Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, Türkiye'nin İsrail'e ihracatının sürdüğüne dair iddialara son noktayı Turkuvaz Medya tarafından düzenlenen Türkiye İhracat Seferberliği Zirvesi'nde koydu. SABAH Ekonomi Müdürü ve Köşe Yazarı Dilek Güngör ile A Para Yayın Koordinatörü ve A Haber Ekonomi Müdürü Özlem Doğaner'in sorularını yanıtlayan Bakan Bolat, dünyada Filistin'de ateşkesi sağlamak için en çok çaba gösteren ülkenin Türkiye, liderin de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olduğunu söyledi.
TAMAMEN DURDURDUK
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın uluslararası etkinliklerde ve zirvelerde yaptığı çağrıları hatırlatan Bolat, "İsrail'in saldırganlığının önlenmesi noktasında şimdi BM'de 52 ülkeyi de yanımıza alarak İsrail'e silah ambargosu konulması konusunda bir karar tasarısı teklifi sunduk. Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı'nda İsrail aleyhine açılan davada İsrail'in mahkum edilmesi için müdahil olduk. 85 bin ton gıda ve sağlık yardımıyla dünyada Filistinli kardeşlerimize en çok yardım gönderen ülke konumundayız, 7 Ekim 2023'ten bu yana...
Hal böyleyken ticaretimizi azaltma çabası işine girdik. 9 Nisan'da 54 önemli fasılda ve 1.109 üründe İsrail'e ihracatı durdurduk. Bu önemli bir fedakârlık bir ülke için. Ondan sonra, 3 hafta sonra da ihracatı ve ithalatı tamamen durdurduk" dedi. Bolat, Filistin'in bir gümrüğü, deniz limanı, havalimanı ve gümrük kapısı bulunmadığını, ihracat ve ithalat işlemlerini mecburen İsrail liman ve gümrüklerinden geçirdiğini, bunun uluslararası garanti altında olduğunu bildirdi. Türkiye ile İsrail arasındaki dış ticaretin 2023'te 9.5 milyar dolar olduğunu, bunun 6.5 milyar dolarını Türkiye'nin İsrail'e yaptığı ihracatın oluşturduğunu bildiren Bolat, şu bilgileri verdi: "Filistinli ithalatçılar ürünlerini alırken, ithalatlarını yaparken kolaylık olsun diye varış yeri İsrail olarak çekiliyordu. O yüzden de o ticaret İsrail ticaret gözüküyordu ancak Filistinlilerin de kendi ifadeleriyle 9.5 milyar dolar civarında yaptıkları toplam ithalatları, 1.5 milyar dolar da ihracatları var dünyaya. Bunun içinde yaklaşık 2 milyar dolarını Türkiye'den alıyorlardı. Yaklaşık 5.5 milyar dolarını da İsrailli tüccarlardan alıyorlardı kendi şehirlerine yaptıkları ithalatları. İsrail'de gümrük kodu 624, Filistin'in gümrük kodu 625. Mayıs'tan itibaren İsrail'e ne bir ihracat sevkiyatı ne de İsrail'den Türkiye'ye ithalat sevkiyatına izin verilmedi. Hatta şunu söyleyeyim; İsrail'den gelen bazı ithalat ürünleri vardı. Miktarı da 96.5 milyon dolar. Binlerce kalemde gümrüklerde, antrepolarda duruyor. Almadık Türkiye'ye. Araya aracılar koyanlar oluyor. 'Net olacağız, almıyoruz' diyoruz. İsrail kalıcı ateşkesi ilan edinceye ve Gazze'nin yeniden imarı başlayıncaya kadar bu kararımız sabit. Mayıstan bu yana İsrail'e ihracat, ithalat sıfırdır."
