor.
100 milyar dolar ihracat hayal değil
Türkiye'nin enerji ve madenlerden kaynaklanan dış ticaret açığı 100 milyar doları bulurken sadece maden, metal ve altın ithalatından kaynaklanan kısmı 60 milyar dolara ulaşıyor. Türkiye'nin büyük bir yer altı servetine sahip olduğunun altını çizen sektör temsilcilerine göre uzun vadede katma değerli üretimle 100 milyar dolarlık ihracat hayal değil. Sektör temsilcileri Türkiye'nin dünyanın en büyük mermer, feldspat, traverten ve 2. büyük krom cevheri ihracatçısı, en büyük bor ve 3. büyük doğal taş üreticisi ve ihracatçısı, dünyanın 8. büyük çinko ve 10'uncu büyük kurşun üreticisi olduğunu, dünya altın rezervinde ise 11'inci sırada bulunduğunu belirterek bu potansiyelin yeni aramalar ve yeni yatırımlarla harekete geçirilmesi gerektiğini söylüyor. İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) Başkan Yardımcısı Erol Yüce bu süreçte ihracatçılara da mutlaka destek sağlanması gerektiğini belirtiyor. Yüce'nin verdiği bilgiye göre 2023'ün 9 aylık döneminde 4 milyar 258 milyon dolarlık ihracat gerçekleştiren Türkiye, 2024 Ocak-Eylül döneminde yüzde 3.91 artışla 4 milyar 424 milyon dolarlık maden ihracatına imza attı.
