Son yıllarda Türkiye'de tüketici tercihleri üzerinde önemli değişiklikler gözlemleniyor. Özellikle kahve, kola ve burger gibi popüler gıda ve içecek ürünlerinde yerli markalara olan ilgi giderek artıyor. Bu eğilimin arkasında ekonomik faktörlerin yanı sıra, boykotların da etkili olduğu belirtiliyor. Türkiye'deki zincir işletmelerin sayısını 3 bin 700'e, zincir işletmelere bağlı şube sayısını 66 bine, yurtdışına açılan Türk marka sayısını ise 405'e ulaştıran franchise ekosistemi bu yılı 55 milyar dolarla tamamlamayı hedefliyor. Sadece kola, kahve ve burger sektörünün payı ise 30 milyar dolar olarak ölçülüyor. Bu yıl ise ekosistemin büyüklüğünün 65 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. 2010'larda yüzde 15'lerde olan yerli franchise zincirleri 2024 itibarıyla pazarda yüzde 65'lik bir paya ulaştı.
İKİ SEBEP ETKİLEDİ
Uzmanlar, Türkiye'de kahve zincirlerinden kolaya, fast food restoranlarından burger zincirlerine kadar birçok alanda yerli markaların yükselişini iki nedene bağlıyor. Tüketiciler, hem ekonomik sebeplerle hem de yerli üreticileri desteklemek amacıyla Türk markalarına yöneliyor. Kahve sektöründe yabancı menşeli markaların yerini Türk kahve zincirleri alıyor. Kahve Dünyası ve Espressolab gibi markalar son yıllarda üç haneli büyüme ile pazarın en büyük oyuncusu oldular. Türkiye'de İsrail mallarına yönelik boykot çağrıları da yerli ürünlere olan talebi artırıyor. İsrail'in Filistin'e yönelik soykırımı nedeniyle birçok Türk tüketici, İsrail menşeli ürünleri boykot etmeyi tercih ediyor.
DÜĞÜNE YERLİ MARKA
Son dönemde Sarıyer Kola, Niğde Gazozu ve Cola Turka pazar paylarını 15 kata varan oranda artırmış durumda. Özellikle düğünlerde birçok yerli marka içecek tercih ediliyor.
YERLİ MARKALAR NE KADAR BÜYÜDÜ?
KAHVE: Espressolab, global bir marka olma yolunda ilerliyor. Türkiye ve yurtdışında toplam 245 mağazası bulunan marka, 2024'te bu sayıyı 400'e çıkarmayı hedefliyor. Kahve Dünyası'nın Türkiye genelinde 350'den fazla şubesi bulunuyor. Kahve diyarı, 48 ilde, 120'nin üzerinde şube sayısına
ulaştı.
KOLA: 2024 verilerine göre, Türkiye'deki kola pazarında yerli üreticilerin payı 2022'ye göre yüzde 18'lik bir artış göstererek tarihi zirveye ulaştı. Şu anda yerli markaların pazar payı yüzde 35. Niğde'de kurulan 1960'lardan bu yana faaliyet gösteren Niğde Gazozu, marka son yıllarda büyüyor. Oğuz Holding bünyesindeki Sarıyer Kola, Sarıyer Gazoz, Sarıyer Limonata, Juss Meyve Suyu, JussTea ve Black Bruin Enerji İçeceği markalarının, şu an 5 fabrikası bulunuyor. Türkiye'deki en bilinen yerli kola markalarından biri olan Cola Turka uzun süren sessizliğini İsrail boykotları başlamasıyla bozdu. Pazarda kısa sürede çift haneli rakamları gördü. Çamlıca Gazozu ve Beyoğlu Gazozu da çeşitli aromalar ve kaliteli içerikleri ile tüketicilerin beğenisini kazanıyor.
HAMBURGER: Türkiye'de restoran sektörüne yeni soluk getiren yerli hamburgerciler de giderek çoğalmaya başladı. Küresel markaların 1 yıl içinde küçülmeye gideceğini öngören yerli markaların 2020'de yüzde 10'larda olan pazar payı bugün 40'lara çıkmış durumda.