İFTİRA ATIYORLAR
Bolat, Filistin Ulusal Ekonomi Bakanı Muhammed el- Amur'un açıklamalarını anımsatarak, sadece Filistin tarafının onay verdiği işlemlere sıkı denetim altında izin verdiklerini söyledi. Bolat, "Son derece açık, şeffaf. Bunu sürekli olarak Türkiye'nin İsrail'e olan baskılarını ve siyasi mücadelesini yıpratmak gayesiyle kullanan isimleri kınıyorum" dedi. Uluslararası ticarette, yani deniz taşımacılığında 5-6 tane büyük denizcilik şirketi bulunduğunu hatırlatan Bolat, sözlerini şöyle sürdürdü: "Türkiye'nin 605 milyar dolar mal, yaklaşık 170 milyar dolar hizmetler ticareti var. Bizim ihracat ve ithalatta kullandığımız konteyner sayısı 8.3 milyon adet. Bir gemi çeşitli acentelerden aldığı konteynerleri yükler, gemi uğrayacağı limanlarda o yükleri indirir. Yeni yükler alır. Bu yükler dediğimiz, konteynerlerın sahipleri vardır. Kimi zaman boş kimi zaman içi yükle dolu. Şimdi orada İsrailli bir firmanın konteyner ismini görüyor gemide, 'Bu İsrail'e gidecek' diyor. 'Ateşli silah, savunma sanayi ürünleri gönderiyorlar' diye de inanılmaz iftira yapıyorlar. Türkiye'den İsrail'e yıllardır hiçbir şekilde savunma sanayi ürünü gitmedi."
KURDAKİ ARTIŞIN FAYDASI YOK
Ömer Bolat, ihracatçılara yönelik desteklere ilişkin soru üzerine, AK Parti hükümetleri döneminde sabit kur uygulaması veya kur hedefi olmadığını belirtti. Kurdaki istikrarın önemine işaret eden Bolat, "Kaldı ki sizin burada bugün aniden yüzde 20 kur artışınız olsa ne oluyor biliyor musunuz? İthalatçı telefonu açıyor diyor ki, 'Senin ülkende kur yüzde 20 artmış. Bana verdiğin dolar fiyatını yüzde 20 düşüreceksin' diyor. Yani bir faydası da olmuyor. Ticaretteki reel tablo budur" diye konuştu.
10 AYDA 216 MİLYAR DOLAR
Bolat, son 1 yılda ihracatta 8.5 milyar dolar artış olduğunu, 10 ayda 216 milyar dolara gelindiğini belirterek, "Burada önemli bir başarımız da ithalatı azaltmaktır. Dış ticaret açığımız mayıs 2023 itibarıyla 122 milyar dolardı. Ekim sonu itibarıyla yıllık dış ticaret açığı 77.5 milyar dolar oldu. Açığı 45 milyar dolar azalttık. Bu yıl ilk 10 ay itibarıyla baktığımızda da 28.5 milyar dolar dış ticaret açığımızı azalttık. Burada hem ihracatı artırdık hem de ithalatı azalttık" dedi.
ALTIN İTHALATI DÜŞTÜ
Tüketim malları ithalatında 5 milyar dolar artış göründüğüne dikkat çeken Bolat, "Ama alt kalemlerine baktığınızda, bunun yaklaşık 3.5 milyar dolarının kuyumcu ve mücevherci ürünleri ithalatındaki artıştan kaynaklandığı gözüküyor. Geçen yıl altın ithalatımız 31 milyara yükselmişti. Eğer Hazine ve Maliye Bakanlığı ile biz tedbirler almasak, kota getirmeseydik 40 milyarı aşacak duruma gidiyordu. Çeşitli yöntemlerle bunu geriletmeye çalışıyoruz. Bu sene ilk 10 ay itibarıyla işlenmemiş ya da yarı işlenmiş altın ithalatımızda 13.7 milyar dolar azalma var" diye konuştu.
İTHALAT CENNETİ OLMADIK
Dış ticaret ve cari işlemler açığındaki düşüşün, dış ekonomik ilişkilerde bir ayarlama ve dengeleme sürecini beraberinde getirdiğinin altını çizen Ömer Bolat, "Döviz piyasalarına istikrar, rezervlerimize büyük bir artış getirdi. Yerli ve milli sanayimizi haksız ithalata, kural dışı ithalata, Türkiye'yi bir ithalat cenneti yapmaya çalışan çevrelere karşı korumuş olduk. Bunlar bizim uluslararası yükümlülükler gereği haklarımız, bunu uyguladık yani" şeklinde konuştu.
